Yazar: Raşit Metel
T.C. Genkur. Bşk. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Yayını
xvi+320 Sayfa
Boyut: 17.3 x 24.4
Şömizli Ciltli Kapak – 1.Hamur
1966
Yazar: Raşit Metel
T.C. Genkur. Bşk. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Yayını
xvi+320 Sayfa
Boyut: 17.3 x 24.4
Şömizli Ciltli Kapak – 1.Hamur
1966
Ortaya koyduğu eserleri ile yücelen, her Türk’ün kendisine minnet ve şükran hissi ile bağlı bulunduğu Vatan Kurtaran Komutan, memleketi medeni milletler seviyesine ulaştıran devrimci büyük devlet adamı Atatürk’e karşı sonsuz sevgi ve hayranlığım beni, “ATATÜRK VE DONANMA» isimli kitabımı yazmaya sevk etti.
Atatürk’ü büyüklüğü karşısında, yazılarım arasında onun yüceliğine layık olan kelimeleri kullanamamak endişesi beni hayli tereddüde düşürdü, neticede bir vatandaş olarak şükran borcumu ancak bu şekilde ifade edebileceğime karar verdim.
Her gün daha da yüceleşen büyük insanın donanma ve mensubini ile ilgili hususatını, düşüncelerini ve kıymetli ömrünün muayyen bir zamanını tespit etmeye çalıştım. Böyle bir görüşle, diğer sektörlerde Atatürk’ün kendileri ile ilgili münasebetlerini tespit ederlerse, fikirleri idealleri ve her şeyi ile her zaman sevgi ve saygı ile yadettiğimiz ve kendimize rehber edindiğimiz bir dehanın günlük hayatı tespit edilmiş ve yarının tarihçilerine büyük bir ışık tutulmuş olur.
Bu düşünceler altında 1919 senesinden 1938 aralığına kadar gazete koleksiyonlarını tetkik ettim. Bu mevzu ile ilgili şahısları ziyaret ettim. Çalışmalara başladığım 1961 senesinde Gölcük’de Denizaltı Filosunda görevli olduğum için istanbuldaki çalışmalarını Cumartesi ve pazar günlerine münhasır kaldı. Deniz Kuvvetleri Komutanlığının müsaadeleri ile Gonca Deniz Arşivinden senet karşılığında teslim aldığım dosyaları geceleri tetkik ettim. Böylece kendi çapımda, bu büyük insana sonsuz sevgimin ifadesi olan ki-tabım meydana çıktı.
Kitap 5 kısmı ihtiva etmektedir:
1- Birinci Dünya Harbinin sonundan Cumhuriyetin ilanına kadar olan bu kısımda, bilhassa gazete koleksiyonlarından temin edilen Atatürk’ün iç bünye ile mücadeleleri ehemmiyet arz eder. Büyük millet Meclisi Hükümeti Orduları Savaş meydanlarında düşman ile varlık yokluk savaşını yaparken bunu baltalayan iç bünyeyi sarsan unsurlarla da mücadele etmesi ve muvaffakıyeti Atatürk’ün üstün dehasının bir delilidir. Keza Lausanne Konferansının kısa bir fasıladan sonra ikinci toplantısı için murahasların Lausanne’a hareket edişi tarihlerine tesadüf eden günlerde Büyük Millet Meclisi Hükümeti Başkanı Mustafa Kemal Paşanın Ordulara gönderdiği ramazan tebriki zarif ve şahane bir ültimatom örneğidir.
2 – Cumhuriyetin ilanından Atatürk’ün ebediyete intikaline kadar olan bu kısımda, Atatürk’ün Hamidiye Kruvazörü ile yaptığı Karadeniz seyahatlerini, Adatepe destroyeri ile Marmaradaki seyirlerini. Zafer destroyeri ile Antalyaya kadar olan seyahatlerini dakikasına kadar teferruatlı bir şekilde tespit etmek için aranılan gemi jurnalları maatteessüf bulunamamıştır.
Karadeniz limanlarında Atatürk’e hitaben yapılan konuşmalar aynen alınmıştır. Böylece karşılıklı konuşmalarla Atatürk’ün Vatandaşa telkin etmek istediği, fikirler tebarüz ettirilmek istenmiştir
3 – Atatürk’ün ebediyete intikali bölümünde denizde yapılan cenaze merasimi, Donanma Komutanlığının çıkardığı emirlerden istifade edilmek suretiyle yazılmış, yalnız Yavuz zırhlısının bu tarihteki jurnalı da maatteessüf bulunamamıştır.
4 – Bu kısım Atatürk’ün Deniz ordusu mensubini ile resmi ve gayri resmi temaslarını ve gemilerle yapmış olduğu gezileri ihtiva eder ki bu husus da ilgili şahıslarla temasa gelinmek suretiyle temin edilmiştir. Gemilerle yapmış oldukları geziler de gazete koleksiyonlarından çıkarılmıştır.
5 – Vesikalar kısmını ihtiva eden bu bölümdeki vesikalar, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Gonca Deniz Arşivinden, İstanbul Başbakanlık Arşiv Genel Müdürlüğü Arşivinden ve Harp Tarihi Vesikalar Dergisinden alınmıştır.
Şükran Borcum:
Kitabımın hazırlanmasında müracaat ettiğim müesseselerin ve mevzu ile ilgili şahısların büyük yardımlarını gördüm. Bu hususta her türlü yardımlarını esirgemeyen müessese amirlerine, kadirşinas büyüklerime ve arkadaşlarıma şükranlarımı bu satırlarımla bildirmeyi vazife telakki ediyorum.
Birçok noksanlıklarına samimiyetle inandığım bu naçiz kitabım mevcut boşluğu doldurabilirse bundan duyacağım zevk sonsuz olacaktır.
23. Mart. 1966
Albay
Raşit METEL
KISIM:1 BİRİNCİ DÜNYA HARBİNİN SONUNDAN CUMHURİYETİN İLANINA KADAR
-Birinci Dünya Harbinin Sonunda Türkiye 1
-Milli Cephenin Teşekkül Hareketleri 4
-Mustafa Kemal Paşanın Samsun’a Çıkışı 4
-Amasya Mülakatı 5
-Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti 6
-1920 Senesi Nisanının 23 üncü Cuma Günü Açılan Büyük Millet Meclisinin Üye İsimleri 8
-Sevres (Sevr) Muahedesi 20
-Yunan İstila Harekatının Hezimete Uğratılması 20
-Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin Dahili ve Harici Mücadeleleri ve yayınladığı Beyannameler 21
Madam Berthe Georges Golis’in Yazısı 23
-Mustafa Kemal Paşanın Madam Berthe Georges Golis’e Teşekkür Mektubu 26
-Lausanne (Lozan) Konferansı 27
-Mustafa Kemal Paşanın Ordulara Ramazan Tebriki 27
-Bozcaada ve İmrozun Teslim Alınması 28
-Milli Mücadelede Denizciler 28
Rusya İle İlk Temas 30
Rusya Yolu İle Almanyadan Getirilen Uçaklar 32
Milli Mücadele Başlarken Elde Mevcut Olan ve Sonradan İlave Olunan Tekneler 33
KISIM:2 CUMHURİYETİN İLANINDAN ATATÜRK’ÜN EBEDİYETE İNTİKALİNE KADAR
-Cumhuriyetin İlanı 37
-Cumhuriyetin İlanında Elde Bulunan Gemiler 37
-İzmirde Yapılan Harp Oyunu 38
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın 15. 2.1924 tarihinde İzmirde Başlayan Harp Oyununun Açılışında yaptığı konuşma 40
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın 22. 2. 1924 Tarihinde Harp Oyununu Kapayış Konuşması 41
-Mondros Mütarekesinden Sonra Hamidiye Kruvazörünün İzmire İlk Gidişi ve Gemi Komutanının Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşaya Çektiği Telgraf 43
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın Karadeniz ve Doğu Anadolu Seyahatleri 44
Ankaradan Ayrılış Dumlupınar’a Hareket 45
Cumhurbaşkanının 30. 8. 1924 tarihinde Dumlupınarda Yaptığı Konuşma 45
Bursaya Hareket 51
Hamidiye Gemisi 52
Cumhurbaşkanının ve Refakatinde Bulunanların Hamidiye Gemisine Teşrifleri 53
Gemiye Yerleşme 54
Hamidiye Kruvazörü İle Trabzona Hareket 54
Bayan Latife Gazi Mustafa Kemal’e Takdim Edilen Çiçek Buketi 56
Karadeniz Seyri 56
Genel Kurmay Başkanlığı ile Donanma Komutanlığı Arasındaki Koordinesizlik 58
Hamidiye Trabzonda 58
Cumhurbaşkanı Trabzonda 60
Trabzon Belediye Reisi Avukat Faik Beyin Konuşması 60
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşanın Konuşması 61
Hacı Kadı Zade Arif Beyin Konuşması 83
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşanın Konuşması 63
Hamidiye Rize’de 65
Rize ve Atina Müftülerinin İstidaları 65
İzmir Millet Vekili Mahmut Es’at Beyin Telgrafına Cumhurbaşkanının Cevabı 66
Hamidiye Giresunda 66
Giresun Gençliği Namına Necdet Beyin Konuşması 66
Necdet Beyin Konuşmasına Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın Cevabı 68
Hamidiye Orduda 68
Cumhurbaşkanının Konuşması 68
Mustafa Kemal Paşanın Hamidiyede Kaldığı Son Gecede Verdiği Ziyafet 69
Hamidiye Komutanı Bnb. Hüsamettin Ülsel’in Konuşması 69
Hamidiye Komutanı Hüsamettin Ülsel’in Konuşmasına Cumhurbaşkanının Mukabelesi 70
Hamidiye Samsun’da 75
Samsun Belediye Reisi İbrahim Veysi Beyin Konuşması 75
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşanın Konuşması 76
İbrahim Veysi Beyin Tekrar Konuşması 77
Cumhurbaşkanının Tekrar Konuşması 77
Nemli Zade Galip Beyin Konuşması 78
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşanın Konuşması 78
Necmi Terakki Kız Okulu Baş öğretmeni Sabiha Hanımın Konuşması 79
Orta Okul Müdür Muavini Mustafa Mümtaz Beyin Konuşması 80
Hoca Mustafa Behçet Efendinin Konuşması 81
Canik Tedrisat Müfettişi Hamdi Beyin Konuşması 82
Cumhurbaşkanının Samsunluların Konuşmalarına Cevabı 83
Cumhurbaşkanının Ankaraya Avdeti 86
Yapılan 50 Günlük Seyahatin Gayesi 97
12 Eylül 1924 Tarihinde Cumhurbaşkanını Hamil Bulunan Hamidiyenin İstanbul’dan Geçişinde Şehri Selamlayıp Selamlamayışı Mevzuu 88
Hamidiyenin İstanbul’a Dönüşü 89
Cumhurbaşkanının Hamidiye Kruvazörünün Hatıra Defterindeki Yazıları 90
Cumhurbaşkanının Eşleri Bayan Latife, Gazi Mustafa Kemal’in Hamidiye Gemisinin Hatıra Defterindeki Yazıları 92
Rize Millet Vekili Rauf Beyin Hamidiye Gemisinin Hatıra Defterindeki Yazısı 93
Gaziayıntap Millet Vekili Kılınç Ali’nin Hamidiye Krüvazörünün Hâtıra Defterindeki Yazısı 94
İstanbul Millet Vekili Hamidullah Suphi’nin Hamidiye Kruvazörünün Hatıra Defterindeki Yazısı 96
Bozok Millet Vekili Salih Bozok’un Hamidiye Kruvazörünün Hatıra Defterindeki Yazısı 96
-Şapka İnkılabının Donanmadan Başlayışı 95
-Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşanın İzmit’e Gelişleri, Yavuz Zırhlısına Teşrifleri ve Deniz Yolu İle Mudanya’ya Gidişleri 100
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın Reşit Paşa Vapurunun Hatıra Defterindeki Yazıları 105
İstanbul Heyetinden Refik İsmail Beyin Konuşması 106
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşanın İstanbul Heyeti Namına Konuşan Refik İsmail Beye Cevabı 106
-Bursa’dan Avdet Mudanya’dan Deniz Tarikiyle Bandırmaya Gidiş 107
-Genel Kurmay Başkanlığı Tarafından Sui Kast Münasibetiyle Cumhurbaşkanına Çekilen Telgrafın Cevabı 107
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın İstanbul’a ilk Gelişleri 108
Cumhurbaşkanının İzmit’e Varışı ve Karşılanışı 109
Ertuğrul Yatı İle İstanbul’a Gidiş 114
Cumhurbaşkanının İstanbuldan Ayrılışı 120
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşama İdare ettiği Donanmanın Harekat Teftişi 121
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Yaşamın Teftiş Kritiği 123
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın İzmir Vapuru İle Karadenize Çıkışı 123
Cumhurbaşkanının Donanma Komutanı Fahri Beye ve Erkanı Harp Reisi Cevat Beye Mesajı 124
Donanma Komutanı ve Erkanı Harp Reisinin Cumhurbaşkanına Cevabi Mesajları 124
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın Trabzondan Dönüşü 125
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın Akdeniz Seyahati 125
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın Adatepe Destroyeri İle Yaptığı Seyir 126
Cumhurbaşkanının Başbakan İsmet Paşaya Telefon Mesajları ve Başbakanın Cevapları 130
Genel Kurmay Başkanı Fevzi Paşanın Başbakan İsmet Paşaya Yazıları 131
Genel Kurmay Başkanı ve Milli Savunma Bakanının Donanma Komutanlığına Yazıları 132
Harp Filosu Komutanının Milli Savunma Bakanlığına Cevabı ve Donanmaya Yayımı 133
Yugoslav Kral ve Kraliçenin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşayı Ziyaretleri 134
-İran Şahının Türkiyeyi Ziyaretleri 135
Bir Deniz Subayın İmtihanı 136
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün Batı ve Güney Sahil Şehirlerini Ege Vapuru İle ve Zafer Destroyeri İle Tetkik ve Ziyaretleri 137
-İngiliz Kralı 8 inci Edward’ın Türkiyeyi Ziyaretleri 144
-Memleketimizde Misafir Bulunan Ürdün Emiri Kral Abdullah ile Cumhurbaşkanı Atatürk’ün Ertuğrul Yatı İle Gemilerin Yanından Geçerek Donanmayı Teftişleri 146
-Atatürk’ün Doğu Şehirlerini Ziyaretleri 148
-Nyon Anlaşması 148
-Atatürk Devrinde Milli Büdce ile Alınan ve Sipariş Edilen Vurucu Kuvvet Savaş Gemileri 152
-Atatürk’ün Dört Denizaltı Gemisine İsim Vermesi 161
-Savarona Yatı 162
-Atatürk’ün Savarona Yatına Geçişi 162
Atatürk’ün Preveze Zaferinin Senei Devriyesi Sebebiyle Çekilen Telgrafa Verdiği Cevap 164
KISIM : 3 ATATÜRK’ÜN EBEDİYETE İNTİKALİ
-Resmi Tebliğ 167
-Atatürk’ün Ebediyete İntikali Sebebiyle Donanma Komutanı Tümamiral Şükrü Okan’ın Büyük Millet Meclisi Reisine Gönderdiği Taziye Telgrafı 168
-Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün Erkanı Harbiye Reisi Mareşal Fevzi Çakmak’a Gönderdikleri Taziye Yazıları 168
-Cumhurbaşkanının Gönderdikleri Taziye Yazısının Orduya Dağıtımı 169
-Atatürk’ün Ebediyete İntikal Merasimi 170
-Cenaze Merasimine Gelen Hey’etler Ve Gemiler 170
-Atatürk’ün Aziz Naaşının Önünde Yapılan İhtiram Geçidi, İstanbul’dan Ankara’ya Gidiş Ve Yapılan Merasim. 177
Atatürk’ün Aziz Naaşı Ankarada 197
KISIM: 4 ATATÜRK’ÜN DENİZ ORDUSU MENSUBİNİ İLE GAYRI RESMİ TEMASLARI VE GEMİLERLE YAPMIŞ OLDUĞU GEZİLER
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın Evlendirdiği Deniz Subayı 201
-Donanma Komutanı Tümamiral Mehmet Şükrü’ye Soyadı Verilişi 203
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün Deniz Kurmay Yüzbaşı Fahri Sabit’e “Korutürk” İsmini Vermesi 203
-Çankaya’da Bir Toplantı Ve Briç Oyunu 209
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün Derince Yolu İle Seyahatleri, Donanma Gemilerini Selamlayışı 211
-Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün Söğütlü, Ertuğrul, Savarona Yatları ile ve Reşit Paşa, Gülcemal, İzmir, Karadeniz Vapurları İle Yaptıkları Geziler 212
KISIM : 5 VESİKALAR
1 Numaralı Vesika, Mustafa Kemal Paşa’nın Yıldırım Orduları Grupu Komutanlığına tayinine dair 221
2 Numaralı vesika, Fransızların “Arbalet” distroyerinin İskenderun limanına gelerek limandaki mayınların taranmasını talep ettiğine ve müteakıben de İskenderun’un işgal edileceğine dair 223
2 A Numaralı vesika, anlaşmaya göre İtilaf Devletlerinin mayınları taramasında yardım edileceğine ve karaya asker çıkarılmayacağı hakkında 225
3 Numaralı vesika, Mustafa Kemal Paşanın 9 uncu Ordu Kıtaatı Müfettişliğine tayini hakkında 227
4 Numaralı vesika, 9 uncu Ordu lağvedildiği halde bir müfettişin (Mustafa Kemal Paşa) ve Kurmay Hey’etinin ne için Sivas’a gönderildiği hakkında 229
5 Numaralı vesika, Mustafa Kemal Paşanın ve arkadaşlarının idamı hakkında Padişah Mehmet Vahidettin’in iradesi 231
6 Numaralı vesika, bir deniz üsteğmeninin Garb Cephesi emrinde vazife gördüğüne dair 233
7 Numaralı vesika, Donanma Gemilerinin hareketleri ve Genel Kurmay Başkanlığına bilgi verilmesi ikazı hakkında 234
8 Numaralı vesika, Genel Kurmay Başkanlığının ikaz yazısına karşı Donanma Komutanlığının cevabı 235
9 – 10 -11 Numaralı vesika, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın Hamidiye Gemisi ile yaptıkları Seyahatlerine dair 237-239-241
12-13-41 Numaralı vesikalar, şapka giyilmesi hakkında 243-245-249
15-16 Numaralı vesikalar, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın 21 Eylül 1925 tarihinde İzmit’e ve Yavuz zırhlısına teşriflerine dair 251-256
17-18-19 Numaralı vesikalar, Reşit Paşa vapurunda bulunan Cumhurbaşkanına çekilen mesajlar ve alınan cevaplar hakkında 260
20 Numaralı vesika, Cumhurbaşkanının 1 Temmuz 1927 tarihinde saat 9 da İzmit’te Ertuğrul Yatına teşrif edeceklerine dair 261
21 Numaralı vesika, Cumhurbaşkanının seyahatlerinde yapılacak merasim hakkında 263
22 Numaralı vesika. Cumhurbaşkanını İzmit’te karşılama programı 267
23-24 Numaralı vesikalar, Cumhurbaşkanının yapmış olduğu Donanma Harekat Teftişine ait 272-275
25 Numaralı vesika, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşanın İzmir vapurundan Donanmaya gönderdikleri mesaj 276
28 Numaralı vesika, Nyon anlaşması 277
27 Numaralı vesika, Hariciye Vekaleti Protokol Dairesince Hazırlanan Atatürk’e yapılacak cenaze törenine ait program 282
28 Numaralı vesika, Atatürk’e yapılacak cenaze töreninin denize ait kısmı için Donanma Komutanlığı tarafından hazırlanan emir ve talimat 289
-Şahis İsimleri 295
– Gemi ve Küçük Tekne İsimleri 305
-Kitap İçinde Geçen Denizcilik Terimleri 309
-Lügatçe 311
-Kitabın Yazılmasında Müracaat Edilen ve Faydalanılan Müesseseler, Kitaplar ve Koleksiyonlar 317
-Yanlış Doğru Cetveli 319
Yorumlar
İlk Yorumu Ekle