Kitap, klimatoloji ve meteorolojinin temel konularının yanı sıra, son yıllarda yayımlanan ya da gözden geçirilmiş yeni baskıları yapılan kitaplarda sıklıkla yer alan uygulamalı ve seçilmiş konuları da içeren, aşağıda ana çizgileri ile verilen altı ana konuyu bütüncül ve çağdaş bir yaklaşımla sunacak biçimde tasarlandı:

1. Konu (Atmosfer, Hava ve İklimin Temelleri), Yerküre sistemi ve atmosferi, yüzey ve yüksek atmosfer gözlemlerini, hava ve iklimi denetleyen etmenleri ayrıntılı olarak ele alarak, atmosfer, hava, iklim, iklim değişikliği ve fiziksel iklim sistemi konularını güncel bilimsel ve teknolojik gelişmelerin ışığı altında tartışır.

2. Konu (Radyasyon ve Hava Sıcaklığı), temel olarak radyasyon ve hava sıcaklığı konularını kapsar. Bu ana konu, Güneş ve Yer radyasyonu, Yerküre’nin enerji dengesi ve ısınması, hava sıcaklığı ve ölçülmesine ilişkin ayrıntılı bir tartışmayı ve değerlendirmeyi içerir.

3. Konu (Hava Basıncı, Atmosfer Dolaşımı ve Rüzgarlar), kitabın en kapsamlı, başka bir deyişle hem içerik hem de bölüm sayısı açısından en hacimli iki konu gurubundan birincisi özelliğini taşır. Bu yüzden bu bölüm, çok sayıda etkin eğitsel ve görsel materyal (çizelge, çizenek, harita ve fotoğraf, vb.) yardımıyla, hava basıncı, hava haritaları, rüzgarlar, dikey hava hareketleri ve onları oluşturan kuvvetler, küresel ve mezo ölçekli atmosfer dolaşımı, jet akımları ve yerel rüzgarlar konularının ayrıntılı bir tartışmasını ve sunumunu içerir. 2. konuya benzer biçimde, hangi kapsamda el alınırsa alınsın 3.Konu, temel bir klimatoloji ve/ya da meteoroloji dersinin ya da kursunun olmazsa olmaz nitelikteki başlıca bölümlerini içerir. 3.Konu, 8. Bölümde, sonraki konuları, özellikle yatay ve dikey hava hareketleri, atmosfer dolaşımı, bulut-yağış oluşumu ve yağışın coğrafi dağılışı, hava sistemleri ve şiddetli hava olayları gibi klimatoloji ve meteorolojinin önemli konularını kolay öğrenebilme ve üç boyutlu kavramayı sağlamak, yüzey ve yüksek hava haritalarını yorumlayabilmek ve temel hava öngörüleri yapabilmek için bağımsız bir “Hava Haritaları ve Çözümlemesi” bölümü tasarlandı. Bu bölümde, basınç sistemlerinin tanınması ve nitelendirilmesinin yanı sıra yüzey ve yüksek atmosfer hava haritalarının hazırlanmasında ve çizilmesinde kullanılan sinoptik meteoroloji kodları da yalınlaştırılarak açıklandı.

4. Konu (Hidrolojik Döngü, Atmosferde Nem, Kararlılık, Bulut, Sis ve Yağış), örneği az sayıda kitapta bulunabilecek olan bir yaklaşımla ilgili tüm alt konular birer bağımsız bölüm olarak hazırlandı. Böyle bir bölüm tasarımı, hidroloji ve su kaynakları konularına ek olarak, kitapta, doyma, yoğunlaşma, bulut, yağış ve sis oluşumları, hidroklimatoloji ve hidrometeoroloji konu ve sorunlarına verilen önemin bir göstergesi olarak kabul edilmelidir. 4. Konu bu kapsamda, “Hidrolojik Döngü ve Atmosferde Nem”, “Adyabatik Sıcaklık Değişiklikleri ve Kararlılık”, “Bulut Oluşum Süreçleri ve Bulut Çeşitleri”, “Sis Oluşumu ve Çeşitleri”, “Yağış Oluşumu, Çeşitleri ve Yapay Yağış”, “Yağış Klimatolojisi” bölümlerine ayrılarak tartışıldı.

5. Konu (Hava Kütleleri, Cepheler, Siklonlar ve Şiddetli Hava Olayları) ise, geleneksel klimatoloji ve/ya da meteoroloji ve atmosfer bilimleri temel ders kitaplarındaki alışılagelmiş uygulamalarla uyumlu bir bölüm dağılışı ve içeriği tasarlandı. Bu kapsamda, gök gürültülü fırtınalar ve orta enlem cephesel alçak basınç sistemleri gibi Türkiye ve bölgesinde etkin ve etkili olan hava sistemleri ve şiddetli hava olaylarına daha çok ağırlık verildi. 5.Konuda, hava kütleleri, cepheler, orta enlem siklon ve antisiklonları ve onların ürettiği hava olayları, gök gürültülü fırtınalar, hortumlar ve tropikal siklonlar kapsamlı olarak tartışıldı. Hava kütleleri, cepheler ve hava olayları, orta enlem siklon ve antisiklonları bölümleri, daha iyi anlaşılmalarını sağlamak amacıyla, Türkiye ve bölgesine ilişkin çok sayıda iki ve üç boyutlu özgün çizenek, harita ve fotoğraf ile etkili bir biçimde desteklendi.

6. Konu, çağdaş klimatoloji ve/ya da meteoroloji kitaplarının çoğunda artık yaygın bir sunuş tarzı olan bazı önemli uygulamalı ve seçilmiş konuları ele aldığımız dört bölümden oluşturuldu. Uygulamalı ve Seçilmiş Konular, Atmosfer Optiği, Hava Kirliliği ve Asit Yağışları, İklimsel Rahatlık ve İnsan Sağlığı ile İklimlerin Sınıflandırılması bölümlerinden oluşur. Bunlardan, “Atmosfer Optiği” bölümü kuramsal, “Hava Kirliliği ve Asit Yağışları” ve “İklimsel Rahatlık ve İnsan Sağlığı” bölümleri ise uygulama özellikli seçilmiş konulardır. Bu bölümler, ileri uzmanlık ve/ya da bağımsız olarak okutulabilecek lisansüstü dersleri olarak düşünüldü. İklimlerin Sınıflandırılması başlıklı 29. bölüm, kitabın ders kitabı olarak okutulabileceği akademik birimlerde temel klimatoloji ve/ya da meteoroloji programını tamamlayıcı ya da ayrı bir ders olarak düzenlenebilir.

Bugünkü kapsamıyla “Klimatoloji ve Meteoroloji” kitabının bu birinci basımı, hem hava sistemlerinin oluşumlarını, özelliklerini ve bağlantılı hava olaylarını, hem de yüzey ve yüksek atmosfer hava haritalarının çözümlenerek öznel değerlendirme ve öngörülerin yapılması için gerekli olan bilimsel bilgi, yöntem ve araçları içerir. Ancak, kitap için bağımsız bir nümerik (sayısal) hava tahmini bölümü hazırlanması düşünülmedi. Bunun nedeni, sayısal hava öngörüsünün bilimsel ve yeterli bir düzeyde açıklanabilmesi için, çok sayıda eşitlik, ileri matematik bilgisi ve hesaplamanın gerekli oluşudur. Burada tüm bunların verilmesi ise, kitabın ana hedef ve amacından sapmasına neden olacaktır.

Kitabın çeşitli bölümlerinde toplam 21 adet Çözümlü Örnek Problem, metnin akışını bozmamak ve kitabı ders kitabı olarak okutacak akademisyenin ya da öğretmenin önceliğine bırakarak çerçeve içerisinde verildi.

“Klimatoloji ve Meteoroloji” kitabının gelecekteki olası gözden geçirilmiş baskılarında tüm bölümler için hazırlanması planlanmakla birlikte, kitabın bu birinci baskısında ancak altı bölümde birer, bir bölümde ise iki adet özel konu verilebildi.

Kitap, ayrıntılı sayılabilecek ama aynı zamanda yalın ve kolay anlaşılır bir Ekler Bölümü içerir. Ekler Bölümü, ilgili bölümlerde açıklanan çeşitli konulara ve yöntemlere ilişkin hesaplama ve birimler arası dönüşüm çizelgelerini, bazı evrensel sayıları ve nicelikleri içerir. Ayrıca, Ek A “Bilimsel Sayı ve İşaret Sistemi”ni, Ek B ise “Uluslararası Bilimsel Ölçü Birimleri Sistemi (SI)”ni açıklar.