ÖNSÖZ

Bir gün Bodrum’a göçtüm ve hayatım değişti.

Yokuşbaşı’ndan Bodrum’u gördüğümde gözlerim irili ufaklı tekneleri seçti. Limana geldiğimde ise boy boy tekneler karşıladı. Kıyıda yorgunluk çayımı yudumlarken limanın sakinliğinde süzülen teknelere bakıp düşlere daldım, enginlere açıldım. Sonrasında o güzelim ve birbirinden çekici teknelerin peşine düştüm. Uzunca bir zamanımı liman ve deniz, İçmeler ve atölyeler, ustalar ve gemiciler, tekneler ve sahipleri arasında geçirdim. Ulaşabildiğim belgeler ve sözlü tarih çalışmalarıyla Bodrum’daki tekne üretiminin başlangıcına, gelişimine, Türkiye ve dünyadaki önemi ve tekne tiplerinin ayrıntılarına ulaştım.

Turistlerin birçoğu ve yerlilerin bir kısmı için gemi, tekne, kayık, Bodrumlular tarafından “gayık” olarak adlandırılan, biraz kendinden emin ve konu hakkında bilgili gibi duranların gulet dediği teknelere, tiplerine göre farklı adlar verildiğini fark ettim. Ardından, limandan guletlerin yanı sıra aynakıçların, tirhandillerin, piyadelerin, biraz aşina gözler için de bodilerin, çırnıkların, aynacı sandallarının var olduğunu gördüm.

Bodrum’un Gayıkları sizlere Bodrum’da tekne üretiminin nasıl ve ne zaman başladığını, neden ve nasıl geliştiğini, geçirdiği aşamaları ve günümüzdeki durumunu anlatırken sizlerin de limandaki tekne türlerini ayırt etmenizi sağlayacak.

Bodrum’un Gayıkları‘nın Bodrum Deniz Müzesi Yayınevi’nin ilk kitabı olması, benim için büyük bir mutluluk. Bu kitabın müzeye, yeni yayınevinin de Bodrum’a çok yakıştığını düşünüyorum.

Kitabın hazırlıkları sırasında konuştuğum, bilgi aldığım, atölyelerinde ağırlandığım tüm ustalara, bilgilerini ve arşivlerini esirgemeyen Bodrumlulara, yazım aşamasına destek olan arkadaşlarıma, dostluğunun yanı sıra editörlüğümü üstlenip dört yılı aşan süreçte her zaman imdadıma koşan İzzeddin Çalışlar’a, maddi ve manevi destekleriyle yanımda olan kahramanlarıma teşekkür ediyorum. Sağ olun, var olun.

Saner Gülsöken

Sunuş – Introduction 7

Önsöz – Foreword 9

-Halikarnassos Bodrum Arası 11

Gizli Liman 18

Between Halicarnassus And Bodrum 24

-Kütükten Kayığa 27

Geleneksel Ahşap Tekne 31

From Log To Skiff 41

-Bir Osmanlı Tersanesi 47

An Ottoman Shipyard 53

-Giritlilerin Gelişi 55

Mübadele, Giritliler ve Yeniden Tekneler 56

Denizde Altın Arayanlar 58

Ziya Usta, Kalfaları ve Çırakları 70

70’li Yıllar, Elektrik ve Trafo 74

Aya Nikola Kilisesi’nde Bir Tirhandil 82

Halikarnas Balıkçısı’nın Maviye Yolculuğu 84

Tha Arrival Of The Cretans 97

-Bodrum Tekneleri 105

Tekne Kuruluyor 111

Tel Kısar Tekne Kasar 115

Ritüeller ve İnanışlar 126

Ege’nin En Güzel Kızı: Tirhandil 130

Balıkçıların Can Yoldaşı: Piyade 142

Mavi Yolculuğun Yıldızı: Bodrum Guleti 148

Aynakıçın Doğuşu 157

Unutulan Gayıklar 159

Boats Of Bodrum 166

-Yeniden Yelkenliler 175

The Bodrum Cup 179

STS Bodrum Okul Gemisi 192

Sailboats Once Again 201

-Günümüzde Tekne Üretimi 205

Contemporary Boat Production 215

-Bodrum’da İlkler 217

Bodrum’un Beton Teknesi 217

Yıllar Öncesine Dönüş: Aganta 219

Bodrum Deniz Müzesi 225

Aysun Kaptan 229

Tırhandil Cup 233

The First Times in Bodrum 235

-Kaynakça – References 238