Siyasi, askeri ve ekonomik açıdan büyük öneme sahip Türk boğazlarından geçiş 1936 tarihli Montreux Sözleşmesi ile düzenlenmiştir. Tertiplenen seminerde bu konuda genel bilgiler, Türkiye’nin yetkileri, güvenlik ilkeleri ve son olarak ta 1.7.1994’de yürürlüğe girecek Boğazlar Bölgesi Tüzüğü hakkında bildiriler verilmiş, açıklamalar ve tartışmalar yapılmış, katkı ve temennilerde bulunulmuştur.

Montreux Sözleşmesi yürürlüktedir ve uygulanmaya devam etmektedir. Toplantıya katılanlar ve kamu oyundaki ekseriyet Montreux Sözleşmesinin özüne dokunmadan, ilkelerini bozmadan geçiş güvenliğinin Türkiye Cumhuriyeti tarafından sağlanabileceği noktasında birleşmiştir. Farklı fikirlerde bulunanlar bile, Sözleşme çerçevesinde geçiş güvenliğinin sağlanmasını ön plana almaktadırlar. Bu yapılamazsa, özellikle İstanbul’un ve Türkiye’nin düzeltilmesi ve yerine konulması imkânsız tahribatla karşılaşmasının önlenmesi için, bazı fedakarlıklarda bulunmaktan kaçınılmaması gerektiğini savunmaktadırlar.

Boğazlar konusunda çalışmalar yapmış emekli hocalarımız Prof. Mahmut Belik ve Prof. Dr. Tahir Çağa’ya saygı seminerinde varılan sonuç, Türkiye’nin, Montreux Sözleşmesi ilkelerine dokunulmaksızın, boğazlarda güvenli geçişi düzenleyebileceği ve bu konuda yetkisinin varlığında şüphe bulunmadığıdır.

Temennimiz, Boğazlar konusundaki yeni Tüzüğün uygulamalarının tereddütleri gideren ve güvenli geçişi temine yönelik amacını gerçekleştiren bir nitelikte yapılması ve bu konuda azami titizlik gösterilmesidir.

“Boğazlardan Geçiş Güvenliği ve Montreux Sözleşmesi” seminerinin basımı, Pak Gıda Üretim ve Pazarlama A.Ş., ve Aybay Hukuk Vakfı’nın maddi yardımları yanında basım işini üstlenen Beta Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş.’nin katkısı ile gerçekleşmiştir. Türk hukukuna bir hizmet niteliği taşıyan bu yardımlarından dolayı adı geçen tüm kurumlara ve yöneticilerine içten teşekkürlerimi sunarım.

Prof. Dr. Gülören Tekinalp – Merkez Müdürü

SEMİNERİN AÇILIŞ KONUŞMALARI

Prof. Dr. Gülören Tekinalp  – Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Münasebetler Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü VII

Prof. Dr. Bülent Berkarda  – İstanbul Üniversitesi Rektörü VIII

Prof. Dr. Aysel Çelikel  – İ.Ü. Hukuk Fakültesi Dekanı Devletler Özel Hukuku Öğretim Üyesi X

İbrahim Tez – Devlet Bakanı XIII

“BOĞAZLARDAN GEÇİŞ GÜVENLİGİ VE MONTREUX SÖZLEŞMESİ”

– “1936 Montreux Sözleşmesi”  İsmail Soysal – Emekli Büyükelçi, Ortadoğu ve Balkanlar İnceleme Vakfı Direktörü 1

Oturum Başkanı : Prof. Mahmut Belik

– “Boğazlardan Geçiş ve Türkiye’nin Yetkileri” Prof. Dr. Sevin Toluner – İ.Ü. Hukuk Fakültesi Devletler Umumi Hukuku Anabilimdalı Başkanı 10

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Tahir Çağa

-TARTIŞMALAR 20

“Montreux Sözleşmesine göre Boğazlardan Geçiş Serbestisi ve Güvenlik Prensipleri”  Prof. Dr. Tahir Çağa –  İ.Ü. Hukuk Fakültesi Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku Emekli Öğretim Üyesi 39

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Edip Çelik

“Boğazlardan Geçiş Tüzüğü ” Gündüz Aybay – Uzakyol Kaptanı 44

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Ergin Nomer

-TARTIŞMALAR 53

-METİNLER

-Açıklamaların İngilizce Özetleri  69

-Montreux Sözleşmesinin Türkçe Metni  85

-Montreux Sözleşmesinin İngilizce Metni  108

-Boğazlar ve Marmara Bölgesi Deniz Trafik Düzeni Hakkında Tüzük  131