Bu rehber kitapçık, PI, iş kazaları, ücret, çalışma koşulları gibi çeşitli türde gemiadamı talepleri üzerine, sıkça aldığım sorular ve çeşitli vesilelerle karşılaştığım uyuşmazlıklar sonucunda, son on yılda biriken tecrübe ile hazırlanmıştır.

Karadaki işlere nazaran, gemiadamı talepleri çok farklı özellikler taşır. Bu konudaki temel düzenleme 1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanun′dur. Fakat iş kazaları, sigorta gibi konular burada yoktur. Ayrıca, bugün çok yaygın olan yabancı bayraklı gemilere 854 sayılı Kanun uygulanmaz. Türk bayraklı gemilerde ise, 854 sayılı Kanun bugünün ihtiyaçlarına cevap vermekten uzaktır. Bu kanuna nazaran öncelikle uygulanması gereken ILO konvansiyonlarından ise, pratikte pek az kimse haberdardır. Belirli konularda uygulama alanı olan EVİO konvansiyonları için de aynı problem söz konusudur. Deniz İş Kanunu′nun yanı sıra, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu da, gemiadamı taleplerine uygulanır. Bu iki temel kanun 2011 yılında Resmi Gazete′de yayımlanmıştır ve her ikisi de 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Her iki kanun da çok önemli değişiklikler içermektedir. Bunlardan başka, ILO ile IMO ortak çalışma grupları tarafından hazırlanan ve kısaca MLC 2006 olarak bilinen konvansiyonun yürürlüğe girmesini bekliyoruz. Bu, çok sayıdaki ILO konvansiyonunu tek metinde konsolide eden, gemiadamlarının lehine bir konvansiyondur. Türkiye′nin de kısa sürede taraf olmasını destekliyoruz. Bu olduğunda, yine çok önemli değişiklikler gerçekleşecek, bu rehberi de yeniden kaleme almak gerekecektir.

Gemiadamı talepleri üzerine bir çalışma hazırlamak uzun süredir planlarım arasındaydı. Zira önemli ve ilginç problemlerle dolu olan bu konu, ne deniz ne de iş hukukçuları arasında hak ettiği ilgiyi görmüştür. Fakat gerek daha öncelikli başka çalışmalar, gerekse mevzuat değişikliği beklentisi nedeniyle ötelemiştim. Bu beklenti MLC 2006 dolayısıyla devam etmektedir. Fakat özellikle TBK ve TTK değişiklikleri için de bir ilk değerlendirme yapmak gerekiyordu. Sonuçta bu kitapçık üzerinde karar kıldım. Sık karşılaşılan problemleri derli toplu içeren ve ILO konvansiyonları İle TBK ve TTK değişikliklerini değerlendiren bir rehber hazırlamayı yararlı gördüm. Bu bir akademik çalışmadan çok, uygulamacı hukukçular ve denizcilere yönelik bir rehberdir. Denizcilerin rahatlıkla anlayacağı, dil ve detay açısından boğmayan bir rehber olmasına gayret ettim. Yine bu amaçla, hukukçular için gereksiz fakat denizciler için gerekli bazı bilgilere ayrıca yer verdim. Bunun yanında, gerek hukukçular ve gerekse ilgi seviyesi yüksek denizciler için bazı detaylara da yer verdim. Küçük punto ile yazılan bu açıklamalar, teorik konulardan çok pratikteki gerçek ve önemli problemlere ayrılmıştır. Bir rehber kitapçık olması dolayısıyla kaynakça ve atfa yer verilmemiştir.

İçindekiler:  

1. Mahkemeye ve Hukuka Dair Kurallar

I. Yetkili Mahkeme

II. Uygulanacak Hukuk

III. Uygulanacak Hükümler

A) Yürürlükteki Kurallar

B) Uygulama Sırası

2. İş Sözleşmesi ile İlgili Temel Konular

I. Temel Kavramlar

II. İş Sözleşmesi Çeşitleri ve Sona Erme Halleri

A) Deneme Süresi

B) Belirli Süreli Sözleşme

C) Belirli Sefer İçin Sözleşme

D) Belirsiz Süreli Sözleşme

E) Haklı Sebeple Sona Erme

1) Fesih ile Sona Erme

2) Kendiliğinden Sona Erme

a) Geminin Kayba Uğraması

b) Geminin Türk Bayrağından Ayrılması

F) Sona Erme İçin Şekil

G) İkale (Sona Erme Anlaşması) ve İbra III. İş Sözleşmesi İle İlgili Diğer Yükümlülükler

A) Yazılı Sözleşme Yapma

B) Hizmet Belgesi ve Ordino Verme

3. İş Sözleşmesinden Doğan Alacak Talepleri

I. Ücret ve İkramiye

II. Fazla Çalışma Ücreti

III. Kıdem Tazminatı

IV. İhbar Tazminatı 43 V Diğer Tazminatlar

VI. İade Masrafları

A) Yurda İade

B) Yurt İçinde İade

C) İade mi Yoksa İşe Devam mı Önceliklidir?

4. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Talepleri

I. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Nedir?

II. İş Kazası ve Meslek Hastalığı İle İlgili Görevler

A) Gerçekleşmeden Önceki Dönem

B) Gerçekleştikten Sonraki Dönem

III. Hukuki Sorumluluk ve Tazminat 65

A) Sorumlu Kişiler ve Sorumluluk

B) Kusur

C) Tazminat Hesabı

D) Cezai Sorumluluk

E) Sigorta (P&I SGK)

IV. Geçici Ödemeler

5. Yargılamaya ve İcraya Dair Konular

I. Dava Takibi

A) Şahsi Dava – Ayni Dava

B) Belirsiz Alacak Davası

II. İcra Takibi

A) İlamlı Takip – İlamsız Takip

B) Haciz – Relinin Paraya Çevrilmesi

III. Gemi Tutuklama

IV. Alternatif Çözüm Yolları

V. Faizler

VI. Ücretler ve Masraflar

EK: ILO KONVANSİYONLARI