ÖNSÖZ

İnsanoğlu yüzyıllardan beri çeşitli taşıtları kullanagelmektedir. Tarihsel gelişim içinde, önceleri, kara ile denizde başlayan bu kullanım, daha sonra havaya ve oradan da uzaya dek yayılmıştır.

Başlangıçta, yapıları basit, boyutları küçük, sayıları ve hızları az olan taşıtlar kullanmak zor olmamış, geniş bilgi gerektirmemiştir. Ancak daha sonra, uygarlığın gelişimiyle birlikte, yapıları karmaşıklaşan, boyutları büyüyen, sayıları ve hızları çoğalan taşıtları kullanmak giderek zorlaşmış, hem kapsamlı hem de ayrıntılı bilgi gerekli olmuştur.

İlk zamanlar, bir taşıtı yalnızca hareket ettirebilmek bile, onu «kullanmak» olarak görülmüştür. Günümüz dünyasının bilimsel anlayışında ise, «bir taşıt kullanmak», ona gerekli hareketleri yaptırarak, istenilen amaca, güvenlik içinde, en uygun kısa sürede, başarıyla, ulaşmak anlamını taşır.

Bu açıdan ele alınırsa, bugün, yönetimi kendisine verilen bir taşıta, istenilen amaca ulaşmak için, gerekli hareketleri yaptıramayan ya da yaptırmaya çalıştığı hareketlerle güvenliği tehlikeye düşüren, uyguladığı yöntemler sonunda başarıya ulaşsa bile gerekenden çok daha uzun zaman alan ya da tümüyle başarısızlığa uğrayan, bir kişinin o taşıtı bilimsel anlamda kullandığından söz edilemez.

Deneyimler, yeni başlayacak bir kişinin, bir taşıtı bilimsel anlamda kullanma yeterliğini elde edebilmek için, izleyeceği en uygun yolun: «Taşıtla ilgili bilgileri kavrayabilecek düzeyde öğrenim yapmış olma, taşıtın kullanımıyla ilgili kuramsal ve uygulamasal temel bilgileri öğrenme, taşıt kullanma yeterliğine daha önce ulaşmış kimselerin kullanışlarını izleme, taşıtı kendi başına kullanarak deneyim kazanma, aşamalarından geçmek olduğunu göstermektedir.

Yukarıda sayılan aşamalardan geçerek öğrendiklerini iyi özümseyen bir kişi, bir taşıtı bilimsel biçimde kullanmaya başlayabilir ; ve kısa süre içinde «yeterlikli bir kullanıcı» olur; ayrıca yeteneği de varsa, deneyimi arttıkça yeterliğini üst düzeylere ulaştırarak, «usta bir kullanıcı» durumuna gelir.

Burada şu noktayı iyice vurgulayalım ki, bir kişinin bilimsel taşıt kullanma yeterliğini elde edebilmesi, o taşıtla ilgili kuramsal ve uygulamasal temel bilgileri öğrenmesine sıkı sıkıya bağlıdır.

Ancak, bu gerçeğe karşın, gelişmemiş ve az gelişmiş ilkelerde, taşıt kullanmaya başlayacaklar ile kullanmakta olanların, çoğunlukla, kuramsal temel bilgilerle uygulamasal temel bilgileri yazılı bir kaynaktan öğrenmeksizin, yalnızca kullananları izleyerek öğrendikleriyle yetinerek işe başladıkları görülmektedir. Bunun sonucunda da, bilimsel kullanma yeterliğini elde etmeden taşıt yönetmeye çalışan bu kişiler, doğal olarak, kazalar yapmakta, istenilen amaca tam ulaşamamakta ya da en azından işi normalden daha uzun bir sürede bitirerek, zaman ve para kaybına neden olmaktadırlar.

Bu durum, gelişmemiş ülkelerde, kara, deniz ve hava taşıtları ulaşımında yoğun olarak görülen aksaklıklar ile kazaların ana nedenleri içindeki ilk sırayı, taşıt kullanıcıların bilgi eksikliğinin almasıyla açıkça kanıtlanmaktadır.

Çağdaş uygarlık düzeyinde ele alındığında, herhangi bir taşıt kullanan kişinin, o taşına ilgili bilimsel kullanma yeterliğini kazanmış bulunması, gerekli olmaktan da öte, kaçınılmazdır. Dolayısıyla, günümüzde, bir taşıtı kullanacak kişi, o taşıtın kullanımıyla ilgili kuramsal bilgiler ile uygulamasal bilgileri iyice öğrenmelidir. Kuşkusuz, bu olgu gemi kullanım olmak isteyen kişiler için de geçerlidir. Üstelik, ileride nedenleriyle göreceğimiz gibi, gemi kullanmak, otomobil kullanmaktan da, uçak kullanmaktan da, uzay taşıtı kullanmaktan da çok daha zor olduğundan, konu gemi kullanım olacaklar açısından daha büyük önem taşır.

Elinizdeki kitap, bilimsel gemi kullanma yeterliğini kazanmak isteyen denizcilere, gemi kullanmanın kuramsal temel bilgilerini verebilmek amacıyla, uzun süren çalışmalar ve değerli eşim Oya Erol’un araştırmalarıyla yaptığı katkılar sonunda oluşturulmuştur. Kitabın hazırlanışı sırasında, dünyanın ileri ülkelerinde ne biliniyorsa, bizim de bilmemiz gerektiği düşüncesi göz önünde bulundurulmuştur. Bununla birlikte, konunun genişliği, ayrıntıların çokluğu ile ülkemizde bu alanda yazılmış ilk özgün kitap olması noktaları dikkate alınarak, bazı eksikliklerin bulunması hoşgörüyle karşılanmalıdır.

Hazırlamak için yeterli zaman ve enerjiyi bulabilirsem, bunu izleyecek ikinci kitapta, dar alanda dönme, demirleme, şamandıraya bağlama, kıçtankara olma, yanaşma, kalkma vb., gemi kullanmanın uygulamasal temel bilgilerini vermeye çalışacağım.

Gemilerini çağdaş biçimde kullanmak isteyenlere küçük de olsa bir katkım olabilirse, kendimi mutlu sayacağım.

Aykut Erol