Deniz ticaretinde gemi maliyetlerinin yüksekliği ve gemi sahibi olmanın getirdiği mali yükümlülük ve riskler, geminin kiralanması yoluyla teminini her zaman için daha avantajlı duruma getirmiştir. Söz konusu avantajları nedeniyle geminin, kira sözleşmesiyle temin edilmesi Türk denizciliğinde sık başvurulan bir yoldur. Buna rağmen sözleşme ülkemizde ilk defa 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe giren Türk Ticaret Kanunu ile düzenlenmiştir. Uygulamada ise sözleşme BIMCO tarafından hazırlanan ve “BARECON” ön adıyla anılan standart formlar kullanılarak yapılmıştır. Sözleşme hakkında ise Türk doktrininde bu güne kadar özel bir çalışma yapılmamıştır. Bu bakımdan “Gemi Kira Sözleşmesi” isimli çalışma Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde doktora tezi olarak hazırlanmış ve 20/01/2016 tarihinde Tez Jürisi tarafından oy birliği ile kabul edilmiştir. (Önsöz’den)

-ÖNSÖZ 13

-KISALTMALAR 15

-GİRİŞ 17

I. KONU VE AMAÇ 17

II. KAPSAM VE PLAN 19

III. METOD VE YAKLAŞIM 19

BİRİNCİ BÖLÜM – KAVRAMSAL YAKLAŞIM

I. TANIMI VE UNSURLARI 21

A) TANIMI 21

B) UNSURLARI 23

1- Geminin Kullanımının Geçici Olarak Devri Taahhüdü 23

a) Genel Olarak 23

b) Gemi 24

c) Kullanımın Geçici Olarak Devri 28

aa) Zilyetliğin Devri 28

bb) Teknik İdarenin Devri 30

cc) Ticari İdarenin Devri 31

2- Kira Bedeli Ödeme Taahhüdü 33

3- Anlaşma 35

a) Genel Olarak 35

b) Şekli 36

c) Tip Gemi Kira Çarter Partileri 40

aa) Genel Olarak 40

bb) BARECON Çarter Partileri 41

aaa) BARECON 74 – 41

aaaa) BARECON A – 42

bbbb) BARECON B – 45

bbb) BARECON 89 – 47

ccc) BARECON 2001 – 51

cc) Genel İşlem Şartları 62

II. TARAFLARI 68

A) KİRAYA VEREN 68

1- Genel Olarak 68

2-Yeni Malik 70

3- Sicile Şerh 71

B) KİRACI 77

III. HUKUKÎ NİTELİĞİ 79

IV. UYGULANACAK HUKUK 80

V. TÜRLERİ 86

A) ÇIPLAK GEMİ KİRA SÖZLEŞMESİ 86

B) DONATILMIŞ GEMİ KİRA SÖZLEŞMESİ 88

VI. BENZER SÖZLEŞMELERLE KARŞILAŞTIRILMASI 89

A) FİNANSAL KİRA SÖZLEŞMESİ 89

B) ZAMAN ÇARTERİ SÖZLEŞMESİ 98

C) NAVLUN SÖZLEŞMESİ 109

1- Yolculuk Çarteri Sözleşmesi 110

2- Kırkambar Sözleşmesi 113

D) GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİ 114

İKİNCİ BÖLÜM – KİRAYA VERENİN BORÇLARI

I. GEMİYİ TESLİM BORCU 117

A) GENEL OLARAK 117

1- İfa Tarafları 119

2- İfa Konusu 120

a) Geminin Denize Elverişli Olması 120

b) Geminin, Kira Sözleşmesi İle Güdülen Amaca Uygun Bir Şekilde Kullanıma Hazır Olması 123

3- İfa Zamanı 127

4- İfa Yeri 130

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 132

1- Geminin Geç Teslimi 132

a) Genel Olarak 132

b) Kiraya Verenin Sorumlu Tutulamayacağı Sebeplerle 134

c) Mücbir Sebeplerle 135

d) Kiraya Verene Atfedilen Sebeplerle 137

2- Geminin Erken Teslimi 139

3- Geminin Teslim Yerinin Değişmesi 141

a) Kiraya Verene Atfedilemeyen Sebeplerle 141

b) Mücbir Sebeplerle 142

c) Kiraya Verene Atfedilen Sebeplerle 143

II. GEMİYİ KULLANIMA UYGUN BULUNDURMA BORCU 145

A) GENEL OLARAK 145

1- Geminin Kira Sözleşmesinin Kurulmasından Sonra El Değiştirmesi 149

2- Üçüncü Kişinin Sınırlı Ayni Hak Sahibi Olması 151

3- Geminin Kamulaştırılması 153

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 156

III. SÖZLEŞMEDE BELİRLENEN KULLANIM AMACINA UYGUN GEMİ ADAMI TAHSİS ETME BORCU 157

A) GENEL OLARAK 157

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 163

IV. GEMİYE AİT MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER İLE YAN GİDERLERE KATLANMA BORCU 164

A) GENEL OLARAK 164

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 168

V. AYIBA KARŞI TEKEFFÜL BORCU 170

A) GENEL OLARAK 170

1- Ayıp Kavramı 171

2- Ayıba Karşı Tekeffülün Şartları 175

a) Geminin Teslim Edilmiş Olması 175

b) Geminin Ayıplı Olması 178

c) Muayene ve İhbar Külfetlerinin Süresinde Yerine Getirilmiş Olması 179

3- Geminin Teslimi Anındaki Ayıpları 185

4- Geminin Tesliminden Sonraki Ayıpları 188

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 190

1- Gemideki Ayıbın Giderilmesini Talep Hakkı 190

2- Gemideki Ayıbı Kiralayan Adına Giderme ve Bu Nedenle Yapılan Masrafları Kira Bedelinden İndirme Hakkı 192

3- Kira Bedelinde İndirimi Talep Hakkı 195

4- Kira Bedelinin Ödenmemesini veya Önceden Ödenmiş Kira Bedellerinin İadesini Talep Hakkı 198

5- Geminin Değiştirilmesini Talep Etme Hakkı 202

6- Kira Sözleşmesini Feshetme Hakkı 206

7- Tazminat Talep Etme Hakkı 209

VI. ZAPTA KARŞI TEKEFFÜL BORCU 210

A) GENEL OLARAK 210

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 213

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM – KİRACININ BORÇLARI I. GENEL OLARAK 215

II. GEMİYİ TESELLÜM BORCU 216

A) GENEL OLARAK 216

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 218

III. GEMİYİ SİGORTALATMA BORCU 223

A) GENEL OLARAK 223

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 230

IV. GEMİYİ SÖZLEŞMEYE UYGUN OLARAK VE ÖZENLE KULLANMA BORCU 232

A) GENEL OLARAK 232

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 238

V. GEMİNİN İŞLETİLMESİNDEN DOLAYI, ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN KİRAYA VERENE KARŞI YÖNELTECEKLERİ İSTEMLERİ KARŞILAMA BORCU 241

A) GENEL OLARAK 241

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 246

VI. GEMİNİN AYIPLARININ GİDERİLMESİNE, GÖSTERİLMESİNE VE GEMİDE YENİLİK VE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA KATLANMA BORCU 248

A) GENEL OLARAK 248

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 256

VII. GEMİNİN BAKIMI, AYIPLARINDAN DOĞMAYAN TAMİRLERİ VE PARÇALARININ DEĞİŞTİRİLMESİ İLE İŞLETİLMESİNDEN DOĞAN GİDERLERE KATLANMA BORCU 257

A) GENEL OLARAK 257

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 261

VIII. GEMİ ADAMLARININ ÇALIŞTIRILMASINDAN DOĞAN BORÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLERE KATLANMA BORCU 262

A) GENEL OLARAK 262

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 266

IX. KİRA BEDELİNİ ÖDEME BORCU 267

A) GENEL OLARAK 267

1- İfa Konusu 268

2- İfa Zamanı 270

3- İfa Şekli 271

4- İfa Yeri 272

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 273

1- Genel Olarak 273

2- Kiraya Verenin Sözleşmeyi Fesih Hakkı 275

3- Kiraya Verenin Hapis ve Rehin Hakkı 276

a) Genel Olarak 276

b) Kiraya Verenin Hapis Hakkı 278

aa) Kiraya Verenin Kiracıya Ait Taşınır ve Kıymetli Evrak Üzerindeki Hapis Hakkı 278

bb) Kiraya Verenin Kiracıya Ödenecek Navlunu Teminat Altına Alan Hapis Hakkı 285

c) Kiraya Verenin Rehin Hakkı 288

X. GEMİYİ İADE ETME BORCU291

A) GENEL OLARAK 291

B) İHLALİNİN SONUÇLARI 295

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM – GEMİ KİRA SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ

I. GENEL SONA ERME NEDENLERİ 303

II. KİRA SÖZLEŞMESİNE ÖZGÜ SONA ERME NEDENLERİ 309

A) KİRA SÜRESİNİN SONA ERMESİ 309

B) BELİRSİZ SÜRELİ KİRA SÖZLEŞMESİNDE FESİH 312

C) OLAĞANÜSTÜ FESİH 317

1- Önemli Nedenlerle Fesih 317

2- Kiracının İflası Nedeniyle Fesih 323

3- Kiracının Ölümü Nedeniyle Fesih 326

D) TARAFLARIN BORCA AYKIRI DAVRANIŞLARI NEDENİYLE KİRA SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 331

1- Kiracının Kira Bedelini Ödememesi Nedeniyle Fesih 331

2- Gemiyi Sözleşmeye Uygun Olarak ve Özenle Kullanma Borcunun İhlali Nedeniyle Fesih 337

3- Ayıba Karşı Tekeffül Nedeniyle Fesih 341

-SONUÇ 347

-KAYNAKÇA 357

A. KİTAPLAR 357

B. MAKALELER 362