1864’te İstanbul’da doğan Mehmed Ali (Balkır) Bey, Çarkçı sınıfına mensup olarak girdiği Bahriye Mektebini bitirerek 19 Ağustos 1885’te üsteğmen, 1 Nisan 1889’da ise yüzbaşı oldu. Ertuğrul Fırkateyni’nin Japonya’yı ziyaret etmesi kararlaştırılınca bu gemide görevlendirildi. Faciadan kurtulan 69 kişiden biri olan Yüzbaşı Mehmed Ali Bey, İstanbul’a döndükten iki ay sonra, 4 Mart 1891’de solkolağalığına terfi etti.

Japonya’da iken gemide kolera salgını çıkıp karantinaya tabi tutulduğunda görüp çizdiği tebhir (etüv) makinesinin saraya gönderilerek, Sultan II. Abdülhamit’in huzurunda tecrübe edilmesi emri üzerine bu görevi beraber calıştığı Bahriye Tabip Angelo Bohor ile 17 Haziran 1892’de başarıyla yerine getirdi ve bu başarısından dolayı rütbesi sağkolağalığına yükseltildi. Ayrıca bu makinenin İmalat-ı Bahriye Fabrikalarında üretilmesinde de etkin rol oynadı.

Mehmed Ali Bey, 12 Aralık 1897de binbaşı, 12 Eylül 1904’te dc yarbay oldu. 28 Ağustos 1910’da emekli olarak askeriyeden ayrıldı ve 29 Haziran 1933’te İstanbul’da vefat etti.

Ertuğrul faciasının canlı şahidi olarak Mehmed Ali Bey’in anlattığı hatıraları, Hikmet Şevki Bey tarafından kayda geçirilmiş ve 3-24 Kanun-i Sani 1927 tarihlerinde, dönemin Haftalık Mecmua’sında “Ertuğrul ile Japonya’ya Giden ve Boğulmaktan Kurtularak Avdete Muvaffak Olan Mütekaid Bahriye Kaimmakamı Mehmed Ali Bey’in Müheyyic Hatıraları” başlığıyla tefrika halinde neşredilen hatıralar, Prof. Dr. Serpil Sürmeli tarafından “Ertuğrul Faciasından Kurtulan Çarkçı Yüzbaşı Mehmed Ali (Balkır)’ın Hatıraları” başlığıyla yayınlanmıştır. Bizde Osmanlı Türkçesinden Latin harflerine aktardığımız bu mühim hatıratı okurlarımıza takdim ediyoruz.

Mirza Mahmut Demir

Nakilin Mukaddimesi

Tesadüf, bir gün beni sabık Bahriye Nezareti İmalar Dairesi azasından kaimmakam mütekaid Mehmed Ali Bey’le karşılaştırdı. Müsahebe esnasında mumaileyhin Japon sularında senelerce evvel gark olan Ertuğrul sefinesinde bulunup kurtulduğunu öğrendim. Mazinin sinesinde yaşayan bu faciayı bu güne kadar tam tafsilatıyla bilen tek bir kimse yoktu. Bunu yazarak hem bahriye tarihine bir hizmet etmeyi, hem de dehşetli sergüzeşt romanlarında bile tesadüf edilmeyen esrarengiz vakıayı karilere anlatmayı faydalı buldum. Mehmed Ali Bey’i ikinci defa ziyaret ettim. Beni kendisine has bir nezaketle kabul etti. Hizmetçinin getirdiği kahvelerimizi içerken fikrimi anlattım. Israrımın karşısında Mehmed Ali Bey, ricalarımı kabul lütfunda bulundu. Sual ve cevapları hıfz ederek, vakayı Mehmed Ali Bey’in lisanından anlatıyorum.

Hikmet Şevki

Ertuğrul’un Müheyyic Macerası 8

İlk Kaza 9

Yeniden Hareket 9

Bombay’da 10

Singapur’da 10

Serendib Adası’nda 12

Saygon’da 13

Hongun’da 13

Nagasaki’de 14

Yokohama Limanı’nda 14

Mikado’nun Ziyafeti 15

Gemide Kolera Çıktı 16

Avdet 17

Fırtına Başlıyor 17

Canınızı Kurtarın…19

Ölümle Boğazlaşma 19

Dalgaların Kucağında 20

Selametle Çıktım 21

Adanın Fenerine 22

İmparatora Müracaat 23

Bir Manastırda Geçirdiğimiz Hayat 23

Türk Bayrağı Olan Bir Gemi 25

Geminin Battığı Yerde Merasim 25

Kobi’de İstirahatimiz Temin Edildi 26

İstanbul Yolunda 27

Singapur’da 28

Annemin Rüyası 30

Bir Japon Gazetecisi 31

Tebhir Makineleri 32