Yunanistan’ın mevcut dış ve güvenlik politikaları, 1974 yılında başlayan Metapolitefsi (Μεταπολίτευση) dönemi olarak bilinen dönemin tarihsel ve kültürel etkileri kapsamında şekillenmiştir. Metapolitefsi, kavram olarak Yunanistan’da 1974 yılından itibaren günümüze kadar olan sivil demokratik süreç anlamına gelmektedir.

Kraliyetten cumhuriyete uzanan bu süreçte Metapolitefsi ve Avrupa (Batı ittifakı) siyasetine dayalı diplomasi, Yunanistan’ın politikalarının ana iskeletini oluşturmuştur. Bu politikaların temel unsurlarının ise ABD ile iyi ilişkiler kurmak, İsrail ile GKRY’yi de (Güney Kıbrıs Rum Yönetimi) katarak üçlü müttefiklik kurmak ve Çin ile ticari ilişkileri geliştirmek olduğu görülmektedir.

Yunanistan’ın Metapolitefsi döneminin (1974-2021) dış ve güvenlik politikaları ve ittifak ilişkileri, geniş bir Yunanca literatürün taranarak ele alınmasıyla bölgesel ve ulusal meseleleri ekseninde küresel ve bölgesel aktörlerle ilişikleriyle analiz edilmiştir.

Bu çalışma, Yunanistan’ın Üçüncü Yunan Cumhuriyeti olarak da adlandırılan Metapolitefsi dönemi (1974-2021) dış ve güvenlik politikalarının Türkiye karşıtlığı üzerine ittifak ilişkileri stratejisini benimsediği düşüncesine dayanmaktadır. Bu bağlamda Yunanistan’ın 1974 yılından Avrupa Birliği üyesi olduğu 1981 yılına kadarki dış ve güvenlik politikaları, ulusal meseleler şeklinde ifade edilen sorunlardan meydana gelmiş, AB üyeliği sonrası bu sorunları Avrupalılaştırma politikası izlemiştir. Buna ek olarak, Yunanistan’ın uluslararası hukuku ihlal ederek Doğu Ege Adaları’nın gayri askerî statüsünü aşındırıyor olması, Ege Denizi’nde Türkiye üzerine güvenlik tehdidi yaratmaktadır.

-ÖN SÖZ  v

-KISALTMALAR xi

-GİRİŞ  1

1. YUNANİSTAN’IN METAPOLİTEFSİ DÖNEMİ (1974’TEN GÜNÜMÜZE KADAR) VE DÖNEMİN YUNAN GÜVENLİK POLİTİKALARI 13

1.1. Yunanistan’ın Metapolitefsi Dönemi 1974-2021 13

1.1.1. Yunanistan’ın Metapolitefsi Döneminin Tanımı 13
1.1.2. Metapolitefsi Döneminin Önemi 18
1.1.3. Metapolitefsi Dönemine Geçişin Tarihsel Süreci 20

1.2. Yunanistan’ın Metapolitefsi Dönemi (1974-2021) Güvenlik Politikaları 24

1.2.1. Yunanistan’ın Ulusal ve Uluslararası Güvenlik Algılamaları 31
1.2.2. Yunanistan’ın Güvenlik ve Savunma İş Birliği 36
1.2.3. Modern Yunanistan’ın Ulusal Güvenlik Stratejisi 41
1.2.4. Yunanistan Silahlı Kuvvetleri Doktrini ve Askerî Stratejisi 46

2. YUNANİSTAN’IN METAPOLİTEFSİ DÖNEMİ (1974-2021) DIŞ POLİTİKASI 57

2.1. Yunanistan Dış Politikasının Avrupalılaşması 65

2.1.1. Yunanistan’ın AB Üyeliği 72
2.1.2. Yunanistan’ın EPB’ye Katılımı 74

2.2. Yunanistan’ın Avrupa Politikasına Şahin Yaklaşım 76

2.2.1. AB Antlaşması’nda Yunan Politikası 79
2.2.2. GKRY’nin AB’ye Katılımı 81

2.2.3. Batı Balkanları AB İçerisine İtmek 85

2.3. Yunanistan’ın Bölgesel Konularda Dış Politikası 87

2.3.1. Kuzey Makedonya’nın Adı Sorunu 87
2.3.2. Kıbrıs Meselesinde Yunanistan’ın Dış Politikası 91

2.4. Yunanistan’ın Dış Politikasında Türkiye’ye Bakışı 103
2.4.1. Yunanistan’ın Avrupalılaşan Politikasında Türkiye 103
2.4.2. Türkiye’nin AB Adaylığına Yönelik Yunan Bakışı 109

3. YUNANİSTAN’IN KÜRESEL VE BÖLGESEL İLİŞKİLERİ 115

3.1. Yunanistan’ın Küresel Güçlerle İlişkileri 125

3.1.1. Yunanistan’ın Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile İlişkileri 125
3.1.2. Yunanistan’ın Rusya Federasyonu ile İlişkileri 131
3.1.3. Yunanistan Çin İlişkilerinin Güçlendirilmesi 136

3.2. Yunanistan’ın Bölgesel Güçler ile İlişkileri 141

3.2.1. Yunanistan ve İsrail İttifak İlişkileri 141
3.2.2. Yunanistan’ın Mısır ile İlişkileri 145
3.2.2. Yunanistan’ın Balkan Ülkeleri ile İlişkileri 146
3.2.3. Yunanistan’ın Körfez Ülkeleriyle İlişkileri 162

3.3. Yunanistan’ın Uluslararası Örgütler ile İlişkileri 167

3.3.1. Yunanistan-AB İlişkileri: Yunan Stratejilerinde Fransa ve Almanya 167
3.3.2. Yunanistan ve NATO İlişkileri 174

4. EGE’DE DENİZ GÜVENLİĞİ 179

4.1. Deniz Güvenliği Nedir? 179
4.2. Ege Denizi 184

4.2.1. Ege Denizi’nin Önemi 185
4.2.2. Ege Denizi Adaları 186

4.3. Türkiye’nin Ege Denizi’nde Deniz Güvenliği 187
4.4. Doğu Ege Adaları ve Meis Adası’nın Hukuki Statüsü190

4.4.1. Gayri Askerî Statüdeki Adaların ve Meis’in Statülerinin Aşındırılması 196
4.4.2. Adaların Türkiye’nin Ulusal Güvenliğine Tehdidi 208

4.4.3. Ege Denizi’nde Ulusal Güvenlik Algılamaları 210

-SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 221

-KAYNAKÇA  237

-EKLER 265