ÖNSÖZ

Marmara Denizi’nde Rus bilim insanlarınca gerçekleştirilen araştırma sonuçlarının yayınlandığı bu eser, bir iç denizimiz olan Marmara Denizi’nde bundan sonra gerçekleştirilecek olan araştırmalara önemli katkılar sağlayabilecektir.

Bu çalışma, tek iç denizimiz olan Marmara Denizi’nde kapsamlı deniz çalışmalarının gerçekleştirildiği öncü araştırmalar arasındadır. Olası Marmara depreminin tarihsel süreçleri göz önüne alındığında, bu eserde 1894-Büyük Marmara Depremi hakkında ilk bilimsel araştırma sonuçlarının da yer almış olması çalışmanın önemini arttırmaktadır. Bu araştırma sonuçları, güncel olarak yaşanan ekosistem bozulması gibi önemli çevre sorunlarına sahip olan Marmara Denizi’nin dünü, bugünü ve yarını konularında gerçekleştirilecek olan çalışmalara ışık tutacaktır. Bir deniz bilimci olarak Marmara Denizi’ne olan bilimsel ilgim, beni bu çalışmanın içerisine çeken en önemli unsur olmuştur.

Bu eserin Türk bilim dünyasıyla Cumhuriyetimizin 100. yılında buluşturulması amacıyla göstermiş olduğu azim ve çabaları için Prof. Dr. Bayram Öztürk’e teşekkürlerimi sunmak isterim. Bu süreçte, benim de aralarında bulunmaktan dolayı gurur duyduğum çalışma ekibi arasındaki koordinasyonu sağlaması ve bizleri her yönden desteklemiş olması da takdire şayandır.

Doç. Dr. Vedat Ediger

Editör

GİRİŞ 1

I. KISIM

I. BÖLÜM – Deniz Tabanı Topoğrafyası

1. M. P. Manganari ve İngiliz ölçümleri 3

2. “Selanik” gemisi ile gerçekleştirilen ölçümler 3

3. Marmara Denizi’nin ortalama derinliği ve havzalardaki yamaçların dikliği 5

II. BÖLÜM- Tuzluluk Oranı ve Sıcaklık Bakımından Marmara Denizi

4. Araştırma boyunca gözlenen hava durumu ve su sıcaklığı değerleri ile ilgili genel bilgiler 5

5. Rüzgarın etkisi 8

6. Günlük değişimler 9

7. Deniz yüzeyi sıcaklık dağılımı 11

8. Tuzluluk oranının dağılımı 14

9. Selanik araştırması öncesi derin sulardaki sıcaklık ve tuzluluk değerleri hakkında raporlar 15

10. Su sıcaklığı ve tuzluluk oranının dikey dağılımı 15

11. Tuzluluk oranı ve sıcaklığın derinlerdeki yatay dağılımı 31

III. BÖLÜM – Akıntı Sistemi ve Genel Su Döngüsü 36

12. M. Manganari ve İngiliz çalışmalarından elde edilen Marmara Denizi’nin akıntı verileri 36

13. Selanik seferi sırasında yüzey akıntıları 37

14. Boğazlarda yüzey ve dip akıntıları 38

15. Marmara Denizi’nin akıntıları ve arayüzünün konumu 45

16. Suyun genel döngüsü 48

17. İkili akıntının kökeni ve sorunları üzerine 49

II. KISIM

I. Araçlar, Gözlem Yöntemleri, Verilerin İşlenmesi ve Keşif Seferleri 56

1. Seferin lojistiği 57

2. Araçlar, gözlem yöntemleri ve bunların işlenmesi 57

3. İşin yürütülmesine ilişkin izlenilen yollar ve aşamalar

4. Sefer ve istasyonlara ilişkin bilgiler 64

II. Gözlem Tabloları 72

N. Andrusov, Marmara Denizine “Selanik” Seferi 86

Dr. A. Ostroumov, Marmara Denizi Çalışmasının Biyolojik Kısmına İlişkin Ön Rapor 96

-KAYNAKÇA 101

-HARİTALAR 102