Son ırmak kuruduğunda,
Son ağaç yok olduğunda,
Son balık tutulduğunda;
Beyaz adam paranın yenmeyen bir şey olduğunu anlayacak.

SUNUŞ

Son dönemde Marmara Denizi’nde yoğunlukla gözlemlenen deniz salyası görsel, ekolojik ve ticari yönlerden sebep olduğu olumsuz etkileri nedeniyle kamuoyunun gündemine gelen önemli bir çevre sorunudur. Türkiye Bilimler Akademisi Başkanlığı, konusunda uzman bilim insanlarımızın bu çevre sorununu değerlendirmeleri amacıyla 3 Haziran 2021’de bir çalıştay düzenlemiştir. Elinizdeki kitap ise kamuoyunun faydalanması amacıyla farklı bilim disiplinlerinden alanında yetkin bilim insanlarının konu ile ilgili güncel çalışmalarını ve soruna yönelik çözüm önerilerini içermektedir.

Deniz müsilajı sorunu kısa vadeli değil uzun vadeli ve multidisipliner yaklaşımla ele alınması gereken çevre sorunları arasındadır. Sorunun sadece çevresel boyutu
bulunmamakta olup ekonomiden sağlığa, uluslararası ilişkilerden turizme kadar birçok alanı ilgilendirmektedir. Musilajın deniz yüzeyi ve zemine etkileri ise
bilimsel olarak ayrı başlıklar halinde ele alınmalıdır. “Marmara Denizi’nin Ekolojisi: Deniz Salyası Oluşumu, Etkileşimleri ve Çözüm Önerileri” başlıklı bu kitapta kirlilik
ile mücadelede mevcut sorunların çözülmesi, deniz müsilajı sorununa kalıcı ve sürdürülebilir çözüm önerileri bilimsel çerçevede tartışılmış ve literatüre kazandırılmıştır.

Deniz Müsilajı varlığının uzun sürmesi, denizlerdeki biyoçeşitliliğin azalmasına, deniz ürünleri üretiminde düşüşe, istihdam ve turizm sektöründe olumsuzlara neden olmakta, sosyal ve ekonomik yönlerden kalıcı hasarlara sebep olmaktadır. Deniz müsilajı, Marmara Denizi’ndeki örnekte olduğu gibi uluslararası sulardaki etkileşime açık yönü, su hareketliliği, iklim değişikliği ve küresel ısınma ile ekolojik değişime yansımaları nedeniyle multidisipliner ve uluslararası bir soruna dönüşmüştür. Marmara Denizi ile komşuluğu ve etkileşimi bulunan ülkelerin de bu sorunun çözümünde destek ve katkıları talep edilmelidir. Sorun farklı bilim disiplinlerinin katkısı ile tartışılarak kısa ve uzun vadeli çözüm önerileri belirlenerek, acil eylem planı olarak uygulamaya konulmalıdır. İleri seviye arıtma tesisleri için yatırım desteği kredisi oluşturacak özel bütçe oluşturulması, mevzuat düzenlemeleri ile yetki karmaşasının önlenmesi, sanayi atık kontrollerinin doku denetim olarak uygulanması, müsilaj konusunda üreticilerin ve tüketicilerin çevre bilincinin/farkındalığının arttırılması gerekmektedir. En önemlisi de mülki idare ve yerel yönetimlerin iş birliği ile, eylem planında tanımlanmış stratejik iş süreçlerine titizlikle uyulması ve denetlenmesinin sağlanmasıdır. Bu tür çalışmaların gayesi gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmaktır.

Bu bilinçle kitabımıza katkı veren tüm bilim insanlarına şükranlarımı sunarım.

Prof. Dr. Muzaffer Şeker – TÜBA Başkanı

-Preamble 7/9

-Marmara’da Deniz Salyası Sorunu: Tanımı, Sebepleri, Boyutları, Değerlendirme ve Çözüm Önerileri – ‘The Mucilage Problem in Marmara: Definition, Causes, Dimensions, Evaluation and Recommendations For Solution’ – İzzet Öztürk, Ebru Dülekgürgen, Mustafa Evren Erşahin 11

-Marmara Denizi’nde Müsilaj Oluşumu, Muhtemel Sebepleri ve Öneriler – ‘Mucilage Formation in Marmara Sea Possible Causes and Recommendations’ – Mehmet Emin Aydın 49

-Müsilaj (Deniz Salyası) Araştırmaları Üzerine Bir Analiz – ‘An Analysis On Mucilage (Sea Snot) Research’ – Muzaffer Şeker, Haydar Yalçın 69

-Marmara Denizi’nde Deniz Salyası/Müsilajı Oluşturan Sebepler – ‘The Reasons For Occurrence of Sea Snot/Mucilage in The Sea of Marmara’ – Ahsen Yüksek 85

-Müsilaj Benzeri Çevre Felaketlerini Önlemede Pasif Biofilm Örnekleyiciler Kullanarak Kirlilik Yükünün Azaltılması – ‘Prevention of Mucilage Like Disasters By Using Passive Biofilm Samplers To Reduce Pollution Load’ – Fatma Bedük, Senar Aydın, Mehmet Emin Aydın, Müfit Bahadır 105

-Müsilajın Çevresel Şartlarda Değişen Kimyasal Karakaterizasyonunun İncelenmesi – ‘Investigation Of Chemical Characterization Of Mucilage Changed With Environmental Conditions’ – Abdullah Aksu, Nuray Çağlar Balkıs, Ömer S. Taşkın – 123

-Müsilajda Bakteri Düzeyleri; İstanbul İli Marmara Denizi Ön Çalışma Örneği – ‘Bacterial Levels in Mucilage; Sample Case of Preliminary Study in İstanbul Province, The Sea of Marmara’ – Gülşen Altuğ, Pelin S. Çiftçi Türetken, Mine Çardak, Meryem Öztaş – 137

-Marmara’nın Gözyaşı: Deniz Müsilajı – ‘Tears of Marmara: Sea Mucilage’ – Kaan Yetilmezsoy 155

-Marmara Denizi’nde Müsilaj Sorunu ve Çözüm Yöntemleri – ‘Mucilage Problem and Solution Methods in The Sea Of Marmara’ – Zeki Ünal Yümün, Erol Kam 163

-Deniz Yüzeyine Uzaktan Algılama Yöntemleri ile Bakış – ‘Viewing The Sea Surface With Remote Sensing Methods’ – Burcu Özsoy 183

-Marmara Denizindeki Müsilaj Olayının Uzaktan Algılama Teknolojileri ile Tespiti ve İzlenmesi – ‘Detection and Monitoring of the Mucilage Occurrence in the Marmara Sea With Remote Sensing Technologies’ – Taşkın Kavzoğlu, İsmail Çölkesen, Umut Güneş Sefercik 199

-Müsilaj ve Potansiyel Kullanım Alanları – ‘Mucilage and Potential Areas of Usage’ – Mete Yılmaz 225

-Deniz Müsilajının Oluşumu, Önlenmesi ve Olası Değerlendirilmesi – ‘Mechanism of Formation, Prevention and Possible Evaluation of Marine Mucilage’ – Reşat Apak
239

-Marmara Denizi’nin Geçirdiği Biyojeokimyasal Değişimler Bağlamında 2021 Müsilaj Patlaması, Güncel Baskılar ve Çözüm Önerileri – ‘The Sea Snot Outbreak in the Sea of Marmara: Biogeochemical Transformations of the Sea, Modern-Day Pressures and a Roadmap for the Way Forward’ – Mustafa Yücel, Korhan Özkan, Bettina Fach, Hasan Örek, Mustafa Mantıkçı, Devrim Tezcan, İsmail Akçay, Koray Özhan, Sinan Arkın, Süleyman Tuğrul, Barış Salihoğlu 249