Çalışma da gemilerin sicile kaydedilmesi ve sicilden silinmesine ilişkin esaslar incelenmektedir. Çalışmada öncelikle gemilerin sicile kaydedilmesi ele alınmıştır. Türk hukukunda gemilerin sicile kaydına ilişkin farklı düzenlemeler söz konusudur. Her bir sicile ilişkin olarak ayrı ayrı açıklamalar yapılmıştır. Gemilerin sicilden silinmesi çalışmamızın diğer bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu bölümde sicilden silinme sebepleri ve sonuçlan ele alınmıştır.

-Önsöz V

-İçindekiler VII

-Kısaltmalar Listesi XVII

-Giriş 1

I. İNCELEME PLANI 1

II. GEMİ SİCİLLERİNİN ORTAYA ÇIKIŞ SEBEPLERİ 6

A. KLASİK GEMİ SİCİLLERİNİN ORTAYA ÇIKIŞ SEBEPLERİ 6

1. Kamu Hukukundan Kaynaklanan Sebepler 6

2. Özel Hukuka İlişkin Sebepler 7

B. ULUSLARARASI GEMİ SİCİLLERİNİN ORTAYA ÇIKIŞ SEBEPLERİ 8

C. TÜRK HUKUKU’NDA BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NÜN ORTAYA ÇIKIŞ SEBEPLERİ 11

BİRİNCİ BÖLÜM – GEMİLERİN MİLLİ GEMİ SİCİLİNE KAYDEDİLMESİ VE  KAYITLARININ SİLİNMESİ 14

I. GEMİLERİN MİLLİ GEMİ SİCİLİNE KAYDEDİLMESİ 14

A. MİLLİ GEMİ SİCİLİ BAKIMINDAN GEMİ KAVRAMI 14

1. Gemi Kavramı 14

2. Kullanım Amaçları Bakımından Gemi Türleri 19

a. Genel Olarak 19

b. Ticaret Gemisi 20

c. Ticaret Gemisi Olmayan Gemiler 23

B. MİLLİ GEMİ SİCİLİNE KAYDI MÜMKÜN OLMAYAN GEMİLER 23

1. Genel Olarak 23

2. Türk Gemisi Olmayan Gemiler 24

3. Yabancı Bir Gemi Siciline Kayıtlı Bulunan Türk Gemileri 25

4. Donanmaya Bağlı Harp Gemileri ve Yardımcı Gemiler 26

5. Devlet, İl Özel İdaresi, Belediye ve Köy ile Diğer Kamu Tüzel Kişilerine Ait Münhasıran Bir Kamu Hizmetinin Görülmesine Özgülenen Gemiler 29

C. MİLLİ GEMİ SİCİLİNE KAYDEDİLEBİLECEK GEMİLER 31

1. Genel Olarak 31

2. Malikler Bakımından Aranan Şartlar 32

3. Gemiler Bakımından Aranan Şartlar 36

a. Genel Olarak 36

b. Kaydı Zorunlu Olan Gemiler 36

c. Kaydı İsteğe Bağlı Olan Gemiler 39

(1) Genel Olarak 39

(2) 18 Gros Tonilatodan Küçük Ticaret Gemileri 39

(3) TTK m. 935/2-a Hükmünde Belirtilen Gemiler39

(4) TTK m. 935/2-c Hükmünde Belirtilen Gemiler40

D. GEMİLERİN MİLLİ GEMİ SİCİLİNE KAYDEDİLMESİ 43

1. Genel Olarak 43

2. Gemilerin Milli Gemi Siciline Kaydına İlişkin Diğer Şartlar 44

a. Genel Olarak 44

b. Yabancı Bir Gemi Siciline Kayıtlı Olmamak 45

c. Tasdikname Harcının Ödenmesi 47

3. Gemilerin Milli Gemi Siciline Kayıt Usulü 47

a. Genel Olarak 47

b. Talep Üzerine Kayıt 47

(1) Genel Olarak 47

(2) Kayıt Talep Yetkisi ve Yükümlülüğü 48

(3) Kaydı Talep Süresi 55

(4)Kayıt Talebinde Şekil, Dilekçe Ekinde Bulundurulması Gereken Belgeler 55

(5) Kaydın Yapılması 60

c. Re’sen Kayıt 61

(1) Genel Olarak 61

(2) Kaydı Talep Süresi 62

(3) Kayda Davet Usulü ve Usule İlişkin Kanun Yolu 64

4. Milli Gemi Siciline Kaydedilecek Hususlar 72

a. Genel Olarak 72

b. Gemiye İlişkin Kaydedilecek Hususlar 73

(1) Genel Olarak 73

(2) Geminin Adı 74

(3) Tanınma (Çağrı) İşareti 75

(4) IMO Gemi Tanıtım Numarası 76

(5) Bağlama Limanı 76

(i) Genel Olarak 76

(ii) Bağlama Limanına İlişkin Genel Esaslar 77

(iii) İstisnalar 78

(6) Gemiye İlişkin Diğer Hususlar 79

c. Geminin Malik veya Maliklerine İlişkin Kaydedilecek Hususlar 80

II.GEMİLERİN MİLLİ GEMİ SİCİLİNE KAYDEDİLMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 82

A. TÜRK BAYRAĞI ÇEKME HAKKININ KULLANILMASI 82

B.SİCİLE KAYITLI GEMİ VE YATLARIN TÂBİ OLDUĞU HUKUKİ STATÜNÜN BELİRLENMESİ 87

C. SİCİLE KAYITLI HUSUSLARIN VARLIĞININ KARİNE OLARAK KABUL EDİLMESİ 90

D. SİCİLE GÜVEN İLKESİNİN UYGULANMASI 92

E.SİCİLE KAYITLI GEMİLER ÜZERİNDEKİ HAKLARIN ZAMANAŞIMINA UĞRAMASINI ENGELLEME 98

F. SİCİLE KAYITLI GEMİLER ÜZERİNDEKİ AYNİ HAKLARA UYGULANACAK HÜKÜMLERİN TESPİTİ 99

III. GEMİLERİN MİLLİ GEMİ SİCİLİ’NDEKİ KAYITLARININ SİLİNMESİ  101

A. GENEL OLARAK 101

B.TÜRK TİCARET KANUNU’NDA DÜZENLENEN SİLİNME HALLERİ 102

1. Talep Üzerine Silinme 102

a. Genel Olarak 102

b. Sicile Kaydı Zorunlu Olan Gemilerin Sicil Kayıtlarının Talep Üzerine Silinmesi Halleri 102

(1) Geminin Kurtarılamayacak Şekilde Batması 102

(i) Genel Olarak 102

(ii) Kurtarılamayacak Şekilde Batma Kavramı 103

(iii) Silinme Usulü 108

(2) Geminin Tamir Kabul Etmez Hale Gelmesi 112

(i) Genel Olarak 112

(ii) Tamir Kabul Etmez Gemi Kavramı 112

(iii) Silinme Usulü 114

(3) Geminin Türk Bayrağı Çekme Hakkını Kaybetmesi 123

(i) Genel Olarak 123

(ii) Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kaybedilmesi 124

(iii) Silinme Usulü 125

c. Sicile Kaydı İsteğe Bağlı Olan Gemilerin Sicil Kayıtlarının  Talep Üzerine Silinmesi 133

2. Re’sen Silinme 135

a. Genel Olarak 135

b. TTK m. 966 uyarınca Re’sen Silinme 136

(1) Genel Olarak 136

(2) Esaslı Şartlarından Biri Mevcut Olmamasına Rağmen  Sicile Kaydedilmiş Geminin Sicil Kaydının Re’sen Silinmesi 137

(i) Esaslı Şartlardan Birinin Mevcut Olmaması 137

(ii) Silinme Usulü 139

(3) TTK m. 964/3 Hükmünde Yazılı Hallerden Birinin Meydana  Gelmesi Halinde Re’sen Silinme 145

(i) Genel Olarak 145

(ii) TTK m. 964/3 Hükmünde Yazılı Hallerden Birinin Meydana  Gelmesi 146

(iii) Silinme Usulü 147

c. TTK m. 967 uyarınca Re’sen Silinme 151

(1) Genel Olarak 151

(2) Hakkında Yirmi Yıldan Beri Hiçbir Kayıt İşlemi  Yapılmayan Geminin Artık Var Olmaması veya  Denizcilikte Kullanılamayacak Hale Gelmesi 151

(3) Silinme Usulü 152

C. TÜRK TİCARET KANUNU’NDA DÜZENLENMEYEN SİLİNME  HALLERİ 155

1. Genel Olarak 155

2. Geminin Sürekli Olarak Suda Hareketi Gerektirmeyen Bir Amaç  İçin Kullanıma Tahsis Edilmesi 155

3. Geminin Sicile Kaydı Mümkün Olmayan Gemi Haline Gelmesi 158

4. Geminin Türk Uluslararası Gemi Sicili’ne Kaydedilmesi 161

IV. GEMİ SİCİL MÜDÜRLÜĞÜNÜN KAYIT VE SİLİNME  İŞLEMLERİNE KARŞI İTİRAZ 165

V. GEMİ SİCİL MÜDÜRLÜĞÜNÜN KAYIT VE SİLİNME  İŞLEMLERİNDEN KAYNAKLANAN ZARARLARIN TAZMİNİ 169

İKİNCİ BÖLÜM  – GEMİ VE YATLARIN TÜRK ULUSLARARASI GEMİ SİCİLİNE  KAYDEDİLMESİ VE KAYITLARININ SİLİNMESİ 171

I. GEMİ VE YATLARIN TÜRK ULUSLARARASI GEMİ SİCİLİNE  KAYDEDİLMESİ 171

A. MALİKLER BAKIMINDAN ARANAN ŞARTLAR 171

1. Genel Olarak 171

2. Tek Bir Gerçek Kişiye Ait Gemiler Bakımından Aranan Şartlar 173

3. Tek Bir Şirkete Ait Gemi ve Yatlar Bakımından Aranan Şartlar 174

4. Özellik Arz Eden Haller 177

a. Paylı veya Elbirliğiyle Mülkiyet Halinde Malik Olunan Gemi ve Yatlar 177

b. Adi Ortaklıklara Ait Gemi ve Yatlar 182

c. Donatma İştiraklerine Ait Gemi ve Yatlar 184

B. GEMİ VE YATLAR BAKIMINDAN ARANAN ŞARTLAR 185

1. Genel Olarak 185

2.Türk Uluslararası Gemi Sicili Bakımından Gemi ve Yat Kavramları 186

a. Gemi Kavramı 186

b. Özel Maksatlı Özel Yapılı Gemi Kavramı 191

c. Yat Kavramı 198

3. Türk Uluslararası Gemi Siciline Kaydedilebilecek Gemi ve Yatlar 202

a. Genel Olarak 202

b. Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu’nun Yürürlüğe Girdiği Tarihte Milli Gemi Sicili’nde Kayıtlı Olan Gemi ve Yatlar 204

c. Yurt İçinde İnşa Edilen Gemi ve Yatlar 206

d. Yurt Dışından İthal Edilen Gemi ve Yatlar 206

4. Finansal Kiralama Sözleşmesiyle Yurt Dışından İthal Edilen Gemi ve Yatlar 208

C. KAYIT HARCININ ÖDENMİŞ OLMASI ŞARTI 216

D. YABANCI BİR GEMİ SİCİLİNE KAYITLI OLMAMAK 218

E. TÜRK ULUSLARARASI GEMİ SİCİLİNE KAYDI MÜMKÜN OLMAYAN GEMİ VE YATLAR 218

F. GEMİ VE YATLARIN TÜRK ULUSLARARASI GEMİ SİCİLİ’NE KAYIT USULÜ 219

1. Genel Olarak 219

2. Kayıt Talebi ve Kayıt Talep Dilekçesi Ekinde Sunulacak Belgeler 220

3. Yurt Dışında Kayıt Başvurusunda Bulunmaya İlişkin Esaslar 221

4. Türk Uluslararası Gemi Siciline Kaydedilecek Hususlar 223

a. Genel Olarak. 223

b. Gemi ve Yatlara İlişkin Kaydedilecek Hususlar. 224

c. Maliklere İlişkin Kaydedilecek Hususlar 226

II.GEMİ VE YATLARIN TÜRK ULUSLARARASI GEMİ SİCİLİNE KAYDEDİLMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 227

A. MÜLKİYET VE DİĞER AYNİ HAKLARA İLİŞKİN TÂBİ OLUNAN HÜKÜMLER 227

B. TÜRK BAYRAĞI ÇEKME HAKKI VE KABOTAJ 228

C. SINIFLAMA (KLAS) KURULUŞLARI 234

D. GEMİ ADAMLARININ UYRUĞU VE İSTİHDAMI 235

E.GEMİ ADAMLARININ SOSYAL GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞMA ŞARTLARI 238

F.SİGORTA SÖZLEŞMELERİNİN YURT DIŞINDA YAPILMASI İMKÂNI 239

G. TEŞVİK ESASLARI 240

H.TÜRK ULUSLARARASI GEMİ SİCİLİ’NE KAYITLI GEMİ VE YATLARIN TÂBİ OLDUĞU MALİ HÜKÜMLER 240

1. Genel Olarak 240

2. Vergi, Harç ve Fon Muafiyetleri 241

3. Yıllık Tonaj Harcı 244

I. DÖVİZ CİNSİNDEN VE DÖVİZE ENDEKSLİ SÖZLEŞMELERİN YAPILABİLMESİ İMKÂNI 245

İ. SİCİLE KAYDIN DİĞER HUKUKİ SONUÇLARI 246

III.GEMİ VE YATLARIN TÜRK ULUSLARARASI GEMİ SİCİLİ’NDEKİ KAYITLARININ SİLİNMESİ 248

IV.TUGS MEMURLUĞUNUN KAYIT VE SİLİNME İŞLEMLERİNE KARŞI İTİRAZ 255

V.TUGS MEMURLUĞUNUN KAYIT VE SİLİNME İŞLEMLERİNDEN KAYNAKLANAN ZARARLARIN TAZMİNİ 256

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM – GEMİ, DENİZ VE İÇSU ARAÇLARININ BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NE  KAYDEDİLMESİ VE KAYITLARININ SİLİNMESİ 257

I. GEMİ, DENİZ VE İÇSU ARAÇLARININ BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NE KAYDINA İLİŞKİN GENEL ESASLAR 257

A. BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NÜN HUKUKİ NİTELİĞİ 257

B. BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NÜ DÜZENLEYEN KAYNAKLAR UYARINCA BAĞLAMA KÜTÜĞÜNE KAYIT ESASLARI 265

1.Bağlama Kütüğü Bakımından Gemi, Deniz ve İçsu Aracı Kavramları 265

a. Genel Olarak 265

b. Gemi Kavramı 266

c. Deniz Aracı Kavramı 268

d. İçsu Aracı Kavramı 273

e. Ticari Gemi, Deniz ve İçsu Aracı Kavramı 276

f. Özel Kullanıma Tahsis Edilen Gemi, Deniz ve İçsu Aracı Kavramı 278

2. Bağlama Kütüğü’ne Kaydı Mümkün Olmayan Gemi, Deniz ve İçsu Araçları 280

3. Bağlama Kütüğü’ne Kaydı Mümkün Olan Gemi, Deniz ve İçsu  Araçları 284

a. Genel Olarak 284

b. Bağlama Kütüğü’ne Kaydı Zorunlu Olan Gemi, Deniz ve İçsu Araçları 287

(1) Malik Bakımından Aranan Şartlar 287

(2) Gemi, Deniz ve İçsu Araçları Bakımından Aranan Şartlar 294

(i) 655 Sayılı KHK m. 43/1 Hükmü Uyarınca Bağlama  Kütüğü’ne Kaydı Zorunlu Olan Gemi, Deniz ve İçsu  Araçları 294

(ii) Bağlama Kütüğü Uygulama Yönetmeliği Hükümleri  Uyarınca Bağlama Kütüğü’ne Kaydı Zorunlu Olan  Gemi, Deniz ve İçsu Araçları 298

c. Bağlama Kütüğü’ne Kaydı İsteğe Bağlı Olan Gemi, Deniz ve İçsu  Araçları 302

(1) Genel Olarak 302

(2) Türkiye’de Oturma İzni Bulunan Yabancı Uyruklu Gerçek  Kişilere Ait Özel Kullanıma Tahsis Edilen Gemi, Deniz  ve İçsu Araçları 304

(3) Devlete Ait Temel Kamu Hizmetlerinde Kullanılan Gemi, Deniz ve İçsu Araçları 307

(4) 2,5 Metrenin Altındaki Ticari veya Özel Kullanıma Tahsis Edilen Gemi, Deniz ve İçsu Araçları 309

(5) Spor Kulübü ve Federasyonların Envanterlerinde Kayıtlı  Olan Gemi, Deniz ve İçsu Araçları 311

C. GEMİ, DENİZ VE İÇSU ARAÇLARININ BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NE  KAYIT USULÜNE İLİŞKİN ESASLAR 314

1. Genel Olarak 314

2. Talep Üzerine Kayıt Usulü 314

a. Genel Olarak 314

b. Bağlama Kütüğü’ne Kayda İlişkin Usuli Şartlar 315

(1) Gemi, Deniz ve İçsu Aracına İlişkin Ad Talebi 315

(2) Bağlama Kütüğü Ruhsatname Harcının Ödenmesi 317

c. Kayıt Talebinde Bulunabilecek Kişiler ve Talebin Şekli 317

(1) Genel Olarak 317

(2) İşleten 318

d. Kayıt Talebinde Bulunulması Gereken Süre 322

e. Kayıt İçin Gerekli Belgeler 324

f. Gemi, Deniz ve İçsu Aracının Kaydedileceği Bağlama Kütüğü 326

g. Gemi, Deniz ve İçsu Araçlarının Bağlama Kütüğü’ne Kayıt Usulü 327

h. Bağlama Kütüğü’ne Kaydedilecek Hususlar 329

(1) Genel Olarak 329

(2) Malik ve İşleten Bakımından Kaydedilecek Hususlar 329

(3) Gemi, Deniz ve İçsu Aracı Bakımından Kaydedilecek Hususlar 330

(i) Gemi, Deniz ve İçsu Aracının Adı 331

3. Re’sen Kayıt Usulü 332

II. GEMİ, DENİZ VE İÇSU ARAÇLARININ BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NE KAYDEDİLMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 334

A. AD, BAĞLAMA LİMANI VE BAĞLAMA KÜTÜĞÜ NUMARASININ GEMİ, DENİZ VE İÇSU ARACININ ÜZERİNE YAZILMA ZORUNLULUĞU 334

B. TÜRK BAYRAĞI ÇEKME HAKKI VE KABOTAJ 335

C. İSTİSNA VE MUAFİYETLERDEN YARARLANILMASI 339

D.BAĞLAMA KÜTÜĞÜ RUHSATNAMESİ VE RUHSATNAMENİN VİZE EDİLMESİ 340

1. Bağlama Kütüğü Ruhsatnamesi 340

a. Genel Olarak 340

b. Ruhsatnamenin Düzenlenmesi ve Ruhsatnameye İlişkin Genel Esaslar 342

c. Ruhsatname Alınmamasının Hukuki Sonuçları 346

(1) Genel Olarak 346

(2) Seferden Men 346

(3) İdari Para Cezası 348

2. Ruhsatname Vizesi ve Vize İşleminin Yapılmamasının Hukuki Sonuçları 349

a. Ruhsatnamenin Vize Edilmesi ve Vize İşlemine İlişkin Esaslar 349

b. Vize İşleminin Yapılmamasının Hukuki Sonuçları 350

(1) Genel Olarak 350

(2) Seferden Men 350

(3) İdari Para Cezası 351

E. BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NE KAYITLI GEMİ, DENİZ VE İÇSU ARAÇLARI ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET VE DİĞER AYNİ HAKLARA UYGULANACAK HÜKÜMLERİN TESPİTİ 351

F.BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NE KAYITLI GEMİ, DENİZ VE İÇSU ARAÇLARI ÜZERİNDE KAYDEDİLEBİLECEK TAKYİDATLAR 355

III. GEMİ, DENİZ VE İÇSU ARAÇLARININ BAĞLAMA KÜTÜĞÜ’NDEKİ  KAYITLARININ SİLİNMESİ 360

A. GENEL OLARAK 360

B. TALEP ÜZERİNE SİLİNME 362

1. Genel Olarak 362

2. Türk Vatandaşları ile Türkiye’de Türk Mevzuatı Uyarınca Kurulmuş Tüzel Kişilere Ait Gemi, Deniz ve İçsu Araçlarının Bağlama  Kütüğü’ndeki Kayıtlarının Talep Üzerine Silinme Halleri 363

a. Genel Olarak 363

b. Gemi, Deniz ve İçsu Aracının Kurtarılamayacak Şekilde Batması 366

c. Gemi, Deniz ve İçsu Aracının Tamirinin Mümkün Olmaması  veya Tamire Değmez Olduğunun İlgili Resmi Makamlarca  Usulüne Uygun Şekilde Belgelenmesi 366

d. Gemi, Deniz ve İçsu Aracının Kaybolmuş Olması ve  Bulunamadığının İlgili Resmi Makamlarca Usulüne Uygun  Şekilde Belgelenmesi 368

e. Gemi, Deniz ve İçsu Aracının Yurt Dışına Satılmış Olması 368

f. Gemi, Deniz ve İçsu Aracının Milli Gemi Siciline veya  Türk Uluslararası Gemi Siciline Kaydedilmesi 372

g. Ticari Gemi, Deniz ve İçsu Araçlarının Tadilat Sonucu  Tonilatosunun 18 Groston ve Üzerine Çıkması 374

h. Özel Kullanıma Tahsis Edilen Gemi, Deniz ve İçsu Araçlarında  Ticari Kullanım Amacıyla Cins Değişikliği Yapılması 376

3. Yabancı Uyruklu Gerçek Kişilere Ait Gemi, Deniz ve İçsu Araçlarının  Bağlama Kütüğü’ndeki Kayıtlarının Talep Üzerine Silinme Halleri 378

4. Talep Üzerine Silinme Usulü 382

a. Genel Olarak 382

b. Silinme Talebinde Bulunabilecek Kişiler 382

c. Silinme Talebinde Bulunulması Gereken Süre 386

d. Gemi, Deniz ve İçsu Aracı Üzerinde Takyidat Bulunması 387

e. Silinme Usulü 388

C. RE’SEN SİLİNME 389

IV. LİMAN VEYA BELEDİYE BAŞKANLIKLARININ KAYIT VE SİLİNME  TALEPLERİNE İLİŞKİN KARARLARINA İTİRAZ 392

-Sonuç 397

-Kaynakça 405