ÖNSÖZ

Geleneksel kamu yönetimi modelinde yaşanan değişimi ifade eden bir kavram olan yönetişim, devletin yanında diğer toplumsal ve ekonomik aktörler olan özel sektör işletmelerinin ve sivil toplum kuruluşlarının, kamu hizmetlerine dair kararların alınıp politikaların oluşturulması ve uygulanması süreçlerinde yer aldığı ortaklaşa yönetim anlayışını ifade etmektedir. Yaşanan bu değişim sürecinde geleneksel emretme ve kontrol etme mekanizmaları yerini müzakereci kurumsal etkileşim anlayışına bırakmakta, politika ağları yönetim sürecine dahil edilip kabul görmekte, daha duyarlı ve uyumlu politika araçları geliştirilmekte ve kamu yönetiminin ortaklıkların kurulması, yönlendirme ve koordinasyonun sağlanması, sistem çaplı entegrasyon ve düzenleme hususlarındaki rolü artmaktadır.

Yaşanan bu değişimden makro ve mikro çevresiyle dünyanın en liberal sektörü olan deniz ticareti de payını almakta, sektörle ilgili kararların alınması, politikaların oluşturulması ve uygulanması aşamalarının birine veya tümüne söz konusu kararlardan ve politikalardan doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenen özel sektör işletmeleri ve sivil toplum kuruluşları da katılmakta ve katkı sağlamaktadır.

Ülkemizde ise deniz ticareti sektörünün önceliklerini ve hedeflerini belirlemek için ulaştırma şuraları, arama konferansları, ortak akıl toplantıları gibi sınırlı yönetişim uygulamaları gerçekleştiriliyor. Sektörün bazı paydaşlarının katıldığı çalışmalarda konular belirleniyor, politikaların ve projelerin oluşturulması kararlaştırılıyor, tarih bile koyuluyor sonra projeler ilgili kurumların sorumluluğuna veriliyor. “Çok güzel ve yararlı bir toplantı oldu” söylemlerinin ardından herkes dağılıyor ve masalarına dönüp günlük koşuşturmaya dahil oluyor. Çok uzun zaman aralıklarında bir araya gelinen ve çoğunlukla da kararların alınmasında ve politikaların oluşturulmasında bir oldubitti ile karşılaşılan sıfır toplamlı oyun sonunda hiçbir proje hayata geçmiyor ve sürekli bir kısır döngü yaşanıyor.

Söz konusu bu kısır döngüyü kırmak ve Türkiye’de devletin toplumdaki rolü ile hükümet, bürokrasi ve sektördeki işletmeler ile sivil toplum kuruluşları arasındaki ilişkileri yeni bir çerçeveye oturtma ve biçimlendirme anlamında deniz ticareti sektörünün yönetiminde zihniyet değişikliğine ve sürekli yönetişim mekanizmalarına ihtiyaç vardır. Bu noktada, Türkiye’nin deniz ticaret sektöründeki öncelikli hedeflerine giden yolun büyük ölçüde somut yönetişim mekanizmaları tarafından döşeneceğini öne sürmek, bir iddia olmaktan çok, bir olgu niteliğini taşımaktadır.

İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Deniz İşletmeciliği Ana Bilim Dalı’nda doktora tezi olarak kabul edilen bu çalışmada konunun seçiminde ve çalışmanın geliştirilmesi sürecinde benden hiçbir yardımını esirgemeyen ve değerli fikirlerinden istifade ettiğim ilk tez danışmanım rahmetli Prof. Dr. Necmettin AKTEN hocama şükranlarımı sunarım.

Ayrıca başta tez danışmanım Prof. Dr. Ertuğrul TARCAN hocam olmak üzere Yrd. Doç. Dr. Birsen KOLDEMİR, Prof. Dr. Sezer ILGIN ve Prof. Dr. Hülya BAYKAL hocalarıma, araştırma kısmında benden desteğini esirgemeyen Cengiz KAPTANOĞLU’na ve sektördeki tüm büyüklerime ve İMEAK Deniz Ticaret Odası çalışanlarına sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Son olarak tezimin hazırlanmasında her türlü yardımını ve desteğini gördüğüm sevgili ağabeyim Yrd. Doç. Dr. Fatih Turan YAMAN’a ve göstermiş oldukları sabır için aileme teşekkür ederim.