Ticaret gemilerinin normal işlevleri yük ve yolcu taşıması olup, bu işlevlerini yerine getirirken yükleme, seyir, boşaltma, yanaşma, avara etme, demirleme gibi olağan işlevi yaparlar. Tamir, yakıt ve kumanya ikmali, havuzlama gene olağan işlerdendir.

Yukarıda belirttiğimiz ve daha pek çok örnekle çoğaltabileceğimiz bu iş ve işlevler yapılırken yangın, çatışma, oturma, dümen arızası gibi olağan dışı olaylar meydana gelebilir. Denizcilikte bu gibi normal işlevlerin dışında meydana gelen olaylar olağan dışı olaylar veya acil durumlar olarak isimlendirilmektedir.

Bu olaylar veya durumlar, yangın, gemiyi terk, çatışma, oturma, dümen arızası, denize adam düşmesi, yaralanma, yedekleme, yedeklenme gibi çeşitlidirler.

Söz konusu olağan dışı olayların birbirine göre benzeyen ve benzemeyen özellikleri bulunmaktadır.

Olağan dışı olayların birbirlerine benzeyen özellikleri şunlardır:

-Can, mal ve çevre için tehlike oluşturmaları.

-Acil müdahale gerektirmeleri.

-Müdahale ve işlevler için bilgi, beceri ve tecrübe gerekmesi.

-Zamanın kısıtlı olması.

-Genellikle çevreden yardım alma imkanın olmaması.

-Acil duruma zamanında ve gerektiği gibi müdahale edilememesi durumunda başka acil durumların meydana gelme ihtimali.

-Deniz şartlarında müdahale etme durumunda olunması.

Olağan dışı olayların birbirlerine benzemeyen özellikleri ise şunlardır:

-Her bir olaya müdahale şekli farklıdır.

-Her bir olayı bertaraf etmek için farklı araç ve gereçler kullanılır.

Canı, malı ve çevreyi tehdit eden bu olayların meydana gelmemesi için önceden gereken tedbirleri almak, olay meydana geldiğinde ise en etkili bir şekilde ve en kısa zamanda olaylara müdahale ederek bertaraf etmek denizde can, mal ve çevre güvenliği bakımından en önemli mevzuları teşkil eder. Başka bir deyişle, en iyi denizci, söz konusu olağan üstü olayları önceden önleyebilen, önlenmesi için tedbirler alan veya aldırtan ve olay meydana geldiğinde ise bilinçli bir şekilde duruma müdahale ederek bertaraf eden kişidir.

Denizde can, mal ve çevre güvenliğini tesis etmek için bir takım güvenlik kuralları oluşturularak uygulanmaktadır. Ancak bu tedbirlerin uygulanmaması veya başka nedenler, istenmeyen bir takım kötü olayları meydana getirmektedir. Meydana gelebilecek bu kötü olaylara karşı hazır olunması da olayların çıkmaması için gerekli önlemlerin alınması kadar önemlidir.

Bizler bu kitapta kötü olaylar nedeniyle oluşan olağan üstü durumları inceleyerek, bu olağan üstü olayların önlenmesi için önceden alınması gerekli tedbirleri, olaylara müdahale yöntemlerini, müdahale için gerekli araç ve gereci kullanmayı, bunların bakım ve kontrollerini öğreneceğiz.

Giriş 2

BÖLÜM I – GEMİYİ TERK 3-52

-Can filikaları 3

-Kurtarma botları 9

-Filika mataforları 10

-Can filikası ile gemiyi terk şekilleri 12

-Olumsuz koşullarda can filikası ile gemiyi terk şekilleri 15

-Filikada yaşam 18

-Can filikası seyri 19

-Gemiyi terk rolesi 21

-Can filikası techizatı 23

-Can filikası motoru ve kullanımı 29

-Filika askı kancaları 30

-Filikaların ve mataforların bakım ve tutumu 32

-İşaret fişeklerinin iç yapısı 33

-Can sallarının yapısı ve sayısı 37

-Can Salı ile gemiyi terk şekilleri 40

-Can Salı techizatı 44

-Can simidi ve can simidi ile gemiyi terk 45

-Can yeleği ve can yeleği ile gemiyi terk 47

-Kurtarma araçsız gemiyi terk 49

-Role kartları 50

-Muhtelif kurtarma araçları 51

BÖLÜM II – SUDA YAŞAM 53-56

-Suda bulunan insanı bekleyen tehlikeler 53

-Suda bulunan kişiler arasında dayanışma ve suda yardım şekilleri 55

BÖLÜM III – DENİZE ADAM DÜŞMESİ 57-60

-Denize adam düştüğünde yapılacak işler 57

-Kurtarma manevraları 59

-Denize adam düştü rolesi 60

BÖLÜM IV – DENİZDE ARAMA, KURTARMA VE YARDIM

-Arama kurtarma ve yardım operasyonunun başlaması 61

-Arama şekilleri 62

-Helikopterle kurtarma ve yardım 66

-Gemi ile kurtarma ve yardım 67

-Uçak kazalarında arama, kurtarma ve yardım 68

-Arama, kurtarma ve yardım sırasında kullanılan haberleşme yöntemleri 69

-GMDSS sistemi ile kurtarma – yardım muharebesi 73

BÖLÜM V – YANGIN 74-109

-Yangının oluşması ve genişlemesi 74

-Yangın sınıfları 76

-Gemilerde yangın çıkış nedenleri 77

-Yangın savunma gereçleri 78

-Taşınabilir yangın söndürücüler (minimaxlar) 83

-Köpük makıneleri 89

-Sabit yangın söndürme sistemleri 91

-Yangın ihbar sistemleri 98

-Yangınla mücadele kişisel techizatı 100

-Yangın savunma rolesi 103

-Yangın savunma yöntemleri 105

-Limanda yangın 108

-Yangın çıkmaması için alınacak önlemler 108

BÖLÜM VI – YARA SAVUNMA 110-120

-Yara almış bir gemide oluşabilecek tehlikeler 110

-Yara savunma rolesi 111

-Yara savunma araç ve gereçleri 112

-Yara savunma yöntemleri 115

BÖLÜM VII – OTURMA 121-132

-Oturma nedenleri ve oluşturacağı tehlikeler 121

-Oturma şekilleri 122

-Oturma durumunda yapılacak işler 123

-Gemiyi kurtarma ve yüzdürme yöntemleri 128

-Oturma rolesi 131

BÖLÜM VIII – ÇATIŞMA 133-136

-Çatışma nedenleri, şekilleri ve neticesinde meydana gelebilecek tehlikeler 133

-Çatışmada yapılacak işler ve önlemler 134

-Çatışma rolesi 136

BÖLÜM IX – YEDEKLEME VE YEDEĞE GİRME 137-150

-Yedeklenme ve yedekleme talebinde bulunma 150

-LOF anlaşma formu 138

-Yedekleme operasyonu 145

-Yedek donanımı 149

-Yedekleme ve yedeğe girme rolesi 150

BÖLÜM X GEMİNİN OTURTULMASI 151-152

-Geminin oturtulması operasyonu 151

-Geminin oturtulma operasyonu rolesi 152

BÖLÜM XI DÜMEN ARIZASINDA DÜMENİ ELE ALMA 153-155

-Gemilerdeki dümen tipleri 153

-Dümeni ele alma operasyonu 154

-Dümeni ele alma rolesi 155

BÖLÜM XII PETROL KİRLİLİĞİNE KARŞI MÜDAHALE 156-159

-Petrol kirliliği olması nedenleri 156

-Deniz kirliliği meydana geldiğinde yapılacak işler 156

-Dökülen petrolün sürüklenmesi ve değişimi 158

-Deniz kirliliği önleme ve temizleme rolesi 159

BÖLÜM XIII EMNİYET TECHİZATININ BAKIM VE TUTUMUNA İLİŞKİN KAYITLARIN TUTULMASI 160-165

-Sicil defterleri 160

-Periyodik bakım-tutum çizelgeleri 161

BÖLÜM XIV EMNİYET TECHİZATININ YETKİLİ KURULUŞLARCA KONTROLU 166-174

-Kontrollere ilişkin ön bilgiler 166

-Load line surveyi 167

-IMO gemi kontrol listesi 168

-A.B.D. Sahil muhafaza gemi kontrol listesi 172

BÖLÜM XV GEMİ EMNİYET KOMİTESİ VE EMNİYETLE ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ 175-185

-Gemi emniyet komitesi 175

-Emniyetle çalışma kuralları 177

-Kapalı bölmelere giriş 179

-Koruyu techizatlar 182

-Çalışma müsaadesi formu 185

BÖLÜM XVO GEMİLERDE İLK YARDIM 186-192

-İlk yardım, kanamalar 186

-Kemik kırıkları 187

-Suni teneffüs 188

-Kalp masajı 190

-Zehirlenmeler 191

BÖLÜM XVII ULUSLARARASI TIBBİ YARDIM 193-194

-CIRM hakkında bilgiler 193

-CIRM ile muharebe yöntemleri 194

BÖLÜM XVIII GEMİ ECZANELERİ 195-197

-Gemi eczaneleri hakkında gerekli bilgiler 195

-Gemide bulunması gerekli ilaçlar ve numaraları 196