Yazar: Fevzi Kurtoğlu
Hazırlayanlar: Ali Fuat Örenç, Levent Düzcü
Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları
340 Sayfa
ISBN: 978-605-85988-8-1
2016
(görsel: zeytinburnu.istanbul, bilgi: zeytinburnu.istanbul, dr.com.tr)
Sunuş
Bizler, Zeytinburnu Belediyesi olarak, faaliyetlerimizi mutlaka tarihi kökenlerimizi de değerlendirerek planlıyor ve ona göre gerçekleştiriyoruz. Günümüzde yerel yönetim faaliyetlerinin, ancak tarihi bir arka-plana dayandığında anlamlı olabileceğine inanıyoruz.
Dolayısıyla, Zeytinburnu Belediyesi olarak yalnızca somut alt-yapı projelerine değil; kültür, tarih, sanat ve sair alanlardaki projelerimize özel önem atfediyoruz. Memleketimizin tarihi derinliklerine eğilmeyi, önemli bir unsur olarak gündemimizde tutuyoruz. Günümüzün imkanlarını tarihi moral gücümüzle birlikte değerlendirmenin ve ülkemizin geleceği için seferber etmenin heyecanını yaşıyoruz.
Bu anlayış içinde, 2002 yılında vatandaşlarımızı 1. Dünya Savaşı ve Çanakkale muharebelerinin geçtiği bölgelere bizzat götürmeye başladık. Ülkemizin birliğinin, dirliğinin, yakın geçmişteki büyük imtihanının o toprakların ruhunda var olduğuna inanıyorduk. İstiyorduk ki insanlarımız da gitsinler ve bizzat görsünler. Yerinde müşahede etsinler.
Çok şükür, Çanakkale seferlerini gerçekleştiren ilk belediye olmanın gururunu hep yaşadık. Ve gördük ki, bizim için oldukça önemli ve anlamlı bir yolculuk olan Çanakkale seferleri, milletimiz tarafından da coşkuyla benimsendi. Yüz binlerce vatandaşımızla bu yolculuklarda her yıl birlikte olduk. Ardından başka yerel yönetimlerimiz de benzer seferlere başladılar. “Çanakkale Yolculuğu” gibi derin manalar içeren bir kültür olayının yaygınlaşmasına ön ayak olmaktan hep büyük bir mutluluk duyduk.
Çanakkale ile ilgili faaliyetlerimiz bu seferlerle sınırlı değil elbette. Çanakkale’de yatan şehitlerimize bir vefa borcu olarak, oradaki bir şehitliğimizi kazılarla ortaya çıkarıp düzenledik. Soğanlıdere Şehitliği’ni ihya ettik. Soğanlıdere Şehitliği, bölgeyi her yıl ziyaret eden herkesin dikkatini çekmekte, takdirini kazanmaktadır.
Ayrıca büyük bir “Çanakkale” belgesel filmi gerçekleştirdik. Görsel gücüyle, belgelediği tarihi olaylar ve ele aldığı konularla büyük bir dökü-drama olan bu film projemiz, belediyemizin hem vatandaşlarımıza, hem de ilim camiasına bir hediyesidir.
Ülkemizin tarihi ile ilgili yaptıklarımız elbette bunlarla sınırlı değil. Daha bir çok kitap, dergi, belgesel vs yayınımız var ve bunların sayısı bir plan-disiplin çerçevesinde artmaktadır.
Ciddi bir planlama ve süreç işi olan “Kamu Yayıncılığı” alanında gerçekleştirdiğimiz faaliyetlerle bir önemli ödülün de sahibi olduk. Belediyemiz, Türkiye Yazarlar Birliği tarafından 2014 Yılı Kamu Yayıncılığı Ödülü’nü kazanmış oldu.
Elinizdeki bu önemli çalışma ise bu faaliyetlerimizin bir devamı, çok önemli bir halkası. Zeytinburnu Belediyesi olarak bizlerin yıllardır sürdürdüğümüz ciddi tarih yayıncılığının son örneği.
Birinci Dünya Savaşı ve Çanakkale Muharebeleri, elbette birçok açıdan ele alındı ve şu ana kadar belgelendi, kitaplaştırıldı ve perdelere aktarıldı. Ancak, nedendir bilinmez, çok az çalışmada deniz muharebelerine yer verildi.
Belki geleneksel olarak bir deniz gücü değil; kara gücü oluşumuzdan, belki kökenlerimizden, belki de sadece Türk matbuat aleminin ilgisizliğinden, bilinmez. Ancak konu ne kadar gecikmiş olursa olsun, bir an önce üzerinde durulmalıdır, diye düşünüyoruz.
“BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE ÇANAKKALE’DE TÜRK DONANMASI” çalışması, sahasında uzman ilim adamlarımızın gayretleriyle ortaya çıktı. İstiklal Harbimiz ve yakın tarihimiz açısından son derece önemli vesikaların ve analizlerin tespit ve transkribe edildiği bu kitabı, bütün okurlara takdim ediyoruz.
Sn. Prof. Dr. Ali Fuat Örenç ve Sn. Yrd. Doç. Dr. Levent Düzcü’ye, bu çalışma için minnettarız.
Böylece hem Zeytinburnu Belediyesi olarak yayıncılık alanındaki yolumuza çok önemli bir adımla devam etmiş oluyoruz; hem de tarihin aydınlanmasıyla ilgili hassasiyet sahibi kamuoyuna ciddi bir çalışma hediye etmiş oluyoruz.
Bütün emeği geçen arkadaşlarımı, kıymetli ilim adamlarımızın şahsında tebrik ediyorum. Hayırlı olsun.
MURAT AYDIN- Zeytinburnu Belediye Başkanı
BİRİNCİ KISIM- Türkiye Sularında Deniz Savaşı Harekâtı Savaş İlanından Önce 25
-Goben ve Breslav’ın Akdeniz’deki Harekâtı 25
-Almanya ile Osmanlı Arasında İttifak Yapılması 31
-İngiliz Tersanelerindeki Savaş Gemileri 33
-Alman Savaş Gemilerine Türk Bayrağı Çekilmesi 34
-Türk Filosu Karadeniz’de 35
İKİNCİ KISIM – Çanakkale Savaşları 18 Marttan Önce 41
-Çanakkale Boğazı’nın Önemi 41
-Çanakkale Boğazı’nın Coğrafi Durumu 41
-Çanakkale Boğazı İstihkâmları 42
-Giriş Grubu 43
-Çanakkale Boğazı’nda Savaş Hazırlıkları 44
-Sonradan Yapılan Savunma Vasıtaları 45
-İlk Bombardıman 46
-Çanakkale Boğazı’nda Düşman Denizaltıları ve Mesudiye’nin Batışı 48
-Çanakkale’ye Saldırı Planı 50
-Giriş Grubu ve İkinci Saldırı 50
-Giriş Grubunun Susturulması 52
-Merkez Bataryalarına Hücum 54
-Torpil Tarayıcıları 55
ÜÇÜNCÜ KISIM – 18 Mart Saldırısı 59
-Saldırı Sabahı 59
-Uçak İle Keşif Yapılması 59
-Hücum Planı 60
-Bombardımana Başlanması 60
-Bouvet’nin Batışı 61
-Geri Çekilme ve Diğer İki Zırhlının Kaybı 61
-Tarafların Kayıpları 62
DÖRDÜNCÜ KISIM – 18 Marttan Sonraki Durum 65
-Karaya Asker Çıkarma Öncesi 65
-Demirhisar Botunun Harekâtı 65
-Düşman Denizaltılarının Marmara’ya Giriş Teşebbüsleri ve E-15 66
-Gelibolu Yarımadası’nın Coğrafi Yapısı 67
-İngiliz ve Fransız Kuvvetlerinin Çıkarma Planı 68
-25 Nisan Çıkarması 69
-Arıburnu’nda 69
-Yarımadanın Güney Kısmında 69
-Kumkale’de 70
BEŞİNCİ KISIM- Marmara’da İngiliz ve Fransız Denizaltıları 71
-Joule Denizaltısının Batışı 72
-E-11’in İlk Seferi 72
-E- 12 Denizaltısının Macerası 72
-E-7 Denizaltısı 77
-Mariotte Fransız Denizaltısının Batışı 77
-E-11 İkinci Seferi ve Peyk-i Şevket’in Torpillenmesi 78
-Barbaros Hayreddin Zırhlısının Batışı 78
-E-2 Denizaltısı 79
-E-7 Denizaltısının Batışı 80
-Bir Fransız Denizaltısının Ele Geçirilişi 80
-Denizaltı Denizaltıya Karşı ve E-20’nin Batışı 81
-Yarhisar Muhribinin Kaybı 81
-İngiliz Denizaltıları ile Top Savaşları 82
ALTINCI KISIM – Aşırtma Atış 85
-Aşırtma Atış Nasıl Yapılır? 85
-Bir Topun Namlusu Nasıl Parçalanır? 86
-Üsküdar Vapurunun Batışı 86
YEDİNCİ KISIM – Çanakkale’de İngiliz Zırhlılarının Batırılması 89
-Goliath’ın Batışı 89
-Çanakkale’de Alman Denizaltıları 94
-Anafartalara Asker Çıkarılması 102
-Gelibolu Yarımadası’nın Tahliyesi 102
SEKİZİNCİ KISIM – Karadeniz’de Tarafların Deniz Kuvvetleri 105
-Karadeniz-Rus Sahilleri 107
-Birinci Mıntıka 108
-İkinci Mıntıka 108
-Odessa Limanı 108
-Üçüncü Mıntıka 109
-Nikolayev Tersanesi 109
-Dördüncü Mıntıka 110
-Beşinci Mıntıka 110
-Sivastopol Limanı 110
-Altıncı Mıntıka 111
-Yedinci Mıntıka 111
-Sekizinci Mıntıka 111
-Dokuzuncu Mıntıka 112
-Onuncu Mıntıka 112
-Türk Donanması 112
-Karadeniz-Türk Sahilleri 122
-Sinop Limanı 123
-İstanbul Boğazı 123
-Türk ve Rus Filolarının Mukayesesi 124
DOKUZUNCU KISIM- 1914 Senesinde Karadeniz Olayları 125
-Rus Karadeniz Filosunun Faaliyeti 125
-Poti Bombardımanı 125
-Trabzon ve Tuapse Bombardımanları 125
-Türk ve Rus Filoları Arasında İlk Çatışma 126
-Batum Bombardımanı 126
-Yavuz’un Mayına Çarpması 127
-Türk-Rus Kruvazörleri Arasındaki Savaşlar 127
-Hamidiye ile Rus Kruvazörlerinin İkinci Karşılaşmaları 128
ONUNCU KISIM – 1915 Senesi Olayları 129
-Karadeniz Boğazı’nın Bombardımanı 129
-Odessa Saldırısı ve Mecidiye’nin Kaybı 129
-Karadeniz’de Rus Mayınları 130
-Rus Muhrip ve Denizaltılarının Faaliyetleri 131
-Yavuz ve Rus Denizaltılar 132
ON BİRİNCİ KISIM – 1916 Yılı Olayları 139
-Yavuz ile İmparatoriçe Mariya 139
-Karadeniz’de Alman Denizaltıları 140
-Varna Bombardımanı 140
-Romanya’nın Harbe Girişi ve Deniz Uçakları 140
-İmparatoriçe Mariya Dretnotunun Kaybı 141
-Köstence’nin İşgali 141
-Gayret-i Vataniye Muhribinin Kaybı 141
-Midye ve İğneada’nın Bombardımanı 141
ON İKİNCİ KISIM- 1917 Yılı Olayları 143
-Yılan Adası Seferi 143
-İngiliz Uçaklarının İstanbul’a Saldırısı ve Yadigâr-ı Millet’in Batışı 144
-Rus İhtilali ve Karadeniz Donanması 144
-Brest-Litovsk Mütarekesi 145
ON ÜÇÜNCÜ KISIM- 1918 Yılı Harekâtı 153
-İmroz Baskını ve Midilli’nin Kaybı 153
-Yavuz Nara Sığlığında 156
-E-14 Denizaltısının Batışı 157
ON DÖRDÜNCÜ KISIM- Türk Savaş Gemileri Rus Sahil ve Limanlarında Türk Sancağı Dalgalandırdı 163
-Rusya ile Barış Görüşmeleri 163
-Karadeniz’de Ortaya Çıkan Yeni Durum 164
-Türk Bayrağı İndirilmez 164
-Hamidiye Kruvazörü Odessa’da 165
-Sivastopol’ün İşgali 166
-Mecidiye’ye Türk Bayrağı Çekilmesi 167
-Yavuz Havuzda 167
-Türk Donanması Novorossiysk’de 167
-Rus Dretnotu ve Muhripleri Nasıl Batırıldı? 168
-Azak Denizi Harekâtı 168
-Kafkas Harekâtı ve Hazar Denizi 169
ON BEŞİNCİ KISIM – Mondros Mütarekesi 171
ONALTINCI KISIM- Mondros Mütarekesi’nden Sonraki Durum 175
-Sevr Antlaşması’nın Denizciliğe Dair Maddeleri 176
-Orijinal Metin Transkripsiyonu 181
-Ekler 310
-Dizin 322
Yorumlar
İlk Yorumu Ekle