ÖNSÖZ

T.C. Bayındırlık Bakanlığı, Demiryollar Limanlar ve Havameydanları inşaatı Genel Müdürlüğü tarafından “Haliç Sorunları ve Çözüm Yolları Master Projesi” tanzimi 1975 yılında imzalanan bir protokol ile Boğaziçi Üniversitesi uhdesine verilmiştir. Master proje çalışmasının ve Boğaziçi üniversitesinin ülke sorunlarına yönelik araştırma projelerini yürütme ve bu sorunlara bilimsel açıdan en uygun çözüm yolları getirme çabasının bir parçası olarak, 11-13 Şubat 1976 tarihlerinde Boğaziçi Üniversinde çeşitli kuruluş yetkililerinin ve bilim adamlarının katıldığı “Haliç Sorunları ve Çözüm Yolları Ulusal Sempozyumu” tertip edilmiştir.

Bu sempozyum Boğaziçi Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği ve Kimya Mühendisliği Bölümleri tarafından müştereken organize edilmiştir. Haliç ile ilgili olarak şehir planlaması, su kirlenmesi, hava kirlenmesi, dip temizlenmesi, kıyı tanzimi, taşma sorunları, geoteknik sorunlar, deniz ulaşımı, kara ulaşımı, Silahtarağa santrali ve çevre kirliliği mevzuatı konularını içeren toplam kırk adet tebliğ verilmiştir. Bu tebliğler üzerine dört ayrı tartışma oturumu ve sempozyum sonunda planlama ve uygulamaya dönük sorunları kapsıyan bir açık oturum tertip edilmiştir. Haliç’in bugünkü durumunu göz önüne seren bir Fotoğraf Sergisi açılmış ve bu sergiden bazı fotoğraflar tebliğlerin sonuna eklenmiştir.

Yazarların verdikleri orijinal tebliğ kopyaları üniformluk sağlanmak amacı ile yeniden daktilo edilmiş, tebliğ tartışmaları ve açık oturum konuşmaları ise teyp kayıtlarından dinlenilerek ve yazı lisanına çevrilerek tanzim edilmiştir. Bu tebliğler ve tartışmalar Sayın Rektör Prof. Dr. Aptullah Kuran’ın tensipleri ile, Boğaziçi Üniversitesi Yayını olarak üniversitece basılmıştır. Bilim adamlarımız, kamu kuruluşu yetkilileri ve çeşitli uzmanlar tarafından ileri sürülen fikir ve öneriler, Haliç sorunları ve çözüm yolları konusunda hazırlanacak genel maksatla master proje çalışmasına büyük ölçüde ışık tutacaktır.

Haliç Sorunları ile ilgili bu Sempozyumun plânlamasında ve gerçekleşmesinde önemli katkıları bulunan başta Danışmanlar Kurulu Başkanı Prof.Dr. Aptullah Kuran olmak üzere Danışmanlar Kurulunu teşkil eden ve ilişik listede isimleri verilen çeşitli kuruluş temsilcilerine, Sempozyumun başarı ile sonuçlanmasını sağlayan Prof.Dr. Sahap Yalçın – Prof.Dr. Turgut Noyan ve tüm organizasyon komitesi üyelerine teşekkür ederim.

Prof.Dr. Semih Tezcan – Haliç Master Projesi Proje Direktörü

İçindekiler:

AÇILIŞ OTURUMU

Aptullah Kuran – Sempozyum Açış Konuşması 1

Şahap Yalçın – Organizasyon Adına Konuşma 3

Turgut Noyan – Organizasyon Komitesi Adına Konuşma 5

Semih Tezcan – Özet 7

Turan Durgunoğlu – Genel Rapor: Geçmişte Haliç ile İlgili Faaliyet 11

TEBLİĞLER – ÇEVRE KİRLENMESİ

Fikret Baykut – Çevre Kirlenmesi ve Haliç 27

Ahmet Samsunlu – İstanbul Kanalizasyon Projesinin Haliç Yönünden Uygulama İmkanları 37

Necla Tunca – Haliç’teki Su Kirliliğinin Su ürünlerine Etkileri – 51

Şevket Güçlüer ve Mustafa Doğusal – Haliç’te Fiziksel Oşinografik Durumun İncelenmesi – 61

İlham Artüz ve Kenan Korkmaz – Haliç Kirlenmesinde Su Hareketlerinin Rolü 75

Erdoğan Pancaroğlu, Noyan Sancar ve Selçuk Tanyeri – Karışık Kanalizasyon Akımlarının Kuşaklanması ve Haliç üzerine Bir Uygulama 97

John Carden, Yüksel İnel, Kathy Iverson ve Hadi Özbal – Haliç Çevresinde Toplanan Midye ve Balıklarda Civa Miktarı 119

Sıtkı Velicangil ve Ahmet Ayalp – Halk Sağlığı Açısından Haliç Sorunları 125

Ufuk Sebüktekin ve Yüksel İnel – İstanbul Kentinde Hava ile Taşınan Kurşun Kirliliği 135

Semra Akçetin – Haliç ve Civarının Hava Kirliliği 155

Yüksel İnel – Çevresel Denge, Kirlenme ve Haliç Sorunu 171

A. Yavuz Arslan – Çevre Kirlenmesi Sorunları 175

Ercüment Orçun – Büyük Kentlerde Çevre Sorunları, Çevre Kirlenmesi 197

Erol Uluğ – Sıvı Artıklar ve Su Kalite Amenajmanında Ekonomi 205

ÇEVRE KİRLENMESİ ÜZERİNE TARTIŞMA 215

TEBLİĞLER – MEVZUAT

Turgut Noyan – Su Kirlenmesi ile İlgili Mevzuat 221

Fethi Kömürcüoğlu – Haliç’in Kurtarılması için Gerekli Yasal Atılımlar 227

Adnan Gür – Türkiye’de Çevre Sorunlarına Yaklaşım 235

Kriton Curi – 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu ve Haliç 239

Ali Rıza Bozkurt – Çevre Kirliliğinin Önlenmesi İçin Uygulanması Gereken Yöntem ve Mevzuat 245

MEVZUAT ÜZERİNE TARTIŞMA 259

TEBLİĞLER – TAŞMA VE DİĞER HAVZA SORUNLARI

Altay Çekirge – İstanbul Haliç’inin Yağmur Suyu Drenajı Hakkında Öneriler 263

Erdal Orkay, Ayda Eraydın ve A.Öznur Özer – Haliç’e Dökülen Derelerde Taşkın ve Yanlış Yerleşim Sorunları 267

TAŞMA VE DİĞER HAVZA SORUNLARI ÜZERİNE TARTIŞMA 277

TEBLİĞLER – DOLMA VE DİP TEMİZLENMESİ

Nihat Balcı – Haliç’in Dolması ve Kirlenmesinde Alibey ve Kağıthane Derelerinin Rolü 279

İsmail Yalçınlar – İstanbul Haliç’indeki Dolmanın Bir Deniz Kanalıyla Önlenmesi 287

Gündüz Arıcan – Haliç’in Taranıp Temizlenmesi 299

Nedret Utkan – Haliç’in Dolması ve Temizlenmesinin Oşeanografik Açıdan İncelenmesi 303

Sezar Yurttagüler – Haliç’in Dip Temizliği Çalışmaları ve Öneriler 313

Öner Yücel – Haliç’in Temizlenmesine İlişkin Bir Seçenek: Dip Taranması Yöntemi 317

Yalçın Acar – Silahtarağa Santralı Etüdü 323

DOLMA VE DİP TEMİZLENMESİ ÜZERİNE TARTIŞMA 331

TEBLİĞLER – ULAŞIM VE KIYI TANZİMİ

Necmettin Akten – İstanbul Trafiğinde Denizyolu ve Önemi 337

Skott C. Iverson ve Selim Sancaktar – Ulaştırma Açısından Haliç 345

Melih Köknel – Haliç’te Deniz Ulaşımı ve Kıyı Tanzimi 351

TEBLİĞLER – GEOTEKNİK SORUNLAR

Cazibe Sayar – Haliç ve Civarının Jeolojisi 355

Vahit Kumbasar, Remzi İlker ve Fazıl Kip – Haliç’te İnşa Olunmuş Bazı Yapıların Temel Sistemleri 375

Hamdi Peynircioğlu – Haliç Sahillerinde Temel ve Stabilite Sorunları 391

TEBLİĞLER – PLANLAMA VE ŞEHİRCİLİK

Gündüz Özdeş – Haliç’te Çevre Kirlenmesi ve Plânlama Sorunları 403

İsmail Yalçınlar – İstanbul’un Plânlaması ve Haliç’in Temizlenmesi Üzerine 409

Ömer Demirağ – Haliç ve Çevresinin Gecekondu Probleminin Kadastral Yönden İncelenmesi ve Arsa Spekülasyonu 421

Sevim Aksoy – Plânlama Yaklaşımları ve Sorunların Çözüm Olasılıkları 435

Turgut Cansever – İstanbul Metropolünün Geleceği Açısından Haliç 443

Ahmet Akdeniz – Şehir Plânlaması 447

TEBLİĞ ÖZETLERİ VE DEĞERLENDİRMELER – İlkin Esen 453

AÇIK PANEL TOPLANTISI VE GENEL TARTIŞMA 465

HALİÇ FOTOĞRAFLARI – Zeki Vaizoğlu – Ahmet Aka

SEMPOZYUM PROGRAMI

SEMPOZYUM KATILANLAR LİSTESİ