Önsöz

Deniz kimi zaman hırçın kimi zaman uysal ama her daim çekici ve güzel. Tek yapmanız gereken üzerinde olduğunuzda, içine girdiğinizde olabildiğince temkinli olmak. Deniz dibi ise her zaman sakin ama – halen keşfedilmeyi bekleyen canlılarıyla- gizem dolu. Binlerce cinsiyle denizin altında yaşayan en ilginç canlı türlerinden biri de sünger. Bu sessiz ve gizemli canlı, ekosistem için hayati öneme sahip olmasının yanında Antik Çağ’dan bu yana insanoğlunun pek çok alanda yararlandığı bir nesne olarak da karşımıza çıkıyor.

Denizlerin bu “kara altın”ını avlamak ise sadece bir meslek değil, başlı başına bir yaşam tarzı; ayrılık, yalnızlık, macera, coşku, hüzün, sevinç ve acı dolu…

Sünger avcılığı, insanın denize yönelik ilgisi ve ihtiyaçlarına bağlı olarak binlerce yıl öncesine dayanıyor. Tarihsel olarak süngerlerin denizlerin derinliklerinden nasıl toplandığına dair anlatılmış hikayeler, birçok kültürde önemli bir yer tutuyor. Sünger avcılığı sadece zengin bir tarihsel geçmişe sahip olmakla kalmayıp aynı zamanda insanların doğal kaynakları nasıl kullanıp koruduğunu anlamak için de önemli bilgilenme kaynağı. Dünyanın en zor mesleği olarak kabul edilen sünger avcılığı daha yakından tanıdıkça, salt ekonomik bir faaliyet olmadığı, kültürel mirasın da ayrılmaz bir parçası olduğu görülüyor. Bu kültürel mirasın tanınması, bilinirliğinin artması, gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla çıktığım yolculukta benimle anılarını ve belgelerini paylaşan Türk ve Yunan sünger avcılarına, bilgilerini ve arşivlerini esirgemeyen Bodrumlulara, yazım aşamasının en bunaldığım anlarında kucağıma atlayıp beni sakinleştiren kedim Kleo’ya, baskı aşamasında önemli desteğiyle MEKE Marine Teknoloji AŞ’ye ve yanımda olan dostlarıma teşekkürler.

Süngerler ve sünger avcılığı, denizlerin büyülü dünyasına açılan bir kapı. Bu kitap da okurlarına o gizemli dünyanın kapısını aralama fırsatı sunuyor, süngeri ve avcılarını keşfetmeye davet ediyor. Keyifli okumalar.

Saner Gülsöken

ÖNSÖZ 9

SÜNGER 11

-Alt Dünyada 13

-Bitki mi Hayvan mı? 14

-Ne İşe Yarar? 21

-Sünger Avcılığı 27

-Tehlike Çanları 37

-Denizdeki Altına Hücum 40

-Av Süngerleri 56

-Süngerin İşlenmesi 59

BİZ 63

-Osmanlı’da Sünger Avcılığı 65

-Cumhuriyet Dönemi’nde Süngercilik 70

-Avcılar ve Tüccarlar 77

-Süngerin Sonu 82

BAŞKALARI 91

-Komşunun Süngeri 93

-Sünger Yetiştiriciliği 99

VE BODRUM 103

-Bodrum Süngeri 105

-Arkeolog Süngerciler 132

-Sanatın Malzemesi 140

KAYNAKÇA 149

FOTOĞRAF KAYNAKÇASI 154

DİZİN 156