Gezegenimiz küresel bir su kriziyle karşı karşıya. Biliminsanları, tatlı su kaynaklarındaki tükenişin 2050’de dünya nüfusunun yüzde 75’ini etkiler hale geleceğini öngörüyor. Sınır tanımayan bir kentleşme, doğanın tahrip edilmesi ve iklim değişikliği bu krizin başlıca körükleyicileri. Steven Mithen, yaşadığımız su krizini Susuzluk’ta tarihsel bir perspektif sunarak ele alıyor.

Neolitik Devrim’den bu yana su, bir meta ve ekonomik güç kaynağı olarak görülmüştür. Tarih birbirinden iddialı su yönetim projeleri ve hidrolik mühendisliği örnekleriyle doludur. Mithen, okuru zamanlar arasında bir yolculuğa çıkarıyor: Tarımsal sulamadaki başarılarıyla uygarlık haline gelen Sümerlerden çölün ortasında bir vaha yaratan Nebatilere, sifonlu tuvaletin mucidi Minoslulardan Roma İmparatorluğu’nun hamamlarına, Konstantinopolis’in şehirler arası su kemerlerinden Çin’in su kanallarına dünyanın dört bir yanına uzanan Susuzluk, geçmişin deneyimlerini geleceğe yol göstermek üzere bir araya getiren kapsamlı bir kitap.

İçindekiler:

Şekil Listesi 13
Teşekkür 17

BİRİNCİ BÖLÜM – Susuzluk

-Geçmişi Aramak 23
-21. Yüzyılda Su Yönetimi: Başarısızlık ve Başarı 24
-Cevaplanamayan Sorular 25
-Hidrolik Mühendisliği ve İnsanlık Tarihi 26
-Su ve İktidar 27
-Nasıl Ayakta Kalabiliriz? 29
-Antik Dünyaya Bir Yolculuk 29

İKİNCİ BÖLÜM – Su Devrimi

-Ubeydiye’de Bir Başlangıç 36
-İlk Modern İnsanlar ve Ohalo’da Bir Kamp Yeri 38
-“Yerleşmek” 40
-Eriha’da – Çanak Çömleksiz 41
-Tarımın Doğması İçin Su Yönetimi Gerekli miydi? 44
-Faynan Vadisi’nde Su Akışının Dinamikleri ve Sembolizmi 46
-Tarım Köylerinin Ortaya Çıkışı 48
-Beyda, Ba‘ce ve Guveyr 1 Ziyaretleri 49
-İlk Baraj: El-Cefr Çöküntüsü’nde 52
-İlk Kuyular: Kıbrıs’ta ve Denizin Altında 54
-Çanak Çömlekli Neolitik’te Su Yönetimi 56
-Tunç Çağı’ndaki Gelişmeler 58
-Tarihin İçinden – Kitab-ı Mukaddes’te Suyun Ruhu 61
-Nihayet, Kudüs’te 62

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM – “Kara Tarlalar Ağardı / Geniş Düzlük Tuzla Doldu”

-Sınırların Ötesinde 65
-Irmaklar Arasındaki Toprak 68
-Temeller: Obeyt ve Uruk 69
-Birlik ve Bölünme Döngüleri 73
-Tabletlerin ve Coğrafyanın Okunması 75
-Tarımsal Sulamanın Önemi 77
-Belirsizlikle, Mil ve Tuzlarla Başa Çıkmak 80
-Sel, Açlık ve Tanrılar 81
-Üretkenlik, Ticaret ve Su Aktarımı 82
-Tuzlanma: Nedenleri, Sonuçları ve Engelleme Yolları 85
-Sümer Tuzlanma Tezi 87
-Tuzlanma Tezine Karşı 88
-Tuzlanma Tezi Savunuluyor: Devlet Yönetiminin Hataları 90

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM – “En İyisi Sudur” – Thebaili Pindaros, Mö 476

-Minos Uygarlığı 94
-Knossos’a Su Getirmek ve Buradan Su Çıkarmak 96
-Phaistos’ta Yağmur Sularının Toplanması 100
-“Kouloures” Sarnıç mıydı? Pyrgos’tan Gelen Kanıtlar 101
-Mykenai’de Su İşleri, MÖ 1900-1150 104
-Arkeolojik Gerçeklik ve Homeros Mitleri 105
-Mykenai’de Toprak Islahı 106
-Tiryns’te Herakles’e Yaraşır Bir Görev 108
-Klasik Yunan: Atina’ya Su Temini 111
-Korinthoslular ve Samos Adası’ndaki Eupalinos Tüneli 113
-Su Hakkında Yazan Filozoflar ve Tarihçiler 116
-Yunan Bilimi: Pompalar ve Saatler 118
-Helenistik Dünya 120

BEŞİNCİ BÖLÜM – Petra’da Bir Su Cenneti

-Nebatiler: Çoban ve Haydut Hayatından Kozmopolit Kent Sakinlerine 123
-Roma’yla İlişkiler 126
-Nebatilerde Su Yönetimi 127
-Necef Çölü’nde 129
-Humeyme ve Nebatilerin En Uzun Sukemeri 131
-Petra’nın İçinde 133
-Kanyonda Su ve Ritüel 133
-Hazine’den Kent Merkezine 135
-Bahçe Havuzu Kompleksi 138
-Strabon’un Vedası 139

ALTINCI BÖLÜM – Irmaklar Yapmak ve Yıkanmak

-Saçıp Savurmak 141
-Hamamlarda 143
-Antik Roma’da Su Temini 146
-Antik Roma’nın Sukemerleri 149
-Caracalla Hamamları 154
-Yeni Bir Roma, Ama Eksik Bir Şeyler Var 156
-Roma Su Yollarının En Uzunu 158
-Kurşunlugerme Sukemeri 161
-Barbarlar ve Kuraklıklar 163
-Sarnıçların İçi ve Hamamda Yıkanırken 164

YEDİNCİ BÖLÜM – Çay Kaşıklı Bir Milyon Adam

-İki Büyük Tarihçi 170
-Dağlar ve Irmaklar, Musonlar ve Mil 172
-Savaş Beyleri ve İmparatorlar 173
-Büyük Yu ve Su Yönetimi İdeolojileri 175
-Feci Bir Selin Kanıtlarıyla Efsaneden Tarihe 176
-Kanalı Derin Kaz, Setleri Alçak Tut 178
-Geri Tepen Aldatıcı Bir Plan 182
-Kentlere Su Sağlamak 183
-Ulaşım Kanalları, Su Gücü ve Çin Uygarlığının Ekonomik Temeli 187
-Üç Boğaz Barajı’nda 190
-Kanalı Yeniden Derin Kazmak: Huang Irmağı Dijitalleşiyor 192

SEKİZİNCİ BÖLÜM – Hidrolik Kent

-Angkor’u Keşfetmek 196
-Angkor Kralları 197
-İlk Rezerv Ustaları 198
-Yeryüzünde Cennet İnşa Etmek 201
-Tapınak Harabeleri Arasında Hidrolik Bir Kent 204
-Yağışlarda Belirsizlik ve Büyük Bir Halk Kitlesini Beslemek 206
-Hidrolik Kent Varsayımına Karşı 207
-Hidrolik Kent Akışını Koruyor 210
-Angkor’da Su Yönetimi 212
-İklim Değişikliği ve Hidrolik Yönetimin Bozulması 213
-Batı Baray’da 215

DOKUZUNCU BÖLÜM – Uygarlığa Ramak Kala

-Tümüyle Kayıp Değil 218
-Kökenler: Sonora Çölü’nde Avcı-Toplayıcılar 220
-Kanallar ve Sulama 223
-Yerleşimlerin Büyümesi ve Snaketown’daki Kazılar 226
-Kuraklığa ve Sellere Ayak Uydurmak 229
-Merkezi Bir Planlama mı Yoksa Gayri Resmi Bir İşbirliği mi Söz Konusuydu? 230
-Top sahaları, Ticaret ve Ziyafet 231
-Klasik Dönem’de Kültürel Dönüşüm 233
-İdare Etme Çabası mı İktidara El Koymak mı? 236
-“Gidenler” Derken? 238
-Yeniden Başlamak 239

ONUNCU BÖLÜM – Nilüfer Canavarının Hayatı ve Ölümü

-Maya Uygarlığı’nın Yükselişi ve Çöküşü 242
-Bajo, Obruk ve Aguada’lar: Uygarlığın Boy Veremeyeceği Bir Coğrafya 247
-Geçimi Sağlamak ve Haraç Vermek 248
-Tikal’deki Rezervler 251
-Edzná’daki Kanallar 254
-Suyla Çevrili Calakmul 256
-Kapsamlı ve Yaygın Su Yönetimi 258
-Su İkonografisi 259
-Yeraltındaki Su Dünyasının Derinliklerine Doğru 261
-Kraliyet Merkezlerinde Su ve Ritüel 263
-Mayaların Çöküşü 264
-Nilüfer Canavarının Ölümü 269
-Canavarın Güzelliği 271

ON BİRİNCİ BÖLÜM – Kutsal Vadide Su Şiiri

-İnkaların Başarısı 274
-İnkalardan Önce Sulama ve Uygarlık 275
-Kültürler, İklim ve Felaket 280
-İnkalar Kimdi? 281
-İnka İmparatorluğu 282
-Bingham’ın Machu Picchu’yu Yeniden Keşfi 285
-Büyük Bir Kanalizasyon Olarak Ana Meydan 287
-Machu Picchu’nun Çeşmeleri 289
-Tipón’daki İnka Su Bahçesi 290
-Hidrolik Şiir 292
-Tipón Topluluğu 293
-Kutsal Vadi’de Geçmiş ve Bugün 294

ON İKİNCİ BÖLÜM – Dindirilemeyen Bir Susuzluk

-Kısmi ve Taraflı 299
-Deha ve Hırs 302
-Su ve İktidar 303
-Her Zaman Akıllarda Su 305
-Umut mu Umutsuzluk mu? 307
-Karamsar Günler 308
-Ferahlatıcı Nedenler 310
-Ders Değil, Hatırlatma 312
-Dindirilemeyen Susuzluk 315

-Kaynakça 317
-Dizin 337