Elinizdeki kitap, Milli Savunma Üniversitesi FATİH Harp Tarihi Araştırmaları Enstitüsü (FATİH HATEN) ev sahipliğinde ve Türk Tarih Kurumu ile işbirliğiyle 12 Haziran 2019’da düzenlenmiş Çarlık Rusyası ve Boğazlar Harp Tarihi Çalıştayı’nda sunulan bildirilerin gözden geçirilmiş ve geliştirilmiş metinlerini bir araya getirmektedir.

MSÜ FATİH HATEN tarafından düzenlenen müşterek harp tarihi toplantılarının ikincisi olan Çarlık Rusyası ve Boğazlar Harp Tarihi Çalıştayı’nda ana tema, Türk Boğazlarına yönelik Çarlık Rusya kaynaklı stratejik değerlendirmeler ve bu kapsamdaki askerî harekât planları olarak belirlenmiştir. Türkiye ve Rusya Federasyonu’ndan çalıştaya iştirak eden akademisyenler ile lisansüstü öğrencilerin sunumlarıyla, konunun başta Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusyası olmak üzere dönemin önde gelen devletlerinin askerî ve diplomatik arşivlerine dayalı olarak ele alınması amaçlanmıştır. İçindeki çalışmaların büyük bir kısmının Rus kaynaklarına dayalı olması hasebiyle elinizdeki kitabın, Çarlık Rusyası’nın meşhur “Boğaz Seferi” hakkında Türkçe askerî tarih literatüründeki boşluğu dolduracağı umulmuştur. Hiç şüphe yok ki, Osmanlı-Rus müşterek harp tarihine dair hem savaşları konu alan standart monografiler hem de pek çok diğer başlık altında, iki ülkenin arşivlerini ve sair birinci el kaynaklarını kullanabilen yeni nesil tarihçilerin yapabileceği pek çok araştırma mevcuttur.

Çalıştay kitabında yer alan Rusça makalelerin orijinalleri, sadece internet ortamında araştırmacıların hizmetine sunulan nüshada yer almaktadır. Bu çalıştayın düzenlenmesi ve bildirilerinin yayımlanması hususunda verdikleri destek ve himayelerinden ötürü Milli Savunma Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Erhan Afyoncu ile Türk Tarihi Kurumu eski başkanı Prof. Dr. Refik Turan’a müteşekkir olduğumuzu belirtmek isterim. Kitabın kapağında kullanılan görselin temin edilmesine yardımcı olan İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak’a, Rus tarafından çalıştaya katılacak akademisyenlerin belirlenmesi ve kendileriyle temas kurulmasındaki katkılarından dolayı Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Tanrıverdi’ye, Rusça bildirileri Türkçe’ye çeviren Dr. Öğr. Üyesi Ruhan Gül’e, çalıştayın planlanması ve icrasındaki katkıları için Türk Tarih Kurumu uzman personeli Uğur Cenk Deniz İmamoğlu ile FATİH HATEN akademik ve idari personeline, nihayet bildiri kitabının yayıma hazır hale gelmesi için birlikte çalıştığımız FATİH HATEN’den genç meslektaşlarım Coşkun Ünsal ile Serkan Osmanlıoğlu’na müteşekkir olduğumu burada bir kez daha belirtmek isterim. Elbette en büyük teşekkürümüz, gerek çalıştaya iştirakleri gerekse bildiri metinlerini geliştirerek yayıma hazır hale getirdikleri için, değerli Türk ve Rus meslektaşlarımızadır. – Prof. Dr. Gültekin Yıldız (Nisan 2022)

Bağlantı: 

https://msu.edu.tr/docs/FatihHATEN/Carlik_Rusyasi_Bogazlar_Harp_Tarihi_Calistayi_Bildirileri.pdf

İçindekiler:

– Mihail Kutuzov’un İstanbul Büyükelçiliği ve Askeri İstihbarat Faaliyetleri (1793-1794) – Mustafa Tanrıverdi 1

– 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Müstakil Kafkasya Kolordu Komutanlığı’nın Boğazlara Yönelik Harekat Planları – Serdar Oğuzhan Çaycıoğlu 23

– Boğazların Ruslara Karşı Savunması: Avrupalı Güçler ve Osmanlı Devleti’nin Askeri Faaliyetleri ve Harekat Planları (1815-1914) – Gültekin Yıldız 35

– İkinci Osmanlı-Rus Yakınlaşması ve Boğazlar’da Rus Nüfuzunun Oluşumu Üzerine Bir Değerlendirme (1833-1841) – Özhan Kapıcı 65

– İngiltere ve Rusya Arasında Meydana Gelen 1837 “Vixen” Uskunası Vakası: Bu Bir Kırım Savaşı Provası Mıydı? – Vladimir Degoev 89

– 1853-1856 Kırım Savaşı Arifesinde Rus Savaş Stratejisi ve İstanbul Boğazı Çıkarma Harekatı – Alexey Alekseevich Krivopalov 93

– Rusya’nın 1878’de İngiltere, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı Devleti Koalisyonuna Karşı Savaş Planı ve İstanbul Boğazı’nın İşgal Edilmesi Sorunu – Oleg Evgenievich Alpeev 109

– III. Aleksandr Döneminde İstanbul Boğazı’na Yönelik Sefer Planı Hazırlıkları – Oleg Rudolfoviç Ayrapetov 127

– Rus Askeri İstihbaratının İstanbul Boğazı’na Yönelik Faaliyetleri (1878-1885) – Aleksandr Tomilin 143

– Rus Askerlerinin ve Diplomatların Gözünde Jeopolitik Bir Sorun Olarak İstanbul ve Çanakkale Boğazları (XIX. Yüzyıl Sonu – XX. Yüzyıl Başı) – Andrey Viktoroviç Boldırev 171

– Boğaz Seferi Hazırlığının Bir Parçası Olarak 1902 Harp Oyunu – Sergey Çekmarev 179

– Birinci Dünya Savaşı’nda Rusya’nın Boğazları Ele Geçirme Planları – Hayri Çapraz 191