Çanakkale, eski adıyla Kala-i Sultaniye, Türk Denizciliğinin Anadolu’da başlamasından sonra fethedilen ilk şehirlerden biri olmuştur. İlk Türk Derya Beyi Çaka Bey’in Çanakkale’ye gelmesinden sonra Bahriye ve Çanakkale ayrılmaz birer parça olmuştur. Rumeliye geçiş, ilk Osmanlı tersanesinin inşası gibi birçok bahriye girişiminde Çanakkale, Bahriye’ye kollarını cömertçe açmıştır.

Bahriye de Çanakkale’nin kendisine gösterdiği yakınlığı denizden tarih boyunca denizden Venediklileri, Rusları, İtalyanları, Fransızları, İngilizleri geçirmeyerek karşılık vermiştir. Yaşanan bunca zorluk karşısındaki işbirliği Çanakkalelilerin Bahriye’ye, Bahriyelilerin Çanakkale’ye sevgisini arttırmış, Çanakkale Bahriyelilerin gözünde eşsiz bir yer, bir “Bahriye Şehri” olmuştur.

Günümüzde Deniz Kuvvetlerimiz, Çanakkale’de birçok tarihi yapı ve eseri bünyesinde barındırmakta, bunlardan kışla olarak istifade ve muhafazanın ilerisinde geleceğe en iyi şekilde ulaşması için çalışmaktadır.

Deniz Müzesi olarak kullanılan ve her sene daha da geliştirilen Kala-i Sultaniye (Çimenlik Kalesi), geçmişimize sahip çıkmamız adına güzel bir örnektir. Kullanımda olan diğer birlik ve kışlalar geçmişin geleceğe emaneti bilinciyle dikkatle muhafaza edilerek korunmaları sağlanmaktadır.

Dz. Kur. Kd. Albay S. Murad Hatip tarafından kaleme alınan bu kitapta eserlerin son durumları ve geçmişleri hakkındaki bilgiler, farklı bir bakış açısıyla ortaya konulmuştur. Kitabın tüm okuyucularına ve akademik çalışma yapanlara ek kaynak olacağı ve zengin tarihi varlığımızın korunmasına da katkı sağlayacağı inancındayım.

M. Metin Ataç – Oramiral

Deniz Kuvvetleri Komutanı

İçindekiler:

-Önsöz V

-Giriş 1

-Kitaba Konu Olan Eserlerin Çanakkale İli İçerisindeki Konumları 5

NARA BÖLGESİ TARİHİ ESERLERİ:

-Nara Bölgesi Tarihi Eserleri 7

-Nara Bölgesinde Bulunan Tarihi Eserler 9

-Abydos Antik Bölgesi (Nara Bölgesi) 10

-Nara Kalesi 20

-Fransız Mariotte Denizaltısı 30

-Cezayirli Gazi Hasan Paşa Çeşmesi (Tekke İskelesi) 38

-Köseburnu Barbaros Bahriye Şehitliği 44

-Cezayirli Gazi Hasan Paşa Çeşmesi – Barbaros Çeşmesi 50

-Anadolu Mecidiye Tabyası 54

-Şehit Er İbrahim Koçak Kışlası (Seyyar Jandarma Süvari Kışlası) 64

-Deniz Kurmay Albay Hakkı Burak Binası (Özel Binası) 70

ÇANAKKALE ŞEHRİ İÇERİSİNDEKİ BAHRİYE İLE İLGİLİ TARİHİ ESER VE BİNALAR:

-Çanakkale Şehri İçerisindeki Bahriye İle İlgili Tarihi Eser ve Binalar 75

-Çanakkale Şehri İçerisindeki Eserlerin Yerleri 77

-Çimenlik Kalesi (Kala-i Sultaniye, Boğaz Hisarı, Çanakçılar Kalesi) 78

-Resim ve Fotoğraf Galerisi (Eski Deniz Birlikleri Binası) 94

-1 No’lu Jandarma Efrat Okulu (Tabya Kışlası) 98

-Nusret Mayın Gemisi 100

-Çanakkale Deniz Müzesi İdari Binası (Eski Belediye Binası) 104

-Garnizon Hamamı (Müstahkem Mevki Er Hamamı) 108

-Eski Hastane Binası (3 No’lu Jandarma Efrat Okulu) 112

-Hastane Bayırı Şehitliği ve Anıtı 120

-Subay Orduevi 122

-Anadolu Hamidiye Tabyası 126

-Hamidiye Şehitliği 130

-Piri Reis Çeşmesi 134

-Hasan Mevsuf Şehitliği (Dardanos Tabyası) 136

KUMKALE-TRUVA BÖLGESİ:

-Kumkale-Truva Bölgesi 143

-Kumkale-Truva Bölgesinde Bulunan Tarihi Eserler 145

-İntepe Hava Şehitliği 146

-Kumkale İntepe Şehitliği 150

-Kumkale (Kala-i Sultaniye – Sultan Hisarı) 154

-Orhaniye Kışlası 162

-Sigeum (Sigeon veya Sigeion) 168

-Truva (Troia) 172

-Cezayirli Gazi Hasan Paşa Kulesi 176

-Alexandreia Troas 182

DİĞER TARİHİ ESERLER:

-Diğer Tarihi Eserler 189

-Diğer Bölgelerde Kalan Tarihi Eserleri Gösteren Harita 191

-Kilitbahir Kışlası (10 No’lu Jandarma Efrat Okulu) 192

-Akbaş Şehitliği ve Anıtı 200

-Lapseki Çardak Arıburnu Şehitliği 204

-Çanakkalede Mevcut Toplar 206

ESERLERDE ADI GEÇEN KİŞİLER:

-Eserlerde Adı Geçen Kişiler 219

-Kaynakça 234

-Genel Dizin 237