Muhiddin Atayiğit, 1892-1898 yılları arasında Heybeliada Bahriye Mektebi’nde altı yıl eğitim gördükten sonra bahriye zabiti olarak donanmaya katıldı. Mektepte Jön Türk hareketi içinde yer alan öğrencilerle birlikte hareket etmesi onun mesleki hayatını tümüyle etkiledi. Donanmada göreve başladıktan sonra Trablusgarp, Balkan, I. Dünya savaşları ile Milli Mücadele dönemi gibi birbirini takip eden savaş yıllarında cephede görev aldı. Trablusgarp Harbi sırasında Derne’de Binbaşı Enver ve Binbaşı Mustafa Kemal ile birlikte, onların emrinde İtalyan işgaline karşı muharebelere katıldı. I. Dünya Harbi döneminde Cemal Paşa’nın maiyetinde Suriye’ye gitti. Milli Mücadele döneminde ise Kuva-yı Milliye hareketini İstanbul’dan destekleyen heyet içinde bulundu. Hatta Muavenet-i Bahriye teşkilâtının önde gelen isimlerinden biri oldu. Bütün bunlar onun mücadeleci yönünü ortaya koyması açısından dikkat çekici hususiyetleri arasında yer aldı. Cumhuriyet’in ilanından sonra Ankara’da yeni şekillenen hükûmetin Bahriye teşkilâtının kurulmasında da tecrübelerinden istifade edildi.

Bu eser Muhiddin Atayiğit’in Bahriye Mektebi dönemine dair hatıralarını içermekle birlikte II. Abdülhamid döneminin bahriye politikaları ile padişahın yönetim anlayışına dair bazı kesitler de sunmaktadır. Osmanlı bahriyesine yönelik çalışmaların az olduğu göz önüne alındığında eserin literatüre önemli bir katkı yapacağı aşikârdır. Hatıratta anlatılan olaylar yanında mektebin tarihçesine, eğitim-öğretim metodolojisine, müfredatına, mektepteki sosyal ve siyasal faaliyetler ile öğrenciler arası ilişkilere dair anlatılanlardan da askerî eğitim tarihimize ilişkin genel bir kanaat meydana gelmektedir. Yazarın mektepteki arkadaşları, askerî ve sivil muallimler ile mektep müdürleriyle ilgili paylaştığı bilgiler biyografi çalışmalarına kaynaklık edecek özelliktedir. Mektepte İttihad ve Terakki Cemiyeti örgütlenmesi, buna karşı idare tarafından alınan tedbirler ve hafiyelik gibi dönemin siyasi tarihine ışık tutacak bilgiler birinci ağızdan ifade edilmektedir. 1894’de vuku bulan büyük İstanbul depreminin Heybeliada’yı ve mektebi hatta İstanbul’u nasıl etkilediği, ayrıca İstanbul’da Ermenilerin yaptıkları ayaklanmalar ve bunun Heybeliada’daki yansımaları da hatıratta detaylı olarak anlatılmaktadır.

-Önsöz 9

-Kısaltmalar 14

-Giriş

-Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Bir Bahriye Zâbiti: Deniz Yarbay Muhiddin Atayiğit (1878-1962) 15

-Ailesi ve ilk eğitimi 15

-Askerî Kariyeri 16

-Donanmadaki Görevleri 17

-Birinci Dünya Harbi Sırasındaki Görevleri 20

-Milli Mücadele Dönemindeki Faaliyetleri 21

-Emekliliği ve Vefatı 23

-Şahsiyeti 24

-Yazarlık Hayatı 25

-Bahriye Mektebi Hatıraları Adlı Eseri 28

-Muhiddin Atayiğit Bahriye Mektebi Hatıralarım (1892-1898)

Birinci Kısım – Bahriye Mektebi’nin İdadi (Lise) Kısmında Geçen Dört Yılım

-Kısa Bir Giriş ve Küçük Bir Not 33

-Ortaokul Yıllarım: Menba’-ı Füyüzât-ı Hamidiye Rüşdiyesi 35

-Tıbbiye ile Bahriye Arasında Tercih 36

-Heybeliada Bahriye Mektebi’ne İlk Adım 37

-Yatakhane 41

-Hamam 42

-İdadi Birinci Sınıfındaki İlk Günlerim 43

-İdadi İkinci Sınıf 51

-Bahriye Mektebi Nâzırımız Tayyar Paşa 52

-Bahriye Mektebi’nde Sosyal Hayat: Kâğıthâne’de Ziyafet-i Seniyye 55

-Heybeliada Bahriye Mektebi Câmii ve Arap Hoca 59

-Yeni Mektep Nâzırı Mehmed Râşid Bey ve Mektep Müdürü Saadeddin Bey 61

-Mektebin Hapishanesi ile Tanışmam! 62

-İstanbul’da Kolera Salgını 63

-İdadi Üçüncü Sınıf 64

-Dershaneler 65

-Mektepte Bulunan Taht 66

-Resim Hocamız Yarbay Şükrü Bey 67

-1894 Büyük İstanbul Depremi’nde Heybeliada ve İstanbul’da Yaşananlar 69

-Depremin İzleri Arasında Bahriye Mektebi’nde Eğitim 80

-İdadi Dördüncü Sınıf 83

-Bahriye Mektebi’nde Edebî ve Fikrî Ortam 85

-İstanbul’da Ermeni İhtilali: 30 Eylül 1895 Bâbıâli Yürüyüşü 88

-Gazete Çıkarma Merakımız 89

İkinci Kısım – Bahriye Mektebi’nin Bahriye [Harbiye] Birinci Sınıfından Zâbit Oluncaya Kadar Geçen Safahat

-Bahriye Mektebi’nin Harbiye Sınıfı (Deniz Harp Okulu) Yıllarım 95

-Kur’a Heyecanı 96

-Bahriye Mektebi’nde Gizli Bir Cemiyet: İttihat ve Terakki Cemiyeti 98

-İstanbul’da Ermeni Ayaklanması: 1896 Osmanlı Bankası Baskını 101

-Talim Gemisi Nüvid-i Fütuh 104

-Bahriye Mektebi’nde Hürriyet Mücadelesi: İttihat ve Terakki Tutuklamaları 106

-İttihat ve Terakki Cemiyeti Üyeliğinden Başlayan Hapis Hayatım 109

-Bahriye Mektebi’nde Ramazan Ayı Nasıl Geçerdi? 139

-Yıldız Sarayı’nda Verilen İftar-ı Seniyye 140

-Hapisten Kurtuluş: Aff-ı Şâhâne’ye Mazhariyet 144

-Torpido Muallimi İdris Bey 147

-Kitâbet Dersi Muallimi İhsan Bey ile Aramızdaki Münakaşa 149

-Girit’te Her Geçen Gün Artan Rum İsyanı 151

-1897 Osmanlı-Yunan Harbi’nde Haliç’ten Çıkarılan Donanmanın Durumu 155

-1897 Osmanlı-Yunan Harbi’nde Tesir Bırakan Bazı Hadiseler 164

-Bahriye Mektebi’ndeki Yaramazlıklarımızdan Bir Demet 169

-Hapishane Arkadaşım Ali Şâdi ve Maruz Kaldığımız Hastalıklar 173

-Derslere Olan Hevesimin Artması 174

Bahriye Mektebi’nde Bir Hafiye 175

-Bahriye Mektebi’ndeki Alt Sınıflarla İlişkilerimiz 177

-Mektebin Gezinti Gemisi Tayyar Kotrasıyla Yaptığımız Geziler 178

-Bahriye Mektebi Nâzırımız Hüsnü Bey ve Talebeyle İlişkisi 181

-Arkadaşlarımızdan Bazılarına Dair Hatıralar 183

-Fırtınalı Bir Günde Nüzhetiye Vapuru ile İstanbul’a Tehlikeli Bir Yolculuk 184

-Mektepteki Son İmtihanlarımız 199

-Mezuniyetimiz 203

-Beyrut 206

-Hastalığım Sebebiyle Beyrut’tan İstanbul’a Hareket 209

-Yemen, Kızıldeniz Sahilleri ve Kaçakçılarla Mücadele 209

-Yemen’den İstanbul’a Dönüş 212

-Hakkımdaki Jurnal ve Serhafiye Kadri Bey 213

-Kaynakça 217

-Ekler 223