Osmanlı Padişahı Sultan II. Mehmed’in İstanbul’u fethinden İmparatorluğun yıkılışına ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan zamanımıza kadar uzanan dönemde zaman zaman eskimesi, zaman zaman da ihtiyaca yeterli bulunmaması nedeniyle çeşitli tarihlerde yenilenen, restore edilen ve iç mekan değişikliklerine uğrayan, bugünkü haliyle önceleri Bahriye Divanhanesi, daha sonra sırasıyla Bahriye Nezareti, İstanbul Bahriye Kumandanlığı ve Marmara ve Boğazlar Deniz Kolordu Kumandanlığı, günümüzde de Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Karargahı olarak kullanılan bina, Sultan Abdülaziz döneminde yapılmıştır.

Sultan Abdülaziz dönemine kadar yapılanlar da dahil olmak üzere denizcilere, mekan olmuş bu tür yapıların Bahriyemiz tarihinde önemli bir yer işgal etmeleri ve deniz tarihimize damgalarını vurmuş bulunmaları, değerlerinin önemle vurgulanmasının nedenini açıklığa kavuşturmaktadır. Özellikle Osmanlı Devleti’nin son dönemlerine ait çeşitli hatıralar ile bir çok idari ve siyasi gelişmeye sahne olmuş bulunan Divanhane, adeta canlı, yaşayan bir tarihtir. İçerisinde, zor dönemlerde alınan güç kararların ve modern zamana geçişin izlerini görmeniz, hatta seslerin duymanız olasıdır.

Divanhanenin gerek deniz tarihimiz içindeki yeri; gerekse binanın mimari özellikleri ile ilgili olarak yapılan bu çalışmanın mensuplarımıza ve araştırmacılara yararlı olacağı inancı ile başta araştırmacı yazar Muzaffer Polat olmak üzere emeği geçenlere Deniz Kuvvetleri Komutanlığı camiası adına teşekkürlerimi sunarım.

Güven Erkaya

Oramiral

 Deniz Kuvvetleri Komutanı

İÇİNDEKİLER III

ÖNSÖZ V

BİRİNCİ BÖLÜM

Tarihte Divanhane-i Amire 1-26

İstanbul Muavenet-i Bahriye Grubu 27-30

İKİNCİ BÖLÜM

Kuzey Deniz Saha Komutanlığı’nın Mimari Özelliği 33-59

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

A. Bahriye Nazırlığı 63-67

B. Bahriye Nazırlığı, İstanbul Bahriye Kumandanları, Marmara ve Boğazlar Kor Komutanları,  Kuzey Deniz Saha Komutanları 68

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Tersane (İstanbul) Konferansı 71-144

BEŞİNCİ BÖLÜM

Haliç Konferansı 147-149

ALTINCI BÖLÜM

Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Bina Planları 153-164

Kaynakça 165

YEDİNCİ BÖLÜM

Mimari Röleveleri