Denizci Kitaplığı

Türk Denizciliğinin Belleği

Fiili Taşıyanın Sorumluluğu

Fiili Taşıyanın Sorumluluğu

Fiili Taşıyanın Sorumluluğu

Yazar: Muharrem Öcal

Adalet Yayınevi

238 Sayfa

ISBN: 9786253770167

Boyut: 16.0 x 24.0

Karton Kapak – 1. Hamur

2024

Kitap Hakkında

Deniz yoluyla yapılan yük taşımalarında, taşıyanın üstlendiği taşıma işini alt navlun sözleşmesi yaparak alt taşıyana bırakması ve alt taşıyanın taşımayı gerçekleştirmesi sırasında yükün zıyaa veya hasara uğraması ya da geç teslim edilmesi sıklıkla görülmektedir. Böyle bir durumda, fiili taşıyan kavramı ve fiili taşıyanın sorumluluğu müessesesi, alt taşıyanla aralarında sözleşmesel ilişki bulunmayan asıl navlun sözleşmesinin yükle ilgililerinin, TTK’nin taşıyanın sorumluluğuna ilişkin hükümleri uyarınca taşımayı gerçekleştiren alt taşıyana başvurabilmesine olanak sağlamaktadır. Bu durum asıl yükle ilgililerin lehinedir. Zira, fiili taşıma döneminde yükün zıyaa veya hasara uğraması ya da geç teslim edilme- si halinde fiili taşıyan, asıl yükle ilgililere karşı karine olarak kusurlu kabul edilmektedir.
Deniz yoluyla yapılan yük taşımalarında fiili taşıyan kavramına yer veren ilk uluslararası sözleşme 1978 tarihli HK’dir. HK, fiili taşıyanın sorumluluğunu düzenleyen TTK m. 1191 ve TTK m. 1192 hükümlerinin mehazını teşkil etmektedir. TTK m. 1191 ve TTK m. 1192 hükümlerinde fiili taşıyan kavramının tanımı bulunmamaktadır. Bu çalışma, TTK m. 1191 ve TTK m. 1192 hükümleri uyarınca fiili taşıyan kavramının tanımlanmasını, fiili taşıyan kavramının sınırlarının ifade edilmesini ve fiili taşıyanın asıl yükle ilgililere karşı sorumluluğunun incelenmesini amaçlamaktadır. Bu incelemede, fiili taşıma döneminin özellik arz eden hususları dikkate alınarak TTK’nin taşıyanın sorumluluğuna ilişkin hükümleri değerlendirilmektedir. Nitekim, TTK m. 1191/2 uyarınca fiili taşıyan, bizzat gerçekleştirdiği taşıma dolayısıyla TTK’nin taşıyanın sorumluluğuna ilişkin hükümlerine tābidir. Çalışmanın yönteminde ise; TTK hükümleri ile TTK’nin gerekçesi, TTK’nin mehazını teşkil eden HK ile HK’nin görüşmelerinden tespit edilen argümanlar, fiili taşıyanın sorumluluğu müessesesinin gerekliliği, öğretideki görüşler ve yargı kararları dikkate alınmaktadır. Ayrıca, 2009 tarihli RK’de düzenlenen deniz işleri yüklenicisi kavra- mı ile fiili taşıyan kavramı yeri geldiğinde karşılaştırılmaktadır.

İçindekiler

-ÖNSÖZ 5

-İÇİNDEKİLER 7

-KISALTMALAR CETVELİ 13

-GİRİŞ 17

1. KONU 17

2. AMAÇ 18

3. KAPSAM ve PLAN 19

BİRİNCİ BÖLÜM – DENİZ YOLUYLA YÜK TAŞIMA SÖZLEŞMELERİ

1. NAVLUN SÖZLEŞMESİ 21

1.1. Tanımı ve Kurulması 21

1.2. Unsurları 22

1.2.1. Deniz Yoluyla Taşıma Yapılması 22

1.2.2. Yük Taşımanın Üstlenilmesi 24

1.2.3. Taşımanın Gemiyle Yapılması 25

1.2.4. Taşıyanın Yüke Zilyet Olması 28

1.2.5. Taşıma İşi Karşılığında Navlun Ödenmesi 30

1.3. Hukuki Niteliği 32

1.4. Tarafları 35

1.4.1. Taşıyan 35

1.4.2. Taşıtan 37

1.5. Yükle İlgili Kişiler 38

1.5.1. Yükleten 38

1.5.2. Gönderilen 39

1.6. Türleri 40

1.6.1. Genel Olarak 40

1.6.2. Kırkambar Sözleşmesi 41

1.6.3. Çarter Sözleşmeleri 43

1.6.3.1. Yolculuk Çarteri Sözleşmesi 43

1.6.3.2. Zaman Çarteri Sözleşmesi 44

2. ALT NAVLUN SÖZLEŞMESİ 47

2.1. Genel Olarak 47

2.2. Kavram 49

2.2.1. Genel Olarak 49

2.2.2. Öğretideki Birinci Görüş 49

2.2.3. Öğretideki İkinci Görüş 51

2.2.4. Değerlendirme 52

2.3. Tanım ve Kapsam 54

2.4. Tarafları 55

2.5. Alt Taşıyanın Yükle İlgililer Karşısındaki Hukuki Konumu 55

İKİNCİ BÖLÜM – FİİLİ TAŞIYAN

1. FİİLİ TAŞIYAN KAVRAMI 57

1.1. Tarihsel Gelişimi 57

1.1.1. Genel Olarak 57

1.1.2. Hamburg Kuralları (1978) 58

1.1.3. Rotterdam Kuralları (2009) 62

1.1.3.1. Genel Olarak 62

1.1.3.2. Deniz İşleri Yüklenicisi Kavramı ve Fiili Taşıyandan Farkı  67

1.2. Tanımı 75

1.3. Unsurları 77

1.3.1. Taşımanın Kısmen veya Tamamen Gerçekleştirilmesi Meselesi 77

1.3.1.1. Genel Olarak 77

1.3.1.2. Öğretideki Birinci Görüş 78

1.3.1.3. Öğretideki İkinci Görüş 81

1.3.1.4. Öğretideki Üçüncü Görüş 82

1.3.1.5. Değerlendirme 84

1.3.2. Akdi Taşıyandan Başka Bir Kişi Olması 90

1.3.3. Alt Navlun Sözleşmesiyle Taşımanın Üstlenilmesi 91

1.4. Liman İşletmeleri Fiili Taşıyan Sayılabilir Mi? 93

1.4.1. Genel Olarak 93

1.4.2. Liman İşletmelerinin Fiili Taşıyan Sayılamayacağına Yönelik Görüş 95

1.4.3. Liman İşletmelerinin Fiili Taşıyan Sayılabileceğine Yönelik Görüş 96

1.4.4. Değerlendirme 97

2. FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLULUĞU 99

2.1. Genel Olarak 99

2.2. Gerekliliği 100

2.3. Dayandığı Esaslar 104

2.3.1. Fiili Taşımanın Gerçekleştirilmesi 104

2.3.1.1. Genel Olarak 104

2.3.1.2. Birinci Görüş 104

2.3.1.3. İkinci Görüş 106

2.3.1.4. Değerlendirme 108

2.3.2. Doğrudan Doğruya TTK’den Kaynaklanan Sorumluluk 111

2.3.2.1. TTK’nin Taşıyanın Sorumluluğuna İlişkin Hükümleri Uyarınca Sorumluluk 111

2.3.2.2. Asıl Navlun Sözleşmesiyle Ağırlaştırılamayan Sorumluluk 113

2.3.3. Asıl Yükle İlgililerin Akdi Taşıyana Karşı Hak Sahibi Oldukları Ölçüde Sorumluluk 114

2.4. Özel Durumlar 115

2.4.1. Donatanla Yapılan Son Alt Navlun Sözleşmesinin Yolculuk Çarteri Sözleşmesi ya da Kırkambar Sözleşmesi Olması 115

2.4.2. Donatanla Yapılan Son Sözleşmenin Zaman Çarteri Sözleşmesi Olması 116

2.4.3. Uluslararası Taşımalar 117

2.4.4. Karma Taşımalar 120

2.5. Hukuki Niteliği 121

2.5.1. Kanuni Borca Katılma 121

2.5.2. Vasıtasız Zilyetliğin Kurulmasıyla Tesellüme Bağlı Sorumluluk 126

2.5.3. Kusur Karinesine Dayanan ve Kurtuluş Beyyinesi Getirilebilen Sorumluluk 126

2.5.4. Sınırlı Şahsi Sorumluluk 128

2.5.5. Farklılaştırılmış Müteselsil Sorumluluk 128

2.5.6. Emredici Sorumluluk 131

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM – ASIL YÜKLE İLGİLİLERE KARŞI SORUMLULUK

1. FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLULUK SEBEPLERİ ve ŞARTLARI 133

1.1. Yüke Özen Yükümlülüğünün İhlal Edilmesinden Sorumluluk  133

1.1.1. Genel Olarak 133

1.1.2. Fiili Taşıyanın Yük Üzerindeki Vasıtasız Zilyetliği 134

1.1.2.1. Genel Olarak 134

1.1.2.2. Yükün Fiili Taşıyan Tarafından Tesellümü 136

1.1.2.3. Yükün Fiili Taşıyan Tarafından Teslimi 138

1.1.3. Yükün Zıyaı veya Hasarı ve Geç Teslim 139

1.1.3.1. Yükün Zıyaı 139

1.1.3.2. Yükün Hasarı 141

1.1.3.3. Geç Teslim  142

1.1.3.4. Zıyaa Varan Gecikme (Yükün Hükmen Zıyaı) 146

1.1.4. Zarar 147

1.1.5. Uygun İlliyet Bağı 150

1.1.6. Kusursuzluğun İspatlanamaması 151

1.2. Geminin Başlangıçta Sefere Elverişli Olmamasından Sorumluluk 152

1.2.1. Genel Olarak 152

1.2.2. Geminin Başlangıçta Denize, Yüke ve Yola Elverişsiz Olması 153

1.2.3. Zarar 155

1.2.4. Uygun İlliyet Bağı 156

1.2.5. Kusursuzluğun İspatlanamaması 157

1.3. TTK’de Düzenlenen Özel Hallerden Kaynaklanan Sorumluluk 159

1.3.1. Yükün Başka Bir Gemiye Yüklenmesi veya Aktarılmasından Kaynaklanan Sorumluluk 159

1.3.2. Rotadan Sapmadan Doğan Sorumluluk 161

1.3.3. Yükün Güvertede İzinsiz Taşınmasından Doğan Sorumluluk 165

2. FİİLİ TAŞIYANIN FİİLLERİNDEN SORUMLU OLDUĞU KİŞİLER 168

2.1. Genel Olarak 168

2.2. Fiili Taşıyanın Adamları 170

2.2.1. Taşımada Kullanılan Gemi Adamları 170

2.2.2. Fiili Taşıyanın Taşıma İşletmesinde Çalışanlar 171

2.2.3. Fiili Taşıyanın Kendisini Temsile Yetkili Kıldığı Kişiler 172

2.3. Alt Navlun Sözleşmesinin İfasında Kullanılan Diğer Kişiler 173

2.4. Fiili Taşıyanın Adamlarının Zarara Sebebiyet Veren Davranışı Nedeniyle Fiili Taşıyanın Sorumluluğu 173

2.4.1. Zararın Fiili Taşıma Döneminde Gerçekleşmesi 173

2.4.2. Fiili Taşıyanın Adamlarının Kusurlu Olması 174

2.4.3. Zararın Fiili Taşıyanın Adamının Görevi Dolayısıyla Meydana Gelmiş Olması 175

3. FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLULUKTAN KURTULMASI 176

3.1. Genel Olarak 176

3.2. Geminin Sevkine veya Başkaca Teknik Yönetimine İlişkin Kusur 176

3.3. Yangın 179

3.4. Denizde Kurtarma 180

3.5. Yükün Cinsinin veya Değerinin Kasten Yanlış Bildirilmesi 181

3.6. Taşıyanın Kusursuzluk ve Uygun İlliyet Bağı Karinelerinden Yararlandığı Haller 183

4. FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLULUĞUNUN SINIRLANDIRILMASI 184

4.1. Sorumlu Olunan Zararın Belirlenmesi 184

4.2. Sorumluluğun Üst Sınırı 188

4.2.1. Yükün Zıyaa veya Hasara Uğraması Hallerinde Üst Sınır 188

4.2.2. Yükün Geç Teslimi Halinde Üst Sınır 191

4.3. Sınırlı Sorumluluktan Yararlanma Hakkının Kaybı 192

5. FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLU TUTULMASI 197

5.1. Süre 197

5.2. İnceleme ve Bildirim 200

5.2.1. İnceleme 200

5.2.2. Bildirim 202

5.2.2.1. Genel Olarak 202

5.2.2.2. Bildirim Külfetinin Yerine Getirilmemesi 205

5.2.2.3. Bildirimin Zamanında Yapılması 208

5.2.3. Fiili Taşıyan Açısından Değerlendirme 209

5.3. Rücu 210

-SONUÇ 213

-KAYNAKÇA 219

Yorumlar

İlk Yorumu Ekle

Benzer Kitaplar

DENİZCİ KİTAPLIĞI