ÖNSÖZ

Son yıllarda toplum yaşantısını direkt olarak etkileyen ve en aktuel sorunlardan birini teşkil eden Pollusyon gün geçtikçe etkisini arttırmaktadır. Tüm dünya kamuoyunda güncelliğini koruyan kirlenme olayları ile mücadele için bir yandan önlemler alınırken öte yandan alınabilecek önlemler için baz teşkil edebilecek bilgilerin toplanması amacı ile de labaratuvar çalışmalarına hız verilmektedir.

Ülkemizde konu ile ilgili çalışmalar yapan bir çok kuruluş bulunmakta ve kirlenmeyle ilgili yapılan mücadelede etkin rol oynamaktadır. Bizler de hazırlamış olduğumuz bu eserle konuya bir nebze olsun katkı sağlayabilmek amacındayız.

Bu eserin hazırlanması sayın Hocamız Prof. Dr. Fikret BAYKUT’un önderliğinde, İstanbul üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezinde gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle Merkez müdürümüz sayın Prof. Dr. Fikret BAYKUT’a şükranlarımızı arz ederiz.

Bize bu eserimizi sunabilme imkânlarım seneler önce veren ve değerli bilgileriyle bizleri yetiştiren sayın şefimiz M. İlham ARTÜZ’e bu vesile ile teşekkür ve şükranlarımızı sunarız.

Eserin hazırlanması sırasında önerileriyle bizleri yönlendiren değerli ağabeyimiz İstanbul Su Ürünleri Bölge Müdür Yardımcısı sayın Nezih BİLECİK’e gösterdiği ilgiden dolayı içten teşekkürlerimizi sunarız. Yine eserimizin yazımında büyük emeği geçen mesai arkadaşımız Şirin GÜLGÜN’e teşekkür etmeyi bir borç biliriz.

G. Yurder – N. Çalışkan

-GİRİŞ

1. Su örneklerinin alınması ve korunması 8

2. Sediman örneklerinin alınması ve korunması 9

3. Organizma örneklerinin alınması ve korunmaları 11

3.1. Mikroskopik organizmalara örnekler 11

3.1.1. Plankton numunelerinin alınması 11

3.2. Pelajik organizmalar ve pelajik balıklara örnekler 14

3.2.1. Plajik organizmalar ve plajik balıklardan numune alınması 14

3.3. Demersal balıklara örnekler 14

3.3.1. Demersal balıklardan numune alınması 15

3.4. Zemine yakın, zeminde sabit veya zeminde hareket halinde yaşayan omurgasız canlılara örnekler 15

3.4.1. Zemine yakın canlılardan (Karides) numune alınması 15

3.4.2. Zeminde sabit yaşayan canlılara örnekler 16

3.4.2.1. Zeminde sabit yaşayan canlılardan (Midye) numune alınması 16

3.4.3. Zeminde hareket halinde yaşayan canlılara örnekler 17

3.4.3.1. Zeminde hareket halinde yaşayan canlılardan (Yengeç) numune alınması 17

4. Toplanan biyolojik örneklerin saklanması 18

5. Su örneklerinde yapılacak çalışmalar 20

5.1. Ön hazırlıklar 20

5.1.1. Hidrografik aletler 20

5.1.2. Akıntı ölçümleri 23

5.1.3. Temperatür ölçümleri 24

5.1.3.1. Yüzey temperatürü 25

5.1.3.2. Derinlik temperatilrü 25

5.1.4. Elektriki kondaktivite ölçümleri 31

5.1.5. Yoğunluk ölçümleri 31

5.1.6. Bulanıklık ölçümleri 32

5.2. Kimyasal parametreler 33

5.2.1. Normal parametreler 34

5.2.1.1. Salinite ölçümleri 34

5.2.1.1.1. %S ölçümleri için metodlar 34

5.2.1.2. Klorinite ölçümleri 35

5.2.1.2.1. Klorinite ölçümleri için metodlar 36

5.2.1.3. Oksijen ölçümleri 39

5.2.1.3.1. Oksijen ölçümlerinde kullanılacak volumetrik metodlar 40

5.2.1.4. BOD5 ölçümleri 43

5.2.1.5. COD ölçümleri 46

5.2.1.6. Toplam katı madde tayini 49

5.2.1.7. Alkalinite tayini 53

5.2.1.8. pH ölçümleri 57

5.2.1.9. Silikat ölçümleri 59

5.2.1.10. Hidrojen sülfür tayini 63

5.2.1.10.1. Titrasyon metodu 64

5.2.1.10.2. Spektrofotometrik metod 65

5.2.1.11. Bor tayini 68

5.2.1.12. Bromür tayini 70

5.2.1.13. Florür tayini 72

5.2.2. Eutrofikisyonla ilgili parametreler 75

5.2.2.1. Azot bileşikleri 76

5.2.2.1.1. Amonyak ölçümleri 78

5.2.2.1.2. Nitrat ölçümleri 80

5.2.2.1.2.1. Nitrat tayini 83

5.2.2.1.2.2a Nitrit tayini 87

5.2.2.1.2.2b. Nitrit tayini 90

5.2.2.2. Fosfor bileşikleri 91

5.2.2.2.1. Fosfat ölçümleri 92

5.2.2.2.2. Total fosforun tayini 96

5.2.2.3. Sülfat ölçümleri 96

5.2.2.3.1. Sülfat tayini Gravimetrik 97

5.2.2.3.2. Sülfat tayini Türbidemetrik metod 99

5.2.2.4. Sülfit tayini 101

5.2.2.5. Sülfür tayini 104

-EKLER 107

-FAYDALANILAN KAYNAKLAR 113