Kitap Hakkında
6102 sayılı TTK yürürlüğe girdikten sonra, taşıma hukuku alanında pozitif hukukta meydana gelen değişikliklerden biri de, multimodal taşımaların mer’i mevzuata girmesi olmuştur. Ticaret ister ulusal isterse uluslararası anlamda olsun, taşıma olmaksızın gelişemez. Bugün içinse taşıma faaliyeti olmadıkça ticaretten bahsetmek pek mümkün değildir. Dünyada gelişen ticaret, daha uzun noktaların birbirine taşıma yoluyla bağlanmasını sağlamıştır. Multimodal taşıma da bu nedenle, en gerekli taşıma türü olarak ortaya çıkmıştır. Zira ticaret dünyanın bir köşesinden diğer bir köşesine yapılırken, taşımanın birden fazla taşıma yöntemini içeren bir taşıma çerçevesinde gerçekleşmesi bir mecburiyettir.
Doçentlik çalışması olarak ele alınan bu monografik eserde multimodal taşıma ve buna bağlı olarak multimodal taşıyıcının sorumluluğunu konu olarak seçmemiz, bu taşımanın uluslararası tüm taşımalar içinde ağırlıklı olarak gerçekleşmesi ve bütün taşıma yöntemlerini içinde barındırabilen bir taşıma olmasıdır. Böylelikle aslında hem multimodal taşımaya hem de bu taşımanın içinde yer alabilecek olan bütün taşıma türlerine sorumluluk açısından değinmek mümkün oldu.
Taşıma hukuku ticaret hukuku içinde biraz üvey evlat muamelesi görür. Ticari işletme, şirketler ve kıymetli evrakın ticari hayattaki yoğunluğu ve meselelerin çoğunluğunun bu ticaret hukuku bölümlerinden ortaya çıkması biraz da bunun sebebidir. Bununla birlikte, toplam 1535 madde olan TTK’nın, taşımayı ele alan dördüncü (TTK m. 850-930) ve deniz ticaretini ele alan beşinci (TTK m. 931-1400) kitaplarındaki toplam madde sayısı 549, yani TTK’nın üçte biridir. Bu bakımdan akademik hayattaki ilk göz ağrım olan taşıma hukuku üzerine çalışma yapmak düşüncesi hep ön planda olmuştur.
İçindekiler:
- GİRİŞ VE KONUNUN SINIRLANDIRILMASI-1
- BİRİNCİ BÖLÜM
- MULTİMODAL TAŞIMANIN GELİŞİMİ, MULTİMODAL TAŞIMA KAVRAMI, MULTİMODAL TAŞIMAYLA İLGİLİ DÜZENLEMELER VEMULTİMODAL TAŞIMAYA UYGULANACAK HUKUK
- 1. -MULTİMODAL TAŞIMANIN GELİŞİMİ-7
- I. -GENEL OLARAK-7
- II. -KONTEYNER TAŞIMACILIĞI-8
- A. -Konteyner-8
- B. -Konteynerleşme (Containerization)-14
- III. -MULTİMODAL TAŞIMA SİSTEMİ-18
- IV. -GÜNÜMÜZDE VE GELECEKTE MULTİMODAL TAŞIMA-21
- V. -MULTİMODAL TAŞIMA KAVRAMI, BENZER VE DİĞER TAŞIMALARDAN FARKLARI-24
- A. -Multimodal Taşıma-24
- B. -Multimodal Taşımanın Unsurları-26
- 1. -Tek Bir Taşıma Sözleşmesi-26
- 2. -Birden Fazla Taşıma Yönteminin Kullanılması-30
- 3. -Tüm Taşıma İçin Sorumluluk-32
- C. -Benzer Taşıma Yöntemleri-33
- 1. -Kombine Taşıma-33
- 2. -Zincirleme Taşıma-35
- 3. -Piggyback (Huckepackverkehr) Taşıma-37
- 2. -MULTİMODAL TAŞIMAYLA İLGİLİ DÜZENLEMELER-41
- I. -GENEL OLARAK-41
- II. -ULUSLARARASI KURALLAR-43
- A. -1975 Tarihli ICC Kuralları-43
- B. -1992 Tarihli ICC Kuralları-46
- III. -KONVANSİYONLAR-48
- A. -Multimodal Taşımalara İlişkin 1980 Tarihli Konvansiyon-48
- B. -Rotterdam Kuralları-52
- IV. -KANUNLAŞTIRMALAR-56
- A. -Genel Olarak-56
- B. -Kıta Avrupa’sı Kanunlaştırmaları-57
- 1. -Hollanda-57
- 2. -Almanya-58
- 3. -Türkiye-61
- C. -Diğer Ülke Kanunlaştırmaları-62
- 1. -Çin-63
- 2. -Hindistan-64
- 3. -Brezilya-66
- 3. -MULTİMODAL TAŞIMAYA UYGULANACAK HUKUK-69
- I. -GENEL OLARAK-69
- II. -ULUSLARARASI MULTİMODAL TAŞIMALAR-70
- A. -Multimodal Taşıma Sözleşmesi Taraflarının İradesi-70
- B. -Uluslararası Konvansiyonlar-73
- C. -Yetkili Ulusal Hukuk-74
- 1. -Genel Olarak-74
- 2. -MÖHUK m. 29’un Uygulanması-75
- III. -ULUSAL MULTİMODAL TAŞIMALAR-77
- İKİNCİ BÖLÜM
- MULTİMODAL TAŞIMA SÖZLEŞMESİ, TARAFLARI VE İLGİLİLERİ
- 4. -MULTİMODAL TAŞIMA SÖZLEŞMESİ-79
- I. -TANIM-79
- II. -MULTİMODAL TAŞIMA SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ-80
- A. -Genel Olarak-80
- B. -Bileşik Sözleşme Görüşü-82
- C. -Karma Sözleşme Görüşü-85
- 1. -Absorbsiyon Teorisi-87
- 2. -Kombinasyon Teorisi-90
- 3. -Sui Generis Sözleşme Teorisi-92
- E. -Değerlendirme-94
- 5. MULTİMODAL TAŞIMA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI VE İLGİLİSİ GÖNDERİLEN-99
- I. -MULTİMODAL TAŞIMA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI-99
- A. -Multimodal Taşıyıcı (MTO)-99
- 1. -Genel Olarak-99
- 2. -Taşıma İşleri Komisyoncusu (Freight Forwarder, Spediteur)-102
- 3. -Charterer-106
- 4. -NVOCC-107
- B. -Gönderen-108
- II. -MULTİMODAL TAŞIMA SÖZLEŞMESİNİN İLGİLİSİ: GÖNDERİLEN-109
- ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
- MULTİMODAL TAŞIYICININ (MTO) SORUMLULUĞU
- 6. SORUMLULUK SİSTEMLERİ VE SORUMLULUĞUN TÜRLERİ-111
- I. -GENEL OLARAK-111
- II. -SORUMLULUK SİSTEMLERİ-113
- A. -Network Sorumluluk Sistemi-113
- B. -Yeknesak Sorumluluk Sistemi-116
- C. -Uyarlama Sorumluluk Sistemi-117
- III. -SORUMLULUĞUN TÜRLERİ-120
- A. -Zıya ve Hasardan Doğan Sorumluluk-120
- 1. -Eşyaya Özen Borcunun İhlali (Obhutshaftung)-120
- 2. -Zıya-122
- 3. -Hasar-124
- B. -Gecikmeden Doğan Sorumluluk-125
- 1. -Taşıma Süresinin Aşılması-125
- 2. -Gecikmenin Zarara Neden Olması-126
- 7. MULTİMODAL TAŞIYICININ SORUMLULUĞU-129
- I. -TTK’YA GÖRE-129
- A. -Sorumluluğun Düzenlenişi-129
- B. -Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması-130
- 1. -Bilinen Zarar Yerinde (bekanntem Schadensort)-130
- a)-Farklı Farazi Kısmi Taşıma Hukuku (Hypothetische Teilstreckenrecht)-131
- b)-Bilinen Zarar Yerinin İspatlanması-134
- c)-Bilinen Zarar Yerinde Multimodal Taşımada İlişkiler-136
- aa)-Multimodal Taşıyıcı (MTO) İle Alt Taşıyıcı Arasındaki İlişkiler-136
- bb)-Gönderen İle Alt Taşıyıcı Arasındaki İlişkiler-137
- cc)-Gönderilenle Alt Taşıyıcı Arasındaki İlişkiler-138
- 2. -Bilinmeyen Zarar Yerinde (unbekanntem Schadensort)-138
- a)-Kısmi Taşıma Safhalarının Farklı Hükümlere Tabi Olması-139
- b)-Uluslararası Sözleşmelerin Etkisi-144
- II. -MTO’NUN SORUMLULUĞUN KAPSAMI-144
- A. -Bilinen Zarar Yerine Göre (bekanntem schadensort)-144
- 1. -Demiryoluyla Yapılan Taşımada-145
- a)-Genel Olarak-145
- b)-Sorumluluğun Hukuki Niteliği-146
- aa)-Zıya ve Hasardan Doğan Sorumluluk-146
- bb)-Gecikmeden Doğan Sorumluluk-147
- c)-Demiryolu Taşımasına Bağlı Olarak MTO’nun Sorumluluğu-148
- aa)-Zıya ve Hasardan Doğan Sorumluluk-148
- bb)-Gecikmeden Doğan Sorumluluk-152
- d)-MTO’nun Emir ve Talimatlara Uyma Borcunun Sorumluluğa Etkisi-154
- e)-Demiryolu Taşımasında MTO’nun Yardımcılarından Doğan Sorumluluğu-155
- f)-Demiryolu Taşımasına Bağlı Olarak MTO’nun Sorumluluktan Kurtulması-156
- aa)-Sorumluluktan Kurtulmada Genel Sebepler-156
- aaa)-Hak Sahibinin Kusuru-156
- bbb)-Hak Sahibinin Talimatı-156
- ccc)-Demiryolu Taşıyıcısının Kaçınamayacağı Sonuçlarına Engel Olamayacağı Olay-156
- ddd)-Eşyaya Has Kusur-157
- bb)-Sorumluktan Kurtulmada Özel Sebepler-157
- aaa)-Üstü Açık Vagonla Taşıma Yapılması-157
- bbb)-Yetersiz Ambalajlama-158
- ccc)-Yükleme ve Boşaltmayı Hak Sahibinin Yapması-158
- ddd)-Eşyanın Doğal Niteliği-159
- eee)-Taşınan Eşyanın Taşınmasının Yasaklanması veya Şarta Bağlanmış Olması-159
- fff)-Canlı Hayvan Taşıması-160
- g)-Sorumluluktan Kurtulmada Zamanaşımı-161
- h)-Demiryolu Taşımalarında Tazminat-161
- aa)-Zıya ve Hasar Hâlinde-161
- bb)-Gecikme Hâlinde-162
- cc)-Tazminat Sınırının Ortadan Kalktığı Haller-163
- aaa)-Eşyanın Sigorta Ettirilerek Ek Taşıma Ücreti Ödenmesi-163
- bbb)-Kast Veya Kasta Eşdeğer Kusurlu Davranış-163
- 2. -Havayoluyla Yapılan Taşımada-164
- a)-Genel Olarak-164
- b)-Sorumluluğun Hukuki Niteliği-165
- c)-Havayolu Taşımasına Bağlı Olarak MTO’nun Sorumluluğu-168
- aa)-Zıya ve Hasardan Doğan Sorumluluk-168
- bb)-Gecikmeden Doğan Sorumluluk-172
- cc)-Hava Yük Senedi Düzenlenmesi ve Sorumluluğa Etkisi-173
- dd)-Emir ve Talimatlara Uymanın Sorumluluğa Etkisi-174
- ee)-MTO’nun Yardımcılarından Doğan Sorumluluğu-175
- d)-Havayolu Taşımasına Bağlı Olarak MTO’nun Sorumluluktan Kurtulması-175
- aa)-Genel Sorumluluktan Kurtulma Hâli-175
- bb)-Zarar İhbarında Bulunulmaması-177
- cc)-Hak Düşürücü Süre-178
- dd)-Sözleşme Hükümleri-178
- e)-Havayolu Taşımalarındaki Zararlardan Doğan Tazminat-179
- f)-Tazminat Sınırının Ortadan Kalktığı Haller-181
- aa)-Sorumluluk Sınırını Yükselten Anlaşma Yapılması-181
- bb)-Zararın MTO veya Adamlarının Kast veya Kasta Eşdeğer Kusurundan Doğması-182
- 3. -Denizyoluyla Yapılan Taşımada-184
- a)-Genel Olarak-184
- b)-Sorumluluğun Hukuki Niteliği-185
- c)-Denizyoluyla Taşımaya Bağlı Olarak MTO’nun Sorumluluğu-186
- aa)-Geminin Denize, Yola ve Yüke Elverişli Olmamasından Sorumluluğu-186
- bb)-Sözleşmenin İfasında Gerekli Dikkat ve Özeni Göstermemeden Doğan Sorumluluk-188
- aaa)-Dikkat ve Özen Gösterme Borcunun Başlangıcı-189
- bbb)-Dikkat ve Özen Gösterme Borcunun Bitişi-192
- ccc)-Zıya Karinesi-194
- cc)-Gecikmeden Doğan Sorumluluk-194
- d)-Denizyolu Taşımasına Bağlı Olarak MTO’nun Sorumluluktan Kurtulması-196
- aa)-MTO’nun Kendisinin ve Adamlarının Kusursuzluğunu İspatlaması-196
- bb)-MTO’nun Mutlak Sorumsuzluk Halleri-199
- aaa)-Zararın Teknik Bir Kusurdan Doğması-199
- bbb)-Zararın Yangından Doğması-202
- ccc)-Denizde Kurtarma-204
- ddd)-Rotadan Sapılması-205
- cc)-Muhtemel Sorumsuzluk Halleri-207
- aaa)-Denizin ve Geminin İşletilmesine Elverişli Diğer Suların Tehlike ve Kazaları-208
- bbb)-Harp, Karışıklık, Ayaklanma, Kamu Düşmanlarının Hareketleri, Yetkili Makamların Emirleri ve Karantina Sınırlamaları-209
- ccc)-Mahkemelerin El Koyma Kararları-210
- ddd)-Grev, Lokavt veya Diğer Çalışma Engelleri-210
- eee)-Yükletenin, Taşıtanın ve Eşyanın Malikinin veya Bunların Temsilcilerinin ve Adamlarının Fiil veya İhmalleri-210
- fff)-Eşyada Fire veya Gizli Ayıp ya da Eşyanın Doğal Niteliği-211
- ggg)-Ambalaj Yetersizliği-212
- hhh)-İşaret Yetersizliği-213
- e)-Denizyolu Taşımasındaki Zarardan Doğan Tazminat-213
- aa)-Eşyanın Değeri ve Zararın Belirlenmesi-213
- bb)-Sorumluluğun Sınırı-215
- f)-Tazminat Sınırının Ortadan Kalktığı Haller-217
- aa)-Eşyanın Cins ve Değerinin Bildirilmesi-217
- bb)-Zararın Kasten Pervasızca Bir Hareketen Doğması-218
- cc)-Sözleşme Taraflarının Daha Yüksek Bir Bedel Ödenmesi Konusunda Anlaşmaları-219
- 4. -İç Suyolu Taşımasında-220
- B. -Bilinmeyen Zarar Yerine Göre (unbekanntem Schadensort)-220
- 1. -Genel Olarak-220
- 2. -Sorumluluğun Hukuki Niteliği-221
- 3. -Bilinmeyen Zarar Yerinde MTO’nun Sorumluluğu-223
- a)-Zıya ve Hasardan Doğan Sorumluluk-223
- b)-Gecikmeden Doğan Sorumluluk-224
- c)-MTO’nun Yardımcılarından Doğan Sorumluluğu-225
- 4. -MTO’nun Sorumluluktan Kurtulması-227
- a)-Taşıyıcının Kaçınamayacağı Sonuçlarını Önleyemeyeceği Bir Olaydan Zararın Doğması-227
- b)-Eşyanın Özel Ayıbının Varlığı-228
- c)-Gönderen veya Gönderilenin Bir Fiili ya da Onlar Tarafından Verilen Talimatın Zarara Yol Açması-230
- aa)-Gönderen veya Gönderilenin Bir Fiili-230
- bb)-Gönderen veya Gönderilenin Verdiği Talimat-233
- d)-Zararın Özel Risklerden Doğması-234
- aa)-Sözleşmeye veya Teamüle Göre Üstü Açık Taşıtla Taşıma Yapılması Yahut Güverteye Yükleme Yapılmış Olması-234
- bb)-Eşyaların Gönderence Ambalajlanmaması veya Kötü Ambalajlanması-237
- cc)-Eşyanın Gönderen, Gönderilen veya Bunlar Adına Hareket Edenler Tarafından İşleme Tabi Tutulması, Yüklenmesi ve Boşaltılması-239
- dd)-Özellikleri Gereği Kısmen veya Tamamen Zarar Görecek Eşyaların Doğal Durumu-242
- ee)-Sandık veya Eşyaların Üzerindeki Markaların ve Numaraların Yetersiz ve Hatalı Oluşu-244
- ff)-Canlı Hayvan Taşınması-245
- gg)-Gümrük Kanunu ve Diğer Düzenlemelerin Taşıyıcının Sorumluluktan Kurtulmasını Haklı Kılması-246
- 5. -Bilinmeyen Zarar Yerinde MTO’nun Tazminat Sorumluluğunun Kapsamı-248
- a)-Tazminatın Belirlenmesi-248
- aa)-Zıya Hâlinde-248
- bb)-Hasar Hâlinde-250
- cc)-Gecikme Hâlinde-251
- b)-Tazminatın Sınırı-251
- c)-Tazminat Sınırının Ortadan Kalktığı Haller-253
- aa)-Belli Bir Değerin Taşıma Senedine Geçirilmesi ve Bunun MTO Tarafından Kabulü-253
- bb)-Zararın MTO’nun Kasten veya Pervasızca Bir Davranışından Doğması-253
- III. -ULUSLARARASI KONVANSİYONLARA GÖRE-255
- A. -Sorumluluğun Düzenlenişi-255
- B. -Bilinen Zarar Yerine Göre (bekanntem Schadensort)-257
- 1. -Demiryoluyla Yapılan Taşımada-257
- a)-Konvansiyonun Uygulama Şartları-258
- b)-Sorumluluğun Hukuki Niteliği-260
- c)-MTO’nun CIM’e Tabi Taşımada Yardımcılardan Doğan Sorumluluğu-261
- d)-MTO’nun Sorumluluktan Kurtulması-262
- aa)-Eşya Üzerinde Tasarruf Sahibinin Davranışı-262
- bb)-Eşyanın Özel Ayıbı-263
- cc)-Kaçınılamaz ve Sonuçları Önlenemez Olaylar-264
- dd)-Sorumluluktan Kurtulmada Özel Riskler-264
- aaa)-Genel Olarak-264
- bbb)-Eşyanın Açık Vagonla Taşınması-265
- ccc)-Ambalajlama Hataları-265
- ddd)-Gönderen veya Gönderilen Tarafından Eşyaların Yüklenmesi ve Boşaltılması-266
- eee)-Taşınan Eşyaların Doğal Niteliği-267
- fff)-Paketlerdeki Numara veya İşaretlerin Yetersizliği-268
- ggg)-Canlı Hayvan Taşınması-268
- hhh)-Taşınan Eşyalara Refakat Edilmesi-268
- ee)-Demiryolu-Denizyolu Taşımasında Sorumluluktan Kurtulmada Ek Sebepler-269
- f)-MTO’nun Tazminat Sorumluluğu-270
- g)-Tazminatın Sınırlanması-273
- h)-Tazminat Sınırının Ortadan Kalktığı Haller-274
- 2. -Havayoluyla Yapılan Taşımada-274
- a)-Konvansiyonun Uygulanma Şartları-275
- b)-Sorumluluğun Hukuki Niteliği-278
- c)-MTO’nun MoK’ya Tabi Taşımada Yardımcılarından Doğan Sorumluluğu-279
- d)-MTO’nun Sorumluluktan Kurtulması-279
- f)-MTO’nun Tazminat Sorumluluğu ve Sınırlanması-280
- 3. -Denizyoluyla Yapılan Taşımada-281
- a)-Konvansiyonun Uygulanma Şartları-282
- b)-Sorumluluğun Hukuki Niteliği-283
- c)-MTO’nun LK’ya Göre Yardımcılardan Doğan Sorumluluğu-284
- d)-MTO’nun Sorumluluktan Kurtulması-285
- e)-MTO’nun Tazminat Sorumluluğu-286
- 4. -Karayoluyla Yapılan Taşımalarda-288
- a)-Konvansiyonun Uygulanma Şartları-288
- b)-Sorumlululuğun Hukuki Niteliği-291
- c)-MTO’nun CMR’ye Tabi Taşımada Yardımcılarından Doğan Sorumluluğu-292
- d)-MTO’nun Sorumluluktan Kurtulması-293
- e)-MTO’nun Tazminat Sorumluluğu-295
- aa)-Zıya Hâlinde-295
- bb)-Hasar Hâlinde-296
- cc)-Gecikme Hâlinde-297
- f)-Tazminat Sorumluluğunun Sınırlanması ve Sınırın Ortadan Kalktığı Haller-297
- 5. -İç suyolu Taşımalarında-298
- a)-Konvansiyonun Uygulanma Şartları-298
- b)-Sorumluluğun Hukuki Niteliği-299
- c)-MTO’nun Yardımcılarından Doğan Sorumluluğu-301
- d)-MTO’nun Tazminat Sorumluluğu ve Sınırlanması-301
- C. -Bilinmeyen Zarar Yerinde (unbekanntem schadensort)-303
- IV. -MULTİMODAL TAŞIMADA BİLDİRİM VE ZAMANAŞIMI-305
- A. -Zararın Bildirilmesi-305
- B. -Zamanaşımı-310
- DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
- MULTİMODAL TAŞIMADA TAŞIMA SENETLERİ VETAŞIMA SENETLERİNİN SORUMLULUĞA ETKİLERİ
- 8. MULTİMODAL TAŞIMADA TAŞIMA SENETLERİ-313
- I. -GENEL OLARAK-313
- II. -BELLİ BAŞLI MULTİMODAL TAŞIMA SENETLERİ-316
- A. -Multimodal Taşıma Belgesi (Multimodal Transport Document MTD)-316
- B. -FIATA Bill of Lading-319
- C. -MULTIDOC 95 Multimodal Transport Bill of Lading-321
- 1. -Bireysel Multimodal Taşıma Senetleri-321
- 2. -Habag-Llyod Taşıma Senedi-322
- 3. -Maersk Line Taşıma Senedi-323
- 4. -Mitsui OSK Lines Taşıma Senedi-323
- 5. -P&O Nedlloyd Taşıma Senedi-323
- 9. TAŞIMA SENETLERİNİN SORUMLULUĞA ETKİLERİ-325
- I. -TTK’YA GÖRE-325
- A. -Taşıma Senedinin İçeriğinin Delil Olması-326
- B. -Taşıma Senedine Bağlı Teslim Karinesi-329
- C. -Denetlenmiş Eşyalar Karinesi-332
- D. -Deniz Ticaret Hukuku Hükümlerine Göre-333
- II. -DİĞER TAŞIMA HUKUKU DÜZENLEMELERİNE GÖRE-334
- A. -RDİN’e Göre-334
- B. -TSHK’ya Göre-335
- III. -ULUSLARARASI KONVANSİYONLARA GÖRE-337
- A. -CIM’e Göre-338
- B. -Montreal Konvansiyonuna Göre-339
- C. -Brüksel Konvansiyonuna (Lahey Kuralları) Göre-341
- D. -CMR’ye Göre-344
- E. -CMNI’ya Göre-344
- IV. -DÜZENLENEN MULTİMODAL TAŞIMA SENETLERİ VE KONULAN KLOZLAR-347
- A. -Düzenleme Serbestisî-347
- B. -Klozlar ve İçerikleri-348
- 1. -Paramount Kloz-348
- 2. -Himalaya Kloz-350
- 3. -Indemnity Kloz-353
- SONUÇ-355
- KAYNAKÇA-365
Yorumlar
İlk Yorumu Ekle