En çok duyduğumuz sözlerden biri belki de “üç tarafımız denizlerle çevrili ama sırtımız denize dönük” sözüdür. Denizcilik sektörüyle ilgili tartışmalarda, resort turizm üzerine yapılan çalıştaylarda, balık sezonu açıldığında balıkçı tezgahlarına ilişkin haberlerde ve daha pek çok yerde ve zamanda hep aynı sözü duyarız. Bu söz, bu kitabın ortaya çıkmasına kaynaklık eden temel kaygıyı da bir anlamda ifade etmektedir. Bu nedenle kıyılar ve denizel ekosistemlerin önemi üzerine daha fazla söz söylemenin gerekli olduğunu düşünüyoruz. Deniz üzerine düşünüş bir açıdan kıyılarla birlikte düşünmeyi gerektirir. Birbirini tamamlayan, birbirinden ayrılmaz iki ekosistemin benzer etkilere karşı mağduriyetleri de aynı görünmektedir. Bu çalışma denizlerimiz ve kıyılarımız üzerine daha fazla düşünmek ve yapılabilecekleri tartışmak için atılmış adımlardan biridir.

Kıyılar, sahip oldukları ekolojik, jeolojik, arkeolojik, biyolojik, kültürel değerler açısından eşsiz niteliklere sahip coğrafi alanlardır. Bu sayılan özellikler kıyı alanlarının korunması gereken alanlar olmaları için yeterlidir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin, doğal değerleri ekonomik büyümenin itici gücü olarak görmelerinden kıyılar da payına düşeni almaktadır. Ancak bu yöndeki politikaların en temelde çevresel ve toplumsal maliyeti yüksek olmaktadır. Ülkemizde de 1980’ler sonrasında turizm faaliyetlerine ilişkin yatırımların artırılmasına yönelik teşvik düzenlemeleriyle birlikte kıyı alanları üzerindeki baskı daha da artmıştır. Bu eserin amacı, deniz ve kıyı alanları üzerindeki artan baskının farklı boyutlarını ortaya koyarak çözüm önerileri üzerinde tartışmaktır.

Bu çalışmada altı başlık altında kıyı alanlarıyla ilgili ekolojik, politik, ekonomik, coğrafi ve yönetsel meseleleri ele alan araştırmalar yer almaktadır. Kurullar ve komisyonlar yoluyla şekillenen çevre yönetimi anlayışının kıyı alanları üzerindeki etkisi, dünyanın ve Türkiye’nin ortak sorunu biyolojik çeşitlilik kaybı, taşradaki yönetsel iradenin kentsel kıyı alanlarına etkisi, mavi ekonomi üzerine yeniden düşünmenin gerekliliği, ülkemiz iç deniz kıyı alanlarında kullanım kaynaklı değişimin boyutu ve dünden bugüne kıyı alanlarının değişimine neden olan faktörlerin analizi yönünde farklı bakış açıları ve araştırmalar bu eseri oluşturmuştur.

Çalışmanın ortaya çıkmasında, araştırmalarıyla değerlendirmelerini ortaya koyan kıymetli bilim emekçisi hocalarıma, içten eleştirileriyle değerlendirmelerini paylaşan hakem kuruluna ayrı ayrı teşekkür ederim. Deniz ve kıyı alanlarıyla ilgili konularda araştırma yapan bilim insanlarına, öğrencilere ve konunun meraklılarına.

Dr. Ahmet Yazar
Editör – 12.03.2023
Erzincan

-Ön Söz 3

-Kıyılar, Sit Alanları ve Turizm Odaklı Bakış Açısı: Koruma Kurulu ve Komisyonlar Bağlamında Phaselis Ören Yeri Örneği – Ahmet Yazar, Ali Aykut Tenğerli 7

-Kıyı Alanlarında Biyolojik Çeşitlilik: Kapsam, Sorunlar, Tehditler – Hikmet Kuran 22

-Kentsel Kıyı Politikaları ve Politika Aktörü Olarak Valinin Rolü: Giresun Fındık Büfeleri – Levent Memiş 49

-Mavi Ekonomi Yaklaşımının Türkiye Açısından Değeri ve Potansiyeli – Sabriye Ak Kuran 78

-Marmara Denizi Kıyılarının Kullanım Durumu ve Değişim Dinamikleri – Celal Şenol 107

-Multi̇spektral Uydu Görüntüleri̇ ile Ri̇ze Sahi̇l Şeri̇di̇ ve Kıyı Çi̇zgi̇si̇ni̇n 1983-2023 Yılları Arası Değişim Trendi – Mehmet Akif Taş, Pınar Polat 137