Hazırlayan: Ahmet Ak

Tarsus Belediyesi Kültür Müdürlüğü Yayınları

121 Sayfa

Boyut: 14.1 x 20.0

Karton Kapak – 1.Hamur

2003

Açıklamalar:

GİRİŞ

Nusrat Mayın Gemisinin, Mart 2002 tarihinden buyana müze haline getirilmesine yönelik faaliyetlerimiz çerçevesinde çeşitli kaynaklardan kayda değer nitelikte bir çok belge elde edildi. Gerek Nusrat Mayın Gemisinin Çanakkale Zaferi Kültür Parkında müze haline dönüştürülmesi açısından, gerekse Nusrat Mayın Gemisi hakkında bilgi talep edenlerin ihtiyaçlarının karşılanması açısından elimizde mevcut bulunan bilgilerin en azından bir arşiv niteliğinde muhafaza edilmesi önem taşımaktaydı.

Hemen ifade edelim ki; bu çalışmanın “akademik” bir mahiyeti ve iddiası bulunmamaktadır. Elde edilen bilgi ve belgeler mahiyetine göre kendi arasında tertip edilerek bir kaynak eser meydana getirilmek istenmiş, asıl olarak da gerçekleştirilen projenin “nasıl ve niçin” yapıldığı sorusuna açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Akademik mahiyette calışma yapmak isteyenlere asgari seviyede de olsa ulaşabileceği kaynakları göstermek veya bu konuda hazır bir bilgi talep edenlere sunulması bu çalışmanın yan hedefleri arasındadır. Bütün bunların arkasında bu çalışmanın, “Nusrat Mayın Dökme Gemisi”nin Çanakkaleyi Geçilmez kılan “Çanakkale Zaferi Ruhunu” meydana getiren tablonun neresinde yer aldığı konusundaki görüntüyü de netleştirmesi bakımından önemi vardır. Öte yandan, maalesef Nusrat’la ilgili olarak hazırlanmış derli toplu bilgileri ihtiva eden bir kaynağın bulunmadığına da şahit olunmuştur. Bu itibarla Türkiye’de bilgiye ulaşmanın ne kadar güç bir iş olduğu dikkate alınırsa bu çalışmanın önemi daha da kolay anlaşılacaktır. Bu maksatla mevcut bilgi ve belgeleri bir bütünlük arz edecek şekilde derleyip, toparlayıp bir kitap halinde muhafaza etmenin daha uygun olacağı değerlendirildiğinden Sayın Başkanımızın onayıyla bu çalışma gerçekleştirilmiştir.

Bize ulaşan belgelerde yer alan bilgilerin, esas olarak aynen kullanılmasına özen gösterilerek, yazarların kullandığı dil ve üslup muhafaza edildi. Ancak şunu da hemen ifade edelim ki: derlenen yazılarda yer alan bazı kelime ve mefhumlarda görülen yanlışlıklar gerek yazım bilgisi gerek konum bakımından tarafımızca tashihe tabii tutulmuştur. Kitap incelendiğinde, aynı konunun farklı kişiler tarafından ele alındığı, dile getirildiği ve bu yüzden gereksiz bir tekrarlamaya yol açıldığı gibi bir kanaatin hasıl olması muhtemeldir. Bunun sebebi, “Türk Tarihine” mal olmuş bir kahramanla alakalı düşüncesi olan kimselerin tamamının duygu ve düşüncelerine (kamu vicdanına ayna tutmak bakımından) mümkün olduğunca yer vermek maksadının güdülmüş olmasıdır. Bu projenin tatbikata konulmasıyla birlikte şu hakikat gayet net bir şekilde ortaya çıktı ki; Nusrat’ın çürümesine veya diğerleri (Yavuz-Hamidiye) gibi jilet olmasına asla kimse razı değildi. İlgili kuruluşların Nusrat’a icap eden ilgiyi göstermemiş olması gerçekten kamu vicdanında büyük bir teessür meydana getirmiştir. Bu acı gerçeği, vicdan ve milli şuur sahibi çeşitli kişilerin yazılarındaki duygu ve düşüncelerinde de çok açık bir şekilde görmek mümkündür.

Nusrat’a karşı sebebi anlaşılamayan bu ilgisizliğin kamu vicdanında sebep olduğu tahribatın telafi edilmesi konusunda şahid olduğumuz ve göstermiş olduğu himmetli, hikmetli ve isabetli davranışı sebebiyle; Belediye Başkanımız Sayın Burhanettin KOCAMAZ beye bu vesile ile kamu vicdanı adına tebrik, teşekkür ve derin saygılarımı arz ediyorum.

Fikredip Nusrat’ı karar kılmıştı Başkan KOCAMAZ,

Böyle bir destanı Türk Milleti’nden başkası yazamaz.

Bilvesile bu parkı gezen titrer gafil kalamaz,

Türk’ün tarihi asla on ton jiletten ucuz olamaz.

Ahmet AK

İçindekiler:

İÇİNDEKİLER 3-5

GİRİŞ 7-8

Nusrat Mayın Gemisi Bizim İçin Neden Önemlidir? – Burhanettin KOCAMAZ, Tarsus Belediye Başkanı 9-11

BİRİNCİ BÖLÜM – NUSRAT’IN TARİHSEL GERİ PLÂNI – SİYASİ TÂRİH BAKIMINDAN ÖNEMİ VE MACERASI

1. Nusrat’ın Adı ve Kimliği Üzerine Birkaç Söz 13

2. Nusrat’ın Teknik Özellikleri ve Künye Bilgileri 14

3. Savaş Dönemindeki Hayatı (1913-1918) 16

4. Harp Tarihi Arşivinde Nusrat’a ait Kayıtlar 16

5. Nusrat’ın Kaptanı ve Mayın Grup Komutanı 18

a. Gemi Süvarisi (Kaptanı) Yüzbaşı, Tophaneli İbrahim Hakkı Beyin Hayatı 18

b. Mayın Grup Komutanı Yüzbaşı, Hafız Nazmi Beyin Hayatı 19

6. Nusrat’ın Döşediği Mayınlarla Batırılan veya Savaş Dışı Kalan Savaş Gemileri 20

a. Queen Elizabeth (İngiliz Zırhlısı) 20

b. Irresistible (İngiliz Zırhlısı) 20

c. Inflexible (İngiliz Zırhlısı) 20

ç. Ocean (İngiliz Zırhlısı) 21

d. Bouvet (Fransız Zırhlısı) 21

7. Savaş Sonrasındaki Hayatı (1918-2002) 21

8. Tarsus’a Gelmeden Önce Mersin’deki Durumu 22

9. Bugünkü Hukuki Durumu 24

10. Nusrat’ın Siyasi Târih Bakımından Önemi 26

11. Gazi Seyyid Onbaşı ve Nusrat Mayın Gemisi 27

İKİNCİ BÖLÜM – MERSİN LİMANINDA JİLET OLACAĞI GÜNÜ BEKLERKEN NUSRAT’IN HÂLİ PÜRMELALİNE ACIYANLAR

7. Nusrat Düşmanı Derine Gömdü, Savaş KARAKAŞ – Erol MÜTERCİMLER 39

8. Göçmeyen Ruh, Mümtaz SOYSAL 43

9. Deniz Tarihimiz Jilet, Melih AŞIK 44

10. Nusrat Jilet mi Olacaktı, İskender ÖKSÜZ 45

11. Nusrat’in Kaderi, Ali İNSELEL 46

12. Neden Nusrat, Enzar TÖRE 49

13. Biz Sahiplenemedik Onlar Müze Yapıyor, Ahmet KAŞIKÇI, Çanakkale Turizm ve Tanıtma Derneği Başkanı (İhlas Haber Ajansı) 50

14. Nusrat Türk Milletinindir, Burhanettin KOCAMAZ (Cihan Haber Ajansı) 51

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM – NUSRAT’LA İLGİLİ MAKÂLELER VE FAALİYETLER

1. Nusrat’la İlgili Makâleler 53

a. Nusrat’ın Hikayesi, Erol MÜTERCİMLER 53

b. Gelibolu, (fatihokumus.com) Fatih OKUMUŞ 56

c. 26 Mayının Rüyası, Ekrem YAMAN, MERSİN Vali Yardımcısı 58

ç. İbretlik Bir Levha “Neden Aynı ilgi Nusrat’a Gösterilmiyor, Anlayamıyoruz!!! (Nusratcalismagrubu.org) 62

d. Nusrat Mayın Gemisi ve 18 Mart Çanakkale Zaferi (forsnet) 63

e. Nusrat (battlecruiseıyavuz.hypermart.net) 65

f. Anzaklardan Ders Alalım Utanalım, Emin ÇÖLAŞAN 66

g. Kahraman Hurda! Hürriyet Gündem, 9 Mayıs 1999 68

ğ. Nusrat’a Vali Engeli, Hürriyet Gündem, 19 Mayıs 1999 70

2. Nusrat’ın Kurtarılmasıyla İlgili Faaliyetler ve Öneriler 70

a. Olduğu Gibi Bırakma 71

b. Olduğu Gibi Muhafaza 71

c. Sökülüp Orijinal Parçaların Ayıklanması 71

(1). Orijinal Parçalarının Muhafazası 71

(a). Çanakkale’deki Model Gemiye Monte Edilerek Muhafazası 71

(b). Deniz Müzesinde Muhafazası 72

(2). Orijinal Parçaları Üzerine, Orijinal Planına Göre Yeniden İnşaası 72

ç. Önerilerin Genel Olarak Değerlendirilmesi 72

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM – NUSRAT İÇİN TARSUS BELEDİYE BAŞKANI BURHANETTİN KOCAMAZ’A YAZILAN TEBRİK YAZILARI

1. Mahmut Uğur ÇETİN, NİĞDE Milletvekili 73

2. Tanju AKYOL, Emekli Albay, Ressam, Girne/KIBRIS 75

3. Ahmet VARDAR, Gazeteci Yazar 76

4. Mehmet Yaşar ÇERÇİ, Belediye Başkanı / MALATYA 77

5. Necmettin TARHAN, BALIKESİR 77

6. İsmail ONAÇ, MHP İl Başkanı / DENİZLİ 78

7. Turgut KANTEKİN, Milli Güreş Hakemi / KAYSERİ 78

8. Süleyman EFENDİOĞLU, Türkiye Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri Derneği Genel Başkanı, Kızılay / ANKARA 79

9. B. Hulusi GÜRBÜZ, Yelken Dünyası Dergisi Yazarı / İSTANBUL 80

10. Ünal KURTULUŞ, ÇANAKKALE 80

11. Erdem ÇULHA, Hava Harp Okulu (3. Sınıf Öğrencisi) Yeşilköy/İSTANBUL 81

12. Ülkü ARDA, Ziraat Yüksek Mühendisi, Yenişehir/ANKARA 82

BEŞİNCİ BÖLÜM – NUSRAT VE ÇANAKKALE ZAFERİ İLE İLGİLİ BÂZI ŞİİRLER, MENKIBELER, FOTOĞRAFLAR

1. Çanakkale Şehidlerine, Mehmed Akif ERSOY 83

2. Bir Küçücük Savaş Gemisiydi O (Anonim-Şiir) 84

3. Çanakkale Destanı 18 Mart’la Başlar (Anonim-Şiir) 85

4. Nusrat Mayın Gemisi, Oğuz ERMUMCU (Şiir) 85

5. Bir Yolcuya, Necmettin Halil ONAN 88

6. Savlet Etmişti Çanakkale’ye (Padişah, V. Mehmet Reşad) 89

7. Nusrat’dan Bolayır’a, Ünal KURTULUŞ (Şiir) 90

8. Gazi Seyyid Onbaşı 90

9. Bir Çanakkale Şehidinin Son Mektubu 92

10. Çanakkale Geçilmez, Ahmet KAŞIKÇI 95

11. Nusrat’la Kazandık Zaferi Çanakkale’de, Aşık Bayrâmi (Bayram SANDAL) 99

12. Aziz Şehidim, Zığındere / Sargıyerinde Bir Yazı 96

13. Nusrat’la İlgili Fotoğraflar ve Orjinal Planı 97

a. Padişah, V. Mehmet Reşad’ın Hayatı 97

b. TARSUS / Çanakkale Zaferi Kültür Parkındaki Gerçek Nusrat 98

SONUÇ 100

EKLER

Ek-a. Tophâneli Yüzbaşı İbrahim Hakkı Beyin Portresi 103

Ek-b. Yüzbaşı Hafız Nazmi Beyin Portresi 104

Ek-c. Gazi Seyyid Onbaşının Orjinal Fotoğrafı 105

Ek-ç. Gazi Seyyid Onbaşının Tarsus’taki Anıtı 106

Ek-d. Padişah, V. Mehmet Reşad’ın Tuğrası 107

Ek-e. Padişah, V. Mehmet Reşad’ın Portresi 108

Ek-f. İSTANBUL/ Beşiktaş Deniz Müzesinde Ahşapdan Yapılmış Maket 109

Ek-g. Nusrat’ın Osmanlı Dönemindeki Plaketi 110

Ek-ğ. Nusrat’ın Cumhuriyet Dönemindeki Plaketi 111

Ek-h. Nusrat’ın Başarı Flaması 112

Ek-ı. Nusrat’ın Gemi Dümeni 113

Ek-i. Nusrat’ın Telgraf Makinası ve Ayağı 114

Ek-j. Nusrat’a ait Işıldak 115

Ek-k. Almanya / Kiel’de Çekilmiş Fotoğrafları 116

Ek-I. Nusrat’ın 1911 yılında Almanya/Kiel’de Osmanlı Subaylarına Devir Teslim Sırasında Çekilmiş Fotoğraflarından 117

Ek-m. Nusrat’ın 1914 yılında Osmanlı Donanmasındaki Hizmeti Sırasında Çekilmiş Fotoğraflarından 118

Ek-n. Nusrat’ın Orjinal Planı 119

KAYNAKLAR 120