-ÖN SÖZ  VI

-İÇİNDEKİLER  VIIII

-KISALTMALAR LİSTESİ  XIII

-GİRİŞ  1

BİRİNCİ BÖLÜM

1. YAPAY ADALAR VE TESİSLERİN ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDEKİ YERİ VE TANIMI  9

1.1. Yapay Adalar ve Tesislerin Uluslararası Sözleşmelerdeki Yeri  9

1.1.1. 1930 Lahey Konferansı  10

1.1.2. Birinci ve İkinci Deniz Hukuku Konferansları  15

1.1.3. Üçüncü Deniz Hukuku Konferansı  19

1.2. Yapay Adalar ve Tesislerin Tanımı  23

1.2.1. Doğal Adalar  30

1.2.2. Cezir Yükseklikleri  33

1.2.3. Gemiler 35

1.2.4. Yapay Adalar, Tesisler ve Diğer Yapılar Arasındaki Ayrım  38

1.3. Yapay Adalar ve Tesislerin Kullanım Amaçlarına Göre Sınıflandırılması 40

1.3.1. Deniz Şehirleri  44

1.3.1.1. Deniz Yatağına Sabitlenmiş Deniz Şehirleri  45

1.3.1.2. Yüzer Deniz Şehirleri  46

1.3.2. Yapay Ada ve Tesislerin Ekonomik Kullanımı  48

1.3.2.1. Doğal Kaynakların Araştırılması ve İşletilmesi İçin Kurulan Yapay Adalar ve Tesisler  48

1.3.2.2. Endüstriyel Yapay Adalar ve Tesisler 49

1.3.2.3. Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği  50

1.3.3. Enerji Üretimi için Kurulan Yapay Adalar ve Tesisler  51

1.3.3.1. Gelgit Olaylarından Enerji Üretimi 52

1.3.3.2. Rüzgârdan Enerji Üretimi 52

1.3.3.3. Sıcaklık Değişimlerinden Enerji Üretimi  54

1.3.3.4. Güneş Enerjisi Sistemleri 55

1.3.3.5. Nükleer Tesisler 55

1.3.4. Taşımacılık ve İletişim Alanında Kullanılan Yapay Adalar ve Tesisler 57

1.3.4.1. Derin Su Limanları 57

1.3.4.2. Yüzer Havaalanları 60

1.3.5. İletişim Amacıyla Kurulan Yapay Adalar ve Tesisler  62

1.3.6. Bilimsel Araştırma ve Hava Tahmini Amacıyla Kurulan Yapay Adalar ve Tesisler  65

1.3.7. Turizm ve Rekreasyon Amacıyla Kurulan Yapay Adalar ve Tesisler  66

1.3.8. Askeri Amaçlar için Kullanılan Yapay Adalar ve Tesisler  67

1.3.9. Devlet Kurma İddiasıyla Kurulan Yapay Adalar ve Tesisler  69

1.3.9.1. Gül Adası Cumhuriyeti (Insulo de la Rozoj)  70

1.3.9.2. Sealand Dükalığı (The Duchy of Sealand)  70

1.3.9.3. Grand ve Triumph Resifleri  73

1.3.9.4. Minerva Cumhuriyeti  74

İKİNCİ BÖLÜM

2. YAPAY ADALAR VE TESİSLERİN KURULMASI VE KALDIRILMASI  79

2.1. Yapay Adalar ve Tesislerin Kurulması  79

2.1.1. Esas Hattın Belirlenmesi  79

2.1.2. İç Sular 81

2.1.3. Karasuları 82

2.1.3.1. Karasularının Genişliği  82

2.1.3.2. Yapay Ada ve Tesis Kurma Hakkı 83

2.1.3.3. Zararsız Geçiş Hakkı 84

2.1.4. Bitişik Bölge 87

2.1.5. Takımada Suları 89

2.1.6. Münhasır Ekonomik Bölge 92

2.1.7. Kıta sahanlığı 97

2.1.8. Açık Deniz  101

2.1.8.1. Açık Denizlerde Yapay Ada ve Tesis Kurma Serbestisi  102

2.1.8.2. Yapay Ada ve Tesislerin Gerçek ve Tüzel Kişiler Tarafından Kurulması  104

2.1.9. Uluslararası Deniz Yatağı 105

2.2. Yapay Ada ve Tesislerin Kurulmasıyla İlgili Devletlerin Hak ve Yükümlülükleri  108

2.2.1. Esas Hattın Belirlenmesi ile İlgili Düzenlemeler  108

2.2.2. Zararsız Geçişle İlgili Düzenlemeler 112

2.2.3. Güvenlik Bölgelerinin Kurulması 114

2.2.3.1. 1982 BMDHS’de Yer Alan Düzenlemeler 114

2.2.3.2. Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün Düzenlemeleri 118

2.2.3.3. İkaz İşaretlerinin Konulması 120

2.2.3.4. Yapay Ada ve Tesislerin Korunmasıyla İlgili Uluslararası Sözleşmeler  121

2.2.4. Denizaltı Kablo ve Boru Hatları 125

2.3. Yapay Adaların ve Tesislerin Ortadan Kaldırılması  126

2.3.1. Kullanılmayan Yapay Adaların ve Tesislerin Suya Batırılması 129

2.3.2. Ortadan Kaldırma Seçenekleri 131

2.3.2.1. Bulunduğu Yerde Bırakma 131

2.3.2.2. Tamamen Kaldırılması 132

2.3.2.3. Kısmen Kaldırılması 132

2.3.2.4. Diğer Yöntemler  133

2.3.3. Uluslararası Sözleşmelerde Yapay Adalar ve Tesislerin Ortadan Kaldırılması 134

2.3.3.1. 1958 Kıta Sahanlığı Sözleşmesi 134

2.3.3.2. 1982 BMDHS 136

2.3.3.3. 1972 Londra Konvansiyonu ve 1996 Londra Protokolü 138

2.3.3.4. IMO İlkeleri ve Standartları 141

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

3. ULUSLARARASI ÇEVRE HUKUKUNDA YAPAY ADALAR VE TESİSLER 149

3.1. Uluslararası Çevre Hukukunda Yapay Adalar ve Tesislerle İlgili Düzenlemeler  149

3.1.1. 1982 BMDHS’de Yer Alan Düzenlemeler 154

3.1.1.1. Deniz Çevresiyle İlgili Devletlerin Yükümlülükleri 156

3.1.1.2. Yapay Adalar ve Tesislerle İlgili Düzenlemeler 158

3.1.1.2.1. Yapay Adaların ve Tesislerin Kurulması 163

3.1.1.2.2. Yapay Adaların ve Tesislerin İşletilmesi 165

3.1.1.2.3. Yapay Adaların ve Tesislerin Kaldırılması 167

3.1.2. Diğer Uluslararası Sözleşmelerde Yer Alan Düzenlemeler  167

3.1.2.1. 1958 Cenevre Sözleşmelerinde Yer Alan Düzenlemeler 168

3.1.2.2. 1972 Londra Konvansiyonu, 1996 Londra Protokolleri 169

3.1.2.3. 1973 Gemilerden Kaynaklı Kirlenmenin Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme  170

3.1.2.4. 1990 Petrol Kirliliğine Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Uluslararası Sözleşmesi 171

3.1.3. Bölgesel Nitelikli Sözleşmelerde Yer Alan Düzenlemeler 173

3.1.3.1. 1974 Baltık Denizi Bölgesinin Deniz Çevresinin Korunması Sözleşmesi (1974 Helsinki Sözleşmesi) 173

3.1.3.2. Barselona Sözleşmesi ve Protokolleri  175

3.1.3.3. Kuzeydoğu Atlantik Deniz Çevresinin Korunması Sözleşmesi (OSPAR Sözleşmesi) 178

3.2. Yapay Adalar ve Tesislerden Kaynaklı Deniz Çevresi Kirliliğinde Devletin Sorumluluğu 180

3.2.1. 1982 BMDHS’de Devletin Sorumluluğu 181

3.2.1.1. Zarardan Doğan Hukuki Sorumluluk 181

3.2.1.2. Devletin İcra Tedbirlerinden Kaynaklı Sorumluluğu 184

3.2.1.3. Genel Sorumluluk ve Hukuki Sorumluluk Ayrımı 185

3.2.2. Uluslararası Hukukta Devletin Sorumluluğuna İlişkin Genel Kurallar  191

3.2.2.1. Hukuka Aykırı Fiilden Dolayı Sorumluluğun Doğmasının Koşulları  192

3.2.2.1.1. Hareketin Devlete Atfedilebilmesi  193

3.2.2.1.2. Uluslararası Yükümlülülüğün İhlali 195

3.2.2.1.3. Kusurun Varlığı 196

3.2.2.1.4. Zararın Varlığı  197

3.2.2.2. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller  199

3.2.2.2.1. Rıza 199

3.2.2.2.2. Meşru Müdafaa ve Zararla Karşılık  200

3.2.2.2.3. Mücbir Sebep 201

3.2.2.2.4. Tehlike ve Zaruret Hali 202

3.2.2.3. Sorumluluğun Hukuki Sonuçları 203

3.2.2.3. Tehlikeli Faaliyetlerden Dolayı Sorumluluk 208

-SONUÇ  213

-KAYNAKLAR  219