Yunan ve Rodos Deniz Kanunlarından itibaren gelişmeye başlayan uluslararası hukukta kabul edilen temel prensip “açık denizlerin serbestliği” ilkesi olup bu ilke 1958 tarihli Cenevre Açık Deniz Sözleşmesi’nde ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nde ifade edilmiştir. Denizlerde seyir ve sefer serbestîsi; Mare Liberum ilkesi doğrultusunda ticaret gemileri, dünya denizlerinde herhangi bir formaliteye tabi olmaksızın, gece-gündüz demeden, serbestçe ancak zararsız olmak koşuluyla duraksız ve uğraksız seyir yapabilme hakkına sahip olabilmektedir. Ancak, geçiş sahildar devletin barışına, düzenine veya güvenliğine zarar veriyorsa BMDHS (Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, UNCLOS)’ne göre sahildar devlet, karasularında zararsız olmayan her türü geçişi engellemek için gerekli tedbirleri alabilir.

Uluslararası deniz ticaretinde oldukça önemli bir yer tutan gemiler, denizde seyrüseferleri sırasında müsadere, alıkonulma, haczedilme gibi çeşitli uygulamalara maruz kalmaktadır. Son yıllarda Karadeniz’de seyreden ve Abhazya’ya sefer yapan ticari gemilere Gürcistan tarafından sıklıkla el konulduğu görülmektedir. Gürcistan’ın Karadeniz’de Abhazya’ya sefer yapan gemilere el koymasının Abhazya ile arasındaki politik sorunlardan kaynaklanmakta olduğu düşünülmektedir. Ancak bu tür uygulamalar Karadeniz ticaretini olumsuz yönde etkilemekte ve bu tür uygulamaların hukuka uygunluğu konusunda soru işaretleri doğurmaktadır.

Sahildar Devlet iç sularında mutlak egemenlik yetkisine sahip olup bir devletin iç sularına ya da limanlarına giriş yapan yabancı gemilerin devletin kanun ve düzenlemelerine uyması gerekmektedir. Sahildar Devlet yerel kanunlarına aykırılık tespit ederse iç sularında ve limanlarında yabancı gemileri durdurma yetkisine sahiptir. Ancak Sahildar Devlet
iç sularında bu yetkileri kullanırken uluslararası örf ve adet hukukundan ya da uluslararası andlaşmalardan kaynaklanan sınırlamalara uymalıdır.

Bu sempozyum da başta Karadeniz’de seyrüsefer yapan ticaret gemilerine el koymasının tarihsel gerekçeleri, bu uygulamaların hukukiliği, uluslararası deniz hukukunda gemilere el konulması uygulaması ve kıyı devletinin bu kapsamdaki yetkileri, bu yetkinin sınırları ve bayrak devleti tarafından bu uygulamalara karşı ne tür tedbirler alınabileceği konuları tartışılmıştır. Gemilere kuralsızca el koymalar denzi ticaretini olumsuz yönde etkilemektedir. Uluslararası kural çerçevesinde gemi tutulmalarının ve denetlemelerin yapılması gerekmektedir. Yapılan hukuk dışı tüm tutulmalar barışa, ticarete ve en önemlisi hayatını denizlere adamış gemiadamlarının hayatına mal olabileceği unutulmamalıdır.

Sempozyuma bildiri gönderenlere, bildiri sunumu için buraya kadar gelenlere, düzenleme kurulu üyelerine değerli konuklarımıza çok teşekkür ederiz. Ayrıca sempozyumda ev sahipliği yapan Karadeniz Teknik Üniversitesi ve maddi desteklerini esirgemeyen Trabzon Ticaret ve Sanayi Odasına şükranlarımızı sunarız.

Saygılarımızla,

Hasan Kanbolat – ORSAM Başkanı

Prof. Dr. Hayati Aktaş – KTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı

Mustafa Suat Hacısalihoğlu – Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı

Y. Doç. Dr. Ersan Başar – KTÜ, Deniz Ulaştırma İşletme Müh. Bölüm Başkanı

İçindekiler:

-Türkiye’nin Deniz Alanlarındaki Sınır Anlaşmaları ve Güncel Durum – Gökçe Çiçek Ceyhun ve Ersel Zafer Oral  6

-Karadeniz’in Jeopolitiği ve Güvenliği:Türkiye Perspektifi – Gökhan Koçer 27

-Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Mülkiyet Hakkı Perspektifinden Devletlerin Gemilere El Koyma Yetkisi; Örnek Dava İncelemesi – H. Gürbüz Sarı 39

-Uluslararası Deniz Hukukunda Gemilere El Konulması Halinde Bayrak Devletinin Yetkileri – Aslıhan Erbaş Açıkel 49

-Uluslararası Deniz Hukuku’nda Kıyı Devletinin Gemilere El Koyma Yetkisinin Sınırları – Nur Jale Ece 65

-Karadeniz’deki Gemi Trafik Rotalarının Tespiti – Ersan Başar 83

-Gemileri Tutmada Yeni Bir Boyut:Liman Devleti Denetimi – Necmettin Akten ve Birsen Koldemir 91

-Uluslararası Deniz Hukuku’nda Kıyı Devletinin Gemilere El Koyma Yetkisinin Sınırları: Gürcistan’ın Karadeniz’de Seyreden Gemilere El Koyması- Nur Jale Ece ve Aslıhan Erbaş Açıkel 109

-Uluslararası Hukukta Devletlerin Açık Denizde Bulunan Gemilere Müdahale Yetkisi – Derya Aydın Okur 143

-Sonuç Bildirgesi 167

Bağlantı:

https://www.orsam.org.tr//d_hbanaliz/a_yayinlar_kitap_2tr.pdf